Τα παιδικά στρώματα μπορεί να εκπέμπουν επικίνδυνα χημικά

Κάθε γονιός θέλει το καλύτερο για το παιδί του — ξεκούραστο ύπνο, ένα ασφαλές υπνοδωμάτιο και φυσικά ένα άνετο στρώμα. Όμως, τι γίνεται όταν το ίδιο το στρώμα μπορεί να απελευθερώνει επικίνδυνες χημικές ουσίες, ακριβώς εκεί που κοιμάται το παιδί σου;

Πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο ήρθε να ταράξει τα νερά

Ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο ανακάλυψαν ότι πολλά παιδικά στρώματα – ακόμη και καινούργια – εκπέμπουν χημικά που έχουν συνδεθεί με προβλήματα υγείας όπως το παιδικό άσθμα και οι ορμονικές διαταραχές. Και το πιο ανησυχητικό; Τα παιδιά είναι εκτεθειμένα σε αυτά τα χημικά κάθε βράδυ, για πολλές ώρες. (Environ. Sci. Technol. 2025, DOI: 10.1021/acs.est.5c03560).

Τα στρώματα μπορεί να βλάπτουν τον εγκέφαλο των παιδιών, διαπιστώνει νέα μελέτη

Τι ακριβώς βρήκαν οι επιστήμονες;

Η ομάδα της περιβαλλοντικής χημικού Miriam Diamond αγόρασε 16 νέα παιδικά στρώματα από μεγάλες εταιρείες της Βόρειας Αμερικής και τα ανέλυσε για 45 διαφορετικές χημικές ουσίες. Πρόκειται για τις λεγόμενες ημιπτητικές οργανικές ενώσεις, όπως φωσφορικοί επιβραδυντές φλόγας και φθαλικές ενώσεις.

Οι ενώσεις αυτές δεν μένουν «κλειδωμένες» στο υλικό του στρώματος. Με τον καιρό, ειδικά με τη ζέστη και το βάρος του σώματος, απελευθερώνονται στον αέρα. Οι επιστήμονες προσομοίωσαν συνθήκες ύπνου (δηλαδή θερμότητα και πίεση από το σώμα του παιδιού) και διαπίστωσαν ότι πράγματι το στρώμα εκπέμπει αυτές τις ουσίες – και μάλιστα σε αυξημένα επίπεδα κοντά στην επιφάνεια του ύπνου.

Πώς να διαλέξετε το κατάλληλο στρώμα για την κούνια του μωρού;

Γιατί είναι αυτό σημαντικό;

Το παιδικό σώμα αναπτύσσεται ραγδαία και είναι πιο ευαίσθητο στις τοξικές ουσίες. Οι φωσφορικοί επιβραδυντές φλόγας έχουν συνδεθεί με διαταραχές του ενδοκρινικού συστήματος, ενώ οι φθαλικές ενώσεις μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη των πνευμόνων και να αυξήσουν τον κίνδυνο εμφάνισης άσθματος.

Άσθμα στα παιδιά

Και το πρόβλημα δεν σταματά στο στρώμα. Οι ερευνητές πήγαν και ένα βήμα παραπέρα. Σε μια δεύτερη μελέτη, έβαλαν ειδικούς συλλέκτες αέρα σε 25 παιδικά υπνοδωμάτια στο Τορόντο — τόσο πάνω στο στρώμα όσο και αλλού στον χώρο. Τα αποτελέσματα ήταν ξεκάθαρα: ο αέρας πάνω στο στρώμα περιείχε πολύ περισσότερες επιβλαβείς χημικές ουσίες σε σχέση με τον υπόλοιπο χώρο.

Tips για μαμάδες: Πώς να καθαρίσετε σωστά το στρώμα του κρεβατιού

Πρέπει να ανησυχούμε;

Οι ειδικοί λένε ότι ναι, υπάρχει λόγος να είμαστε προσεκτικοί. Η ίδια η επικεφαλής της μελέτης, η Miriam Diamond, τονίζει ότι αυτή είναι η πρώτη μελέτη που αποδεικνύει ξεκάθαρα ότι τα παιδικά στρώματα είναι πηγή έκλυσης χημικών, και μάλιστα πολύ κοντά στο σημείο όπου το παιδί αναπνέει και κοιμάται.

Αν και οι ερευνητές δεν εξέτασαν το αίμα ή τα ούρα των παιδιών για την παρουσία των ουσιών αυτών, η έκθεση θεωρείται σχεδόν «αναπόφευκτη». Όπως λέει η τοξικολόγος Jamie DeWitt από το Πανεπιστήμιο Πολιτείας του Όρεγκον, πολλές από αυτές τις ενώσεις απορροφώνται από το σώμα — είτε μέσω της αναπνοής είτε απευθείας από το δέρμα.

To tip της μαμάς: Το εύκολο hack για να φρεσκάρετε τα στρώματα

Τι μπορούμε να κάνουμε ως γονείς;

Η DeWitt, αν και δεν συμμετείχε στη μελέτη, λέει κάτι καθησυχαστικό: Δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πάντα, αλλά μπορούμε να κάνουμε κάποια πράγματα για να μειώσουμε τον κίνδυνο:

• Αερίζουμε καλά τα δωμάτια, ειδικά το υπνοδωμάτιο του παιδιού.
• Αλλάζουμε και πλένουμε συχνά τα σεντόνια και τα καλύμματα. Οι χημικές ουσίες μπορεί να κάθονται πάνω στα υφάσματα.
• Αποφεύγουμε να γεμίζουμε την κούνια ή το κρεβάτι με πολλά αντικείμενα. Όσο λιγότερα υφάσματα και αξεσουάρ, τόσο το καλύτερο.
• Ρωτάμε και ενημερωνόμαστε για τη σύνθεση του στρώματος πριν αγοράσουμε. Υπάρχουν πλέον στρώματα χωρίς επιβλαβείς ουσίες ή με πιστοποιήσεις.

Η Diamond τονίζει και κάτι άλλο: Ήρθε η ώρα να επανεξεταστούν οι κανόνες για τα παιδικά προϊόντα. Ορισμένες από τις χημικές ουσίες που βρέθηκαν στα στρώματα είναι ήδη απαγορευμένες σε άλλα είδη για παιδιά, όπως παιχνίδια. Το ίδιο θα έπρεπε να ισχύει και για τα στρώματα.

Σεντόνια, στρώμα, μαξιλάρια: Τόσο καιρό τα καθαρίζατε λάθος

Συμπέρασμα

Το στρώμα του παιδιού μας είναι κάτι που θεωρούμε αυτονόητα ασφαλές. Όμως η επιστήμη μας δείχνει ότι χρειάζεται μεγαλύτερη προσοχή. Οι ερευνητές δεν θέλουν να μας τρομάξουν — θέλουν να μας ενημερώσουν. Γιατί όταν ξέρουμε, μπορούμε να κάνουμε πιο έξυπνες επιλογές.

Άλλωστε, δεν υπάρχει τίποτα πιο σημαντικό από το να κοιμάται ένα παιδί ήσυχα — και με ασφάλεια.

^{με πληροφορίες από: American Chemical Society και cen.acs.org}