Έρευνα: Μόλις 15 λεπτά ύπνου κάνουν θαύματα στον εγκέφαλο των εφήβων
Οι έφηβοι που κοιμούνται νωρίς, γίνονται πιο έξυπνοι: Η επιστήμη μίλησε!
Βασικά Σημεία:
- Ο ύπνος μετράει: Οι έφηβοι που κοιμούνταν νωρίτερα είχαν μεγαλύτερο όγκο εγκεφάλου και καλύτερη γνωστική απόδοση.
- Μικρές διαφορές, μεγάλη επίδραση: Μόλις 15 λεπτά περισσότερου ύπνου έκαναν μετρήσιμη διαφορά στην υγεία του εγκεφάλου.
- Τάση έλλειψης ύπνου: Καμία ομάδα εφήβων δεν έφτασε τις συνιστώμενες ώρες ύπνου.
Έφηβοι που κοιμούνται περισσότερες ώρες —και νωρίτερα— σε σχέση με τους συνομηλίκους τους τείνουν να έχουν καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου και να αποδίδουν καλύτερα σε γνωστικά τεστ, όπως έδειξαν ερευνητές από το Ηνωμένο Βασίλειο και την Κίνα.
Ωστόσο, η μελέτη στις Ηνωμένες Πολιτείες έδειξε επίσης ότι ακόμα και οι έφηβοι με καλύτερες συνήθειες ύπνου δεν κατάφερναν να φτάσουν τις συνιστώμενες ώρες ύπνου για την ηλικία τους.
Ο ύπνος παίζει σημαντικό ρόλο στη σωστή λειτουργία του σώματός μας. Πιστεύεται ότι κατά τη διάρκεια του ύπνου απομακρύνονται τοξίνες που συσσωρεύονται στον εγκέφαλο και ενισχύονται συνδέσεις των νευρώνων, γεγονός που βελτιώνει τη μνήμη, τη μάθηση και τις δεξιότητες επίλυσης προβλημάτων. Ο ύπνος επίσης ενισχύει το ανοσοποιητικό σύστημα και την ψυχική μας υγεία.
Πώς ο καλός ύπνος επηρεάζει τη ψυχική υγεία των εφήβων;
Κατά την εφηβεία, τα μοτίβα ύπνου αλλάζουν: οι έφηβοι τείνουν να κοιμούνται αργότερα και να κοιμούνται λιγότερο, κάτι που επηρεάζει το "ρολόι" του σώματος. Αυτή η αλλαγή συμβαίνει σε μια περίοδο κρίσιμης ανάπτυξης της εγκεφαλικής και γνωστικής λειτουργίας.
Η Αμερικανική Ακαδημία Ιατρικής Ύπνου συνιστά 8 έως 10 ώρες ύπνου σε αυτή την ηλικιακή φάση.
Η καθηγήτρια Barbara Sahakian από το Τμήμα Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ σχολίασε:
«Το να κοιμόμαστε καλά κάθε βράδυ είναι σημαντικό για τη σωστή μας λειτουργία, αλλά ενώ γνωρίζουμε πολλά για τον ύπνο στην ενήλικη και την τρίτη ηλικία, γνωρίζουμε ελάχιστα για τον ύπνο στην εφηβεία, παρόλο που είναι μια κρίσιμη περίοδος για την ανάπτυξή μας. Πόσο κοιμούνται οι νέοι και τι επίδραση έχει αυτό στη λειτουργία του εγκεφάλου και την απόδοσή τους;»
Έρευνα: Οι επιπτώσεις της έλλειψης ύπνου στη διατροφή των εφήβων
Οι περισσότερες μελέτες για τον ύπνο στους εφήβους βασίζονται σε αυτοαναφορές, που συχνά δεν είναι ακριβείς. Για να το ξεπεράσουν αυτό, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο Fudan στη Σανγκάη και το Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ χρησιμοποίησαν δεδομένα από τη μελέτη "Adolescent Brain Cognitive Development" (ABCD), τη μεγαλύτερη μακροχρόνια μελέτη για την ανάπτυξη του εγκεφάλου και την υγεία των παιδιών στις ΗΠΑ.
Στο πλαίσιο της μελέτης, πάνω από 3.200 έφηβοι ηλικίας 11–12 ετών φορούσαν FitBits, επιτρέποντας στους ερευνητές να συγκεντρώσουν αντικειμενικά δεδομένα για τα μοτίβα ύπνου και να τα συγκρίνουν με εγκεφαλικές απεικονίσεις και αποτελέσματα από γνωστικά τεστ.
Η ομάδα επιβεβαίωσε τα αποτελέσματά της εξετάζοντας δύο ακόμα ομάδες εφήβων 13–14 ετών, συνολικού αριθμού περίπου 1.190 ατόμων. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται στο περιοδικό Cell Reports.
Η ομάδα εντόπισε τρεις βασικές ομάδες:
- Ομάδα 1 (39% των συμμετεχόντων): μέσος όρος ύπνου 7 ώρες και 10 λεπτά. Κοιμούνταν αργότερα και ξυπνούσαν νωρίτερα.
- Ομάδα 2 (24%): μέσος όρος ύπνου 7 ώρες και 21 λεπτά. Είχαν μέσες τιμές σε όλα τα χαρακτηριστικά ύπνου.
- Ομάδα 3 (37%): μέσος όρος ύπνου 7 ώρες και 25 λεπτά. Κοιμούνταν και αποκοιμιούνταν νωρίτερα και είχαν χαμηλότερους καρδιακούς παλμούς κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Αν και δεν υπήρχαν αξιοσημείωτες διαφορές στις σχολικές επιδόσεις, στα γνωστικά τεστ (λεξιλόγιο, ανάγνωση, επίλυση προβλημάτων, συγκέντρωση), η Ομάδα 3 είχε τις καλύτερες επιδόσεις, ακολουθούμενη από την Ομάδα 2 και στη συνέχεια την Ομάδα 1.
Η Ομάδα 3 εμφάνισε επίσης τον μεγαλύτερο όγκο εγκεφάλου και την καλύτερη εγκεφαλική λειτουργία, ενώ η Ομάδα 1 είχε τον μικρότερο όγκο και τη χειρότερη λειτουργία.
Η σημασία του ύπνου για τα παιδιά
Η καθηγήτρια Sahakian σχολίασε: «Παρά το γεγονός ότι η διαφορά στον ύπνο μεταξύ των ομάδων ήταν σχετικά μικρή —μόλις πάνω από 15 λεπτά μεταξύ των καλύτερων και χειρότερων— παρατηρήσαμε διαφορές στη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου και στην απόδοση στα τεστ. Αυτό μας δείχνει πόσο σημαντικός είναι ο καλός ύπνος σε αυτή τη φάση της ζωής.»
Ο πρώτος συγγραφέας Dr. Qing Ma από το Πανεπιστήμιο Fudan πρόσθεσε: «Αν και η μελέτη μας δεν μπορεί να αποδείξει οριστικά ότι ο καλύτερος ύπνος προκαλεί καλύτερη εγκεφαλική λειτουργία και απόδοση στα τεστ, υπάρχουν πολλές άλλες έρευνες που υποστηρίζουν αυτή την ιδέα, ειδικά για τα οφέλη του ύπνου στη μνήμη.»
Οι ερευνητές μέτρησαν και τους καρδιακούς παλμούς των συμμετεχόντων: η Ομάδα 3 είχε τους χαμηλότερους παλμούς και η Ομάδα 1 τους υψηλότερους. Οι χαμηλοί παλμοί σχετίζονται με καλύτερη υγεία, ενώ οι υψηλοί συχνά σχετίζονται με κακή ποιότητα ύπνου, ανήσυχο ύπνο, συχνές αφυπνίσεις και υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας.
Οι συνέπειες της έλλειψης ύπνου στα παιδιά
Λόγω της μακροχρόνιας φύσης της μελέτης ABCD, η ομάδα κατάφερε να δείξει ότι οι διαφορές στα μοτίβα ύπνου, στη δομή και λειτουργία του εγκεφάλου, και στην απόδοση στα τεστ, ήταν παρούσες δύο χρόνια πριν και δύο χρόνια μετά το χρονικό σημείο της μελέτης.
Ο κύριος συγγραφέας Dr. Wei Cheng από το Πανεπιστήμιο Fudan τόνισε: «Δεδομένης της σημασίας του ύπνου, πρέπει τώρα να διερευνήσουμε γιατί κάποια παιδιά κοιμούνται αργότερα και λιγότερο. Είναι λόγω videogames ή κινητών τηλεφώνων ή μήπως το βιολογικό τους ρολόι καθυστερεί το αίσθημα της νύστας;»
