Passenger Parenting: Όταν ο ένας γονιός μένει συνεπιβάτης στην ανατροφή των παιδιών

Η ανατροφή των παιδιών είναι ένα έντονο ταξίδι – κι όταν είσαι πάντα εσύ στο τιμόνι, είναι φυσικό να εξαντληθείς.

Όμως όταν ο ένας γονιός παραμένει μόνιμα στη θέση του συνεπιβάτη, μπορεί να επηρεάσει αρνητικά όχι μόνο τη μεταξύ τους σχέση, αλλά και τη δυναμική της οικογένειας.

Έρευνες δείχνουν ότι σε ετεροφυλόφιλα ζευγάρια, όπου τις περισσότερες φορές η μητέρα «οδηγεί» την οικογενειακή καθημερινότητα, πολλοί μπαμπάδες βιώνουν αυτό που έχει ονομαστεί γονεϊκός ρόλος συνεπιβάτη (passenger parenting).

Ο όρος καθιερώθηκε από τη Norma Barrett, λέκτορα στη Δημόσια Υγεία και προαγωγή υγείας στο Πανεπιστήμιο Deakin στην Αυστραλία. Σύμφωνα με την ίδια, αν και οι πατέρες συμμετέχουν όλο και πιο ενεργά στη φροντίδα των παιδιών, τα έμφυλα στερεότυπα τους κάνουν να αισθάνονται στο περιθώριο των αποφάσεων που σχετίζονται με την ανατροφή.

Όταν ο ένας «οδηγεί» και ο άλλος απλώς ακολουθεί

Η ψυχολόγος Carly Dober εξηγεί ότι πολλές μητέρες καταλήγουν να επωμίζονται το μεγαλύτερο μέρος της φροντίδας, επειδή ο πατέρας δεν αναλαμβάνει περισσότερα. Όπως τονίζει, «η αίσθηση ότι είσαι ο γονιός-προεπιλογή, που φέρει το βάρος όλων των συναισθηματικών και πρακτικών αποφάσεων, μπορεί να γίνει εξαιρετικά στρεσογόνα».

Οι μπαμπάδες έχουν τον δικό τους τρόπο με τα παιδιά - Δώστε τους χρόνο και χώρο

Πώς δημιουργείται ο ρόλος του γονέα-συνεπιβάτη

Πολλοί πατέρες που συμμετείχαν στην έρευνα της Barrett δήλωσαν ότι ήθελαν να μοιραστούν ισότιμα τη φροντίδα, αλλά ένιωθαν ότι τους απέκλειαν.

Η ανισότητα ξεκινά συχνά από την αρχή: τις περισσότερες φορές, είναι η μητέρα που παίρνει άδεια για τη φροντίδα του βρέφους – κάτι φυσικό, ειδικά αν θηλάζει. Όμως έτσι εκείνη γίνεται πιο «ειδική» στη φροντίδα, ενώ ο πατέρας χάνει πολύτιμο χρόνο εμπειρίας.

Η ψυχική υγεία του πατέρα έχει αντίκτυπο στην ψυχολογία του παιδιού

Πολλοί άντρες νιώθουν λιγότερο προετοιμασμένοι για απλά πράγματα, όπως το τάισμα, το ντύσιμο, τα ραντεβού με τον παιδίατρο. Κάποιοι μπαμπάδες παραδέχτηκαν ότι αυτό επηρέασε αρνητικά και τη σχέση τους.

Ακόμη και όταν η μητέρα επιστρέψει στη δουλειά, ο ρόλος του πατέρα ως «συνεπιβάτης» συχνά συνεχίζεται, γιατί δεν έχει περάσει την ίδια «εκπαίδευση» στο γονεϊκό κομμάτι.

Όταν όλο το βάρος πέφτει στη μαμά

Για ορισμένες γυναίκες, ηγέτιδα στον γονεϊκό ρόλο είναι επιλογή. Άλλες, όμως, αισθάνονται πίεση να είναι η «ειδικός μαμά», με σημαντικές συνέπειες για την ψυχική τους υγεία, την καριέρα και την οικονομική τους ανεξαρτησία.

Πόσο αξίζει η δουλειά μιας μητέρας; 135.000 ευρώ τον χρόνο, δείχνει η μελέτη

Σύμφωνα με στοιχεία, μια 25χρονη που γίνεται μητέρα μπορεί να χάσει έως και 2 εκατομμύρια δολάρια σε μακροπρόθεσμα εισοδήματα, σε σύγκριση με έναν συνομήλικο πατέρα.

Επιπλέον, οι γυναίκες εμφανίζουν διπλάσια ποσοστά εξουθένωσης από την ανατροφή των παιδιών – αφού εξακολουθούν να φέρουν το 70% του νοητικού φορτίου της οικογένειας.

Είναι το passenger parenting μια μορφή «εσκεμμένης ανικανότητας»;

Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να μοιάζει. Η «εσκεμμένη ανικανότητα» (ή weaponised incompetence) συμβαίνει όταν κάποιος δείχνει –ψευδώς ή αληθινά– ότι δεν μπορεί να κάνει κάτι, ώστε ο σύντροφός του να αναλάβει το βάρος.

Όμως η Dober εξηγεί ότι στο passenger parenting δεν υπάρχει κακή πρόθεση. Δεν αποφεύγει κανείς συνειδητά τα καθήκοντά του — νιώθει ότι δεν έχει λόγο ή επάρκεια για να τα αναλάβει.

Ο γονιός-συνεπιβάτης νιώθει ότι χάνει εμπειρίες, ότι είναι «εκτός παιχνιδιού», και αυτό μπορεί να πλήξει και την αυτοεκτίμησή του.

Επτά πράγματα που πρέπει να κάνουν καθημερινά οι μπαμπάδες

Πώς μπορούμε να μοιραστούμε το τιμόνι;

Παρά τα εμπόδια, υπάρχουν τρόποι για να μοιραστούν οι ευθύνες στην πράξη. Ο ειδικός σε θέματα γονεϊκότητας Justin Coulson προτείνει στα ζευγάρια να κάνουν μια μικρή εβδομαδιαία συζήτηση με τρεις απλές ερωτήσεις:

Τι πήγε καλά αυτή την εβδομάδα;

Τι δεν λειτούργησε;

Τι μπορούμε να βελτιώσουμε την ερχόμενη εβδομάδα;

Το σημαντικό είναι ότι δεν γίνεται για επίρριψη ευθυνών αλλά για ουσιαστική στήριξη και συνεννόηση.

Η επικοινωνία είναι το κλειδί

Όπως τονίζει η Barrett, οι προσδοκίες για το γονεϊκό μοίρασμα μπορεί να αλλάζουν με τον χρόνο. Γι’ αυτό και είναι σημαντικό οι γονείς να επαναπροσδιορίζουν συχνά τι θέλουν, τι τους λείπει και πού χρειάζονται περισσότερη στήριξη.

Για παράδειγμα, ένας πατέρας μπορεί να δηλώσει πως θέλει να μάθει να αναλαμβάνει περισσότερες ευθύνες ή να εμπλακεί περισσότερο στη ρουτίνα του παιδιού.

Ο μπαμπάς δεν είναι babysitter

Μην ξεχνάτε…

Το να μεγαλώνεις παιδιά είναι δύσκολο — και για τους δύο. Δεν υπάρχουν τέλειες λύσεις, μόνο σταθερή πρόθεση για συνεργασία, ενσυναίσθηση και ισορροπία.

Ό,τι κι αν κάνουν οι άλλοι γύρω σας, η οικογένειά σας χρειάζεται να βρει τη δική της δυναμική.

^{Το άρθρο αυτό βασίζεται σε ελεύθερη απόδοση και επιμέλεια περιεχομένου από το πρωτότυπο κείμενο του ABC News Australia.}