Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας - Πώς η εκπαίδευση μπορεί να μειώσει την παιδική εργασία

Η 12η Ιουνίου είναι η Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας , όπως έχει καθοριστεί από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Είναι μια ημέρα προβληματισμού και ευαισθητοποίησης για τα παιδιά που στερούνται την παιδική τους ηλικία, την εκπαίδευση και το μέλλον που τους αξίζει.

Η παιδική εργασία έχει μειωθεί σε πολλά μέρη του κόσμου, όμως σε πολλές περιοχές η πρόοδος έχει σταματήσει, έχει ανατραπεί ή κινδυνεύει να ανατραπεί εάν δεν υπάρξουν ισχυρές πολιτικές παρεμβάσεις. Η πανδημία COVID-19 αύξησε τον κίνδυνο παιδικής εργασίας, λόγω των οικονομικών αβεβαιοτήτων, των υγειονομικών κρίσεων, των κλεισιμάτων σχολείων και των διακοπών στις υπηρεσίες κατά την περίοδο 2020-2022.

Τα παιδιά, ιδιαίτερα τα κορίτσια, εργάζονται επίσης μέσα στο σπίτι και συχνά περνούν πολλές ώρες βοηθώντας τους ενήλικες με οικιακές δουλειές, κάτι που είναι αόρατο και δεν καταγράφεται επαρκώς. Αυτές οι απαιτήσεις από την εργασία των παιδιών, είτε αμειβόμενες είτε μη, μπορούν να επηρεάσουν τη συμμετοχή και τη μάθησή τους στο σχολείο καθώς και τη σωματική και ψυχική τους υγεία.

Αυξάνεται ραγδαία η παιδική εργασία - Ανησυχητικά τα στοιχεία

Εκατομμύρια παιδιά στον κόσμο εργάζονται σε σκληρές συνθήκες : σε χωράφια, εργοστάσια, ορυχεία, ως οικιακοί βοηθοί ή πουλώντας πράγματα στους δρόμους και τις αγορές. Τα κορίτσια είναι πιο πιθανό από τα αγόρια να εργάζονται σε οικιακές δουλειές (καθάρισμα, μαγείρεμα, σερβίρισμα).

Κάποιες μορφές εργασίας μπορεί να είναι παράνομες – όπως εργασία σε συμμορίες ναρκωτικών ή στην πορνεία. Πολλά παιδιά δεν λαμβάνουν καθόλου χρήματα, παρά μόνο φαγητό και κατάλυμα. Αν αρρωστήσουν ή τραυματιστούν, δεν πληρώνονται ούτε όταν λείπουν από την εργασία.

Αυτές οι μορφές εργασίας εμποδίζουν τα παιδιά από το να πάνε σχολείο ή το εγκαταλείπουν πρόωρα.

Η εκπαίδευση είναι το "κλειδί" για την εξάλειψη της παιδικής εργασίας

Η έλλειψη πρόσβασης στην εκπαίδευση διαιωνίζει τον κύκλο της εκμετάλλευσης, του αναλφαβητισμού και της φτώχειας. Χωρίς εκπαίδευση, τα παιδιά είναι καταδικασμένα σε χαμηλόμισθη εργασία και στο μέλλον - μεγαλώνουν παιδιά μέσα στη φτώχεια.

Η εκπαίδευση μπορεί να διαδραματίσει κεντρικό ρόλο ως μέρος μιας πολυτομεακής προσέγγισης για την εξάλειψη της παιδικής εργασίας, υποστηρίζοντας τη μάθηση, την κοινωνικοποίηση και την ανάπτυξη των παιδιών. Σε παγκόσμιο επίπεδο, η επέκταση της εκπαίδευσης έχει συσχετιστεί με μείωση της παιδικής εργασίας. Ωστόσο, χρειάζεται να γίνουν περισσότερα για να ενισχυθεί αυτή η συσχέτιση και να διασφαλιστεί ότι κάθε παιδί βρίσκεται στο σχολείο, μαθαίνει και δεν εργάζεται στα χωράφια ή στα εργοστάσια.

Η παιδική εργασία δεν είναι πάντα παράνομη

Σε πολλές χώρες, η εργασία κάτω των 18 ετών είναι παράνομη, αλλά όχι σε όλες. Οι οικογένειες και οι εργοδότες συχνά κρύβουν την παιδική εργασία από φόβο ποινικών κυρώσεων. Σε 46 χώρες δεν υπάρχουν νόμοι που να προστατεύουν τα παιδιά κάτω των 18 ετών από επικίνδυνες μορφές εργασίας.

Πόσα παιδιά εργάζονται;

Περίπου 160 εκατομμύρια παιδιά έχουν εξαναγκαστεί σε παιδική εργασία από το 2020. Από αυτά τα παιδιά, 63 εκατομμύρια ήταν κορίτσια και 97 εκατομμύρια αγόρια. Και σχεδόν τα μισά από αυτά — 79 εκατομμύρια παιδιά — εργάζονταν υπό επικίνδυνες συνθήκες.

• 1 στα 3 παιδιά που εργάζονται δεν πηγαίνει σχολείο.
• Περίπου το 70% (112 εκατομμύρια) των παιδιών που εργάζονται απασχολούνται στη γεωργία, όπως σε αγροτικές καλλιέργειες και στην εκτροφή ζώων.
• Η Υποσαχάρια Αφρική έχει τον μεγαλύτερο αριθμό παιδιών σε παιδική εργασία, με 86,6 εκατομμύρια παιδιά, και ακολουθεί η Κεντρική και Νότια Ασία με 26,3 εκατομμύρια.
• Περίπου 10 εκατομμύρια παιδιά θεωρούνται παγιδευμένα σε σύγχρονες μορφές δουλείας.

Παγκόσμια Ημέρα κατά της Παιδικής Εργασίας: Βγάζουμε «κόκκινη κάρτα» στην εκμετάλλευση των παιδιών

Γιατί εργάζονται τα παιδιά;

Οι βασικές αιτίες είναι η φτώχεια, οι διακρίσεις και ο κοινωνικός αποκλεισμός. Οι γονείς θεωρούν ότι η εργασία είναι ο πιο "χρήσιμος" τρόπος να συμβάλει το παιδί στις ανάγκες της οικογένειας. Κατά τη διάρκεια κρίσεων ή πολέμων, οι οικογένειες που έχουν χάσει το σπίτι ή τα μέσα διαβίωσής τους, αναγκάζονται να στείλουν τα παιδιά τους να δουλέψουν για να εξασφαλίσουν τροφή.

Πού εντοπίζεται η παιδική εργασία;

Οι Νιγηρία, Πακιστάν και Αφγανιστάν έχουν τους περισσότερους παιδικούς εργάτες. Οι συγκρούσεις και η φτώχεια έχουν καταστήσει αδύνατη την πρόσβαση στην εκπαίδευση. Στη Συρία, ο πόλεμος έχει αυξήσει κατακόρυφα τη φτώχεια και έχει οδηγήσει πολλά παιδιά σε εργασία - ιδιαίτερα πρόσφυγες που δεν έχουν νόμιμη πρόσβαση σε εργασία.

Παιδιά σε επικίνδυνες δουλειές

Περισσότερα από 85 εκατομμύρια παιδιά εργάζονται σε επικίνδυνες συνθήκες: εξαναγκασμένη εργασία, trafficking, δεσμευμένη εργασία (χρέη).

Περίπου 1 εκατομμύριο παιδιά εργάζονται σε ορυχεία με πολύ κακές συνθήκες υγείας και ασφάλειας. Άλλα εργάζονται σε οικοδομές, τούβλα, ή με επικίνδυνες μηχανές και χημικά.

Όσα παιδιά εξαναγκάζονται να γίνουν στρατιώτες ή "σύζυγοι" σε ένοπλες ομάδες, υπόκεινται σε κακοποίηση και εκμετάλλευση, συχνά σεξουαλική.

Μακροπρόθεσμες συνέπειες

Η παιδική εργασία έχει καταστροφικές συνέπειες: σωματική και ψυχική βλάβη, απώλεια πρόσβασης στην εκπαίδευση και περιορισμό των μελλοντικών ευκαιριών. Τα παιδιά που εργάστηκαν συχνά δεν μπορούν να σπάσουν τον κύκλο της φτώχειας όταν γίνουν ενήλικες, επαναλαμβάνοντας τον φαύλο κύκλο.

Εξάλειψη της παιδικής εργασίας - Ανέφικτος στόχος για το 2025

Η εξάλειψη της παιδικής εργασίας μέχρι το 2025 αποτελεί θεμελιώδη στόχο, όπως αναφέρεται στον Στόχο 8.7 των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών. Ωστόσο, καθώς αναμένουμε τις τελευταίες παγκόσμιες εκτιμήσεις, φαίνεται ξεκάθαρα ότι ο στόχος δεν θα επιτευχθεί.

Αυτή η αποτυχία απαιτεί κατεπείγουσα αυτοκριτική και ανανεωμένη, στρατηγική δέσμευση σε κάθε επίπεδο. Σύμφωνα με τον Δρ Innocent Mugwagwa, Εκτελεστικό Διευθυντή του Ιδρύματος ECLT (ECLT Foundation) που βοηθά στην καταπολέμηση της παιδικής εργασίας σε αγροτικές κοινότητες, έξι είναι τα βασικά ζητήματα που θα διαμορφώσουν το τοπίο αυτού του αγώνα το 2025:

Η πορεία προς τη VI Παγκόσμια Διάσκεψη για την εξάλειψη της παιδικής εργασίας

Η VI Διάσκεψη, προγραμματισμένη για το 2026 στο Μαρόκο, είναι καθοριστική για να αναζωπυρώσει τις διεθνείς προσπάθειες. Πριν από αυτήν, δύο ορόσημα θα διαμορφώσουν την ατζέντα:

α) H δημοσίευση νέων παγκόσμιων εκτιμήσεων
β) Περιφερειακές διαβουλεύσεις για να ακουστούν οι φωνές όλων των ενδιαφερόμενων φορέων.

Ωστόσο, το 72 % της παιδικής εργασίας γίνεται μέσα σε οικογένειες, κυρίως σε μικροκαλλιεργητές - τομέας που παραμένει υπο-αντιπροσωπευμένος. Πώς διασφαλίζουμε την ένταξη των αγροτών και εργαζομένων αυτών των κοινοτήτων;
Πρέπει να συμπεριληφθούν οργανώσεις όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Αγροτών και τα δίκτυα αγροτών μέσω πολυμερών πρωτοβουλιών (MSIs), ώστε οι πιο «πληγείσες φωνές» να διαμορφώσουν την παγκόσμια πολιτική.

Η ανάγκη για ενιαία παγκόσμια στρατηγική στην αγροτική παιδική εργασία

Η αγροτική παιδική εργασία αντιπροσωπεύει πάνω από 70 % των περιπτώσεων. Η έλλειψη συντονισμού, πόρων και η κατακερματισμένη δράση εμποδίζουν την πρόοδο.
Η VI Διάσκεψη πρέπει να λειτουργήσει ως σημείο ενοποίησης δυνάμεων.

Οι MSIs ως μοχλοί για αξιοπρεπείς αμοιβές στην αγροτική αλυσίδα

Η φτώχεια είναι ο κύριος παράγοντας της παιδικής εργασίας. Οι γεωργοί αποτελούν τα δύο τρίτα των ατόμων με ακραία φτώχεια.

Οι βασικές προκλήσεις για το 2025:

• Κλείσιμο του χάσματος αξιοπρεπούς εισοδήματος: περιστασιακές παρεμβάσεις δεν αρκούν, χρειάζονται συντονισμένες δράσεις.

• Συμπερίληψη εγχώριων αλυσίδων: οι πρωτοβουλίες αξιοπρεπούς αμοιβής πρέπει να επεκταθούν πέρα από τις εξαγωγικές αγορές.

• Αληθινός κοινωνικός διάλογος: οι οργανώσεις εργαζομένων και αγροτών πρέπει να συμμετέχουν ενεργά στις διαπραγματεύσεις.

Προώθηση διαφάνειας: νέα προσέγγιση στην αναφορά της παιδικής εργασίας

Η παιδική εργασία είναι βαθιά «ριζωμένη» στις αγροτικές αλυσίδες. Σε μια μελέτη του 2019, μόνο το 21 % εταιρειών δήλωσε κινδύνους ή μη συμμόρφωση.
Γιατί; Ο φόβος αρνητικής δημοσιότητας και καταναλωτικής κατακραυγής οδηγεί στη σκόπιμη υποαναφορά.
Η λύση: Η ανίχνευση περιστατικών πρέπει να εκλαμβάνεται θετικά ως δείγμα καλής δέουσας επιμέλειας όχι ως αποτυχία.

Η αυξανόμενη επιρροή από οικολογικούς κανονισμούς

Το 2025 θα σηματοδοτηθεί από σημαντικά βήματα σε νομοθεσία για την εταιρική διαφάνεια:

• Σε διεθνές επίπεδο: Συνεχίζεται η διαπραγμάτευση για τη δεσμευτική συμφωνία των ΗΕ (OEIGWG).

• Στην ΕΕ: Εν αναμονή της Οδηγίας για τη Δέουσα Επιμέλεια (CSDDD) και τα ESRS.

• Σε αναπτυσσόμενες χώρες: πρέπει να προσαρμοστούν γρήγορα στους νέους κανονισμούς, ειδικά στον τομέα της αγροτικής παραγωγής.

Ο ρόλος των ΗΠΑ

Οι πολιτικές αποφάσεις των ΗΠΑ (π.χ. αποχώρηση από τον ΠΟΥ, την Συμφωνία των Παρισίων, επίθεση στην ESG) και η πιθανή χαλάρωση της προστασίας της παιδικής εργασίας σε επίπεδο πολιτείας, επηρεάζουν την παγκόσμια ηγεσία στις πρωτοβουλίες κατά της παιδικής εργασίας. Όμως οι επιχειρήσεις και οι οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων πρέπει να παραμείνουν προσηλωμένες στην υπεύθυνη δράση - ανεξαρτήτως πολιτικών αλλαγών.

^{με πληροφορίες από theirworld.org, worldvision.org}