Επιστήμονες σοκάρουν: Η μητρότητα μπορεί να είναι η μεγαλύτερη ευκαιρία αυτοβελτίωσης

Το American Psychological Association δημοσίευσε το παρακάτω άρθρο, το οποίο εξετάζει πώς η μητρότητα μπορεί να αλλάξει θετικά τη ζωή μιας γυναίκας, βασισμένο στην έρευνα της ψυχολόγου Liz Hall, PhD.

Πώς η μητρότητα βοηθά τις γυναίκες να διευρύνουν την ταυτότητα και την οπτική τους

Η μητρότητα αποτελεί μια σημαντική μετάβαση. Η κοινωνία τείνει να δίνει έμφαση στις δύσκολες πλευρές της ανατροφής ενός παιδιού, όπως η στέρηση ύπνου και η έλλειψη προσωπικού χρόνου. Ακόμα και η έρευνα για τη γονεϊκότητα εστιάζει συχνά σε όσα μπορεί να πάνε στραβά. Ωστόσο, ένα αυξανόμενο σύνολο ψυχολογικών μελετών δείχνει ότι η μητρότητα, όπως και κάθε άλλη πρόκληση, μπορεί να διευκολύνει μια βαθιά προσωπική ανάπτυξη.

Γιατί οι γονείς ανησυχούν λιγότερο όταν τα παιδιά παίζουν βιντεοπαιχνίδια; Τι δείχνει έρευνα

Η Liz Hall, PhD, καθηγήτρια ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Biola στη La Mirada της Καλιφόρνια, διαπίστωσε μέσα από την έρευνά της ότι η μητρότητα μπορεί να διευρύνει την ταυτότητα και την προοπτική μιας γυναίκας, οδηγώντας στην ανάπτυξη νέων προσωπικών χαρακτηριστικών—πολλά από τα οποία μεταφέρονται και σε άλλους τομείς της ζωής της. Στο παρακάτω κείμενο θα δείτε πώς η μητρότητα μπορεί να φέρει θετικές αλλαγές στη ζωή μιας γυναίκας και πώς οι ψυχολόγοι μπορούν να βοηθήσουν τους γονείς να εξελιχθούν μέσα από αυτό το ταξίδι. Το ίδιο ισχύει και για άτομα χωρίς παιδιά—οι αλλαγές στην ταυτότητα και η ανάγκη για προσφορά μπορούν να αφορούν όλους μας.

Πώς μπορεί η μητρότητα να επηρεάσει θετικά τις γυναίκες, παρά τις δυσκολίες της;

Η φράση που χρησιμοποιούμε στο άρθρο μας του 2015 είναι ότι «η μητρότητα διευρύνει το εγώ». Μπορεί να δημιουργήσει μια δομή που επιτρέπει στις γυναίκες να αναδιοργανώσουν την ταυτότητά τους. Για παράδειγμα, υπάρχει μεγάλη ανάγκη για ενσυναίσθηση όταν τα παιδιά βρίσκονται στη βρεφική ηλικία. Η ανατροφή ενός μωρού, ενός ανθρώπου με δικές του ανάγκες, οδηγεί συχνά τους γονείς στο να χαλαρώσουν τα όρια της ταυτότητάς τους και να ταυτιστούν με το παιδί. Βγαίνουν από τη δική τους οπτική για τον κόσμο και αναγκάζονται να δουν τα πράγματα διαφορετικά.

Έρευνα: Μόλις 15 λεπτά ύπνου κάνουν θαύματα στον εγκέφαλο των εφήβων

Αυτό είναι ωφέλιμο για την ανατροφή των παιδιών, αλλά η ανάπτυξη νέων χαρακτηριστικών επεκτείνεται και πέρα από τη μητρότητα. Στην έρευνα αυτή, οι συμμετέχουσες μίλησαν για το πώς η μητρότητα τις βοήθησε να αναπτύξουν αυξημένη ενσυναίσθηση όχι μόνο για τα παιδιά τους, αλλά και για τον κόσμο γενικότερα. Επίσης ανέφεραν ότι ανέπτυξαν περισσότερη συμπόνια και επίγνωση των αναγκών των άλλων, ακόμη και όταν αυτοί ήταν διαφορετικοί από εκείνες.

Το 90% των γονέων λέει ότι χάνει τον ύπνο του λόγω του γονεϊκού άγχους - Τι δείχνει νέα έρευνα

Αυτή η διεύρυνση του εαυτού μπορεί επίσης να ενισχύσει την ανθεκτικότητα. Οι γυναίκες δεν βλέπουν πλέον τον εαυτό τους μόνο ως σύζυγο ή εργαζόμενη, αλλά και ως μητέρα. Έτσι, όταν κάτι πάει στραβά σε έναν τομέα της ζωής τους, δεν ταράζονται τόσο εύκολα.

Πώς μεταφέρονται αυτές οι δεξιότητες και σε άλλες πτυχές της ταυτότητας;

Μέσα από τη μητρότητα, μια γυναίκα μαθαίνει να μπαίνει στη θέση του άλλου και να βλέπει τα πράγματα από διαφορετικές οπτικές γωνίες—μια ικανότητα που είναι χρήσιμη σε κάθε είδους σχέση. Πολλοί άνθρωποι νομίζουν πως όλοι σκέφτονται όπως εκείνοι. Όμως όταν μεγαλώνεις ένα παιδί, που έχει τις δικές του ανάγκες, χαρακτήρα και προσωπικότητα, καταλαβαίνεις ότι δεν υπάρχει μόνο ένας τρόπος να βλέπεις τον κόσμο.

Αυτά τα στοιχεία είναι πολύτιμα και στις επαγγελματικές σταδιοδρομίες των γυναικών. Κάθε εργασία απαιτεί διαπροσωπικές δεξιότητες, και η επίγνωση και προσοχή στις ανάγκες των άλλων επιτρέπουν αποτελεσματικότερη αλληλεπίδραση. Μέσω της μητρότητας, οι γυναίκες μπορεί επίσης να γίνουν πιο ευαίσθητες στις ανάγκες των άλλων και εκτός εργασιακού χώρου.

Πόσο αξίζει η δουλειά μιας μητέρας; 135.000 ευρώ τον χρόνο, δείχνει η μελέτη

Σε μια από τις μελέτες της, μια φοιτήτρια της ψυχολόγου Liz Hall διαπίστωσε ότι όταν οι άνθρωποι νιώθουν πως η ζωή τους έχει νόημα, αποκτούν μεγαλύτερη ανθεκτικότητα απέναντι στις δυσκολίες. Όσοι αισθάνονται ότι είναι χρήσιμοι και ουσιαστικοί, τόσο μέσα στην οικογένεια όσο και στη δουλειά τους, μπορούν να αντιμετωπίζουν πιο αποτελεσματικά τις προκλήσεις που προκύπτουν. Όσο πιο καλά «δένουν» οι διαφορετικοί ρόλοι που έχουμε στη ζωή – αντί να συγκρούονται μεταξύ τους – τόσο λιγότερη εσωτερική πίεση και σύγκρουση βιώνουμε. Για παράδειγμα, όταν μια μητέρα νιώθει ότι η μητρότητα είναι κομμάτι της ταυτότητάς της και όχι απλώς ένας ρόλος που πρέπει να παίξει, τότε αισθάνεται λιγότερο διχασμένη ανάμεσα σε αντικρουόμενες απαιτήσεις.

Τι χρειάζονται οι γυναίκες για να επωφεληθούν από τη μητρότητα;

Είναι πολύ βοηθητικό να έχει η γυναίκα αναπτύξει ήδη σε κάποιο βαθμό την προσωπική της ταυτότητα—να έχει προετοιμαστεί εσωτερικά για τη μητρότητα. Ένας άλλος καθοριστικός παράγοντας για τη διεύρυνση της ταυτότητας μέσω της μητρότητας είναι το υποστηρικτικό περιβάλλον. Είναι σημαντικό να έχει γύρω της άτομα που αποδέχονται τις δυσκολίες που βιώνει, καθώς προσπαθεί να καταλάβει ποια είναι ως γονιός και πώς θα εντάξει τη μητρότητα στην ταυτότητά της.

Μητέρα: Το πολυτιμότερο δώρο στη ζωή ενός παιδιού

Η πίεση και οι προσδοκίες για το πώς πρέπει να είναι η μητρότητα μπορεί να εμποδίσουν αυτή τη διαδικασία, ειδικά όταν οι γυναίκες νιώθουν ότι δεν ανταποκρίνονται σε αυτές τις προσδοκίες. Υπάρχουν σημαντικές έρευνες που δείχνουν ότι η ιδέα για τη μητρότητα που προωθεί η κοινωνία μας είναι η πιο ακραία και μη ρεαλιστική που έχει υπάρξει ποτέ στην ιστορία.

Πώς μπορούν οι ψυχολόγοι να εξοπλίσουν καλύτερα τους γονείς ώστε να εξελιχθούν μέσω των ρόλων τους;

Η Liz επισημαίνει ότι όλοι έχουμε τις δικές μας ιδεολογίες για τη μητρότητα, τις οποίες συχνά δεν σκεφτόμαστε συνειδητά. Ακόμα και οι ψυχολόγοι, οι οποίοι ασχολούνται με την ανθρώπινη συμπεριφορά, μπορεί να μην έχουν σκεφτεί τις δικές τους απόψεις για τη μητρότητα. Όταν ακούμε τους ασθενείς μας, υπάρχει ο κίνδυνος να τους κρίνουμε άθελά μας με βάση τις προσωπικές μας αντιλήψεις γύρω από αυτό το θέμα.

Αυτή τη δύναμη κρύβει το μητρικό γάλα ενάντια στους ιούς και τα μικρόβια (βίντεο από μικροσκόπιο)

Η Liz αναφέρει επίσης πως, ως μητέρες, πολλές φορές ηθικολογούμε τις επιλογές μας: τι ταΐζουμε τα παιδιά μας, αν θηλάζουμε, αν επιστρέφουμε στη δουλειά με πλήρες ωράριο. Είναι δύσκολο να μην βλέπουμε αυτές τις αποφάσεις μέσα από ηθικό φακό, αφού θεωρούμε πως από αυτές εξαρτάται η ευημερία των παιδιών μας. «Ως ψυχολόγοι, πρέπει να είμαστε ιδιαίτερα προσεκτικοί και αυτοσυνείδητοι, ώστε να αναγνωρίζουμε τις ενστικτώδεις αντιδράσεις μας σχετικά με το τι "θα έπρεπε" να κάνουν οι ασθενείς μας», αναφέρει χαρακτηριστικά.

Υπάρχει και η πολιτισμική διάσταση της γονεϊκότητας, η οποία αρχίζει τώρα να εξετάζεται κλινικά. Φαίνεται πως η κουλτούρα έχει σημαντική επιρροή στον τρόπο που η μητρότητα ασκείται και πώς οι γυναίκες προσεγγίζουν τη γονεϊκή τους στάση. Έρευνα επικεντρώθηκε κυρίως σε λευκές γυναίκες της μεσαίας τάξης, κάτι που μας υπενθυμίζει πόσο σημαντικό είναι να κατανοήσουμε πώς η κουλτούρα κάθε ατόμου επηρεάζει τις δικές του αντιλήψεις και πρακτικές γύρω από τη μητρότητα

Τι γίνεται με τα άτομα που δεν έχουν παιδιά; Πώς μπορούν να επωφεληθούν με αντίστοιχο τρόπο;

Δεν είναι απαραίτητο να είσαι βιολογικός γονέας για να αποκομίσεις αυτά τα οφέλη. Για παράδειγμα, αρκετές γυναίκες στο δείγμα της έρευνας είχαν υιοθετήσει παιδιά και παρουσίασαν τα ίδια οφέλη με τις βιολογικές μητέρες. Και οι πατέρες μπορούν να επωφεληθούν από αυτή τη μετατόπιση στην ταυτότητα. Αλλά και η ψυχολογία υποστηρίζει ότι όσοι δεν έχουν παιδιά μπορούν να εξελιχθούν με παρόμοιο τρόπο. Η θεωρία της ψυχοκοινωνικής ανάπτυξης του Erikson τονίζει τη «γενετικότητα»—τη φροντίδα για κάτι που θα διαρκέσει πέρα από εμάς—ως σημαντικό επίτευγμα της ενήλικης ζωής, και υπάρχουν πολλοί τρόποι να το επιτύχει κανείς.

Το να είσαι μαμά ισοδυναμεί με 2.5 φορές πλήρους απασχόλησης εργασία

Στη σύγχρονη κοινωνία, είναι πολύ εύκολο να απομονωνόμαστε και να προσπαθούμε να τα καταφέρουμε μόνοι μας. Ωστόσο, είναι σημαντικό να βάζουμε στη ζωή μας στοιχεία φροντίδας για τους άλλους, όπως να φροντίζουμε ηλικιωμένους συγγενείς, να κάνουμε εθελοντική εργασία ή να περιποιούμαστε ένα κατοικίδιο. Το να αφιερώνουμε χρόνο και ενέργεια στους άλλους μπορεί να μας δώσει σκοπό και νόημα, κάτι που όλοι χρειαζόμαστε. Επιπλέον, βοηθάει να μην περιορίζεται η ταυτότητά μας σε έναν μόνο τομέα, όπως η δουλειά ή ο γάμος. Κάθε φορά που επενδύουμε σε κάτι που έχει σημασία για εμάς, και ειδικά όταν σχετίζεται με άλλους ανθρώπους, η ταυτότητά μας επεκτείνεται με τρόπο που ενισχύει την ανάπτυξή μας και την ανθεκτικότητά μας στις δυσκολίες.