Είναι ασφαλές τα παιδιά να πίνουν καφεΐνη; Τι λένε οι ειδικοί

Αν περπατήσετε σε οποιοδήποτε σούπερ μάρκετ, το τμήμα με τα αναψυκτικά και τα ψυγεία είναι γεμάτα από διάφορα ροφήματα, όπως εμφιαλωμένους καφέδες και ενεργειακά ποτά, που έχουν δημιουργηθεί και προωθούνται με στόχο την προσοχή των παιδιών. Αν περάσετε από ένα κατάστημα που πουλά καφέδες, μπορεί να δείτε ομάδες μικρών παιδιών να κάθονται στα τραπέζια πίνοντας περίτεχνα ροφήματα καφέ και τσάι γεμάτα καφεΐνη, πρόσθετη ζάχαρη και ακόμη και κομματάκια καραμέλας. Υπάρχει ολόκληρος κλάδος της βιομηχανίας ροφημάτων που απευθύνεται στα παιδιά, προωθώντας τελικά την κατανάλωση καφεΐνης.

Η καφεΐνη είναι διεγερτικό, το οποίο σύμφωνα με το Alcohol and Drug Foundation επιταχύνει την επικοινωνία μεταξύ εγκεφάλου και σώματος. Αυτό δεν φαίνεται να είναι και το καλύτερο για ένα παιδί που ακόμα μεγαλώνει και αναπτύσσεται, τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά. Όλα αυτά μπορεί να σας αφήνουν με την απορία: είναι ασφαλές τα παιδιά να πίνουν καφεΐνη; Μιλήσαμε με έναν παιδίατρο και εξετάσαμε το θέμα πιο διεξοδικά.

Κάνει ή όχι να δίνετε στα παιδιά σας καφέ (ή ενεργειακά ποτά με καφεΐνη);

Είναι ασφαλές τα παιδιά να πίνουν καφεΐνη;

Η Δρ. Τάνια Άλτμαν, παιδίατρος και ιδρύτρια του Calabasas Pediatrics, έδωσε ειλικρινείς και ουσιαστικές απαντήσεις για το θέμα, καθώς και συγκεκριμένα παραδείγματα περιστατικών όπου έχει συνεργαστεί με ασθενείς σχετικά με την κατανάλωση καφεΐνης. Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχουν ομοσπονδιακές οδηγίες για την πρόσληψη καφεΐνης στα παιδιά. Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής και Εφηβικής Ψυχιατρικής (AACAP) γνωρίζει ότι τα περισσότερα παιδιά και έφηβοι καταναλώνουν κάποια μορφή καφεΐνης καθημερινά, καθώς αυτή βρίσκεται «φυσικά σε ορισμένες φυτικές τροφές και ροφήματα, και επίσης προστίθεται σε πολλά βιομηχανοποιημένα προϊόντα». Ωστόσο, η AACAP αποθαρρύνει την κατανάλωση καφεΐνης στα παιδιά. Επαναλαμβάνουν ότι δεν υπάρχει αποδεδειγμένη ασφαλής δόση, αλλά τα παιδιά 12 έως 18 ετών θα πρέπει να περιορίζουν την πρόσληψη καφεΐνης σε όχι πάνω από 100 χιλιοστόγραμμα την ημέρα. Τα παιδιά κάτω των 12 ετών πρέπει να αποφεύγουν εντελώς την καφεΐνη.

Παρακάτω είναι μια λίστα με κοινά ροφήματα που περιέχουν καφεΐνη, και η ποσότητα καφεΐνης που περιέχουν ανά 237 ml:

• Καφές: περίπου 100 mg
• Μαύρο τσάι: περίπου 50 mg
• Αναψυκτικό τύπου Cola περίπου 25 mg (και συνήθως με υψηλή πρόσθετη ζάχαρη)
• Ενεργειακά ποτά: από 40 έως 250 mg (και συνήθως με υψηλή πρόσθετη ζάχαρη)

Κάνει τα παιδιά να πίνουν ντεκαφεϊνέ καφέ;

Είναι σχεδόν αδύνατο για τα παιδιά να αποφύγουν εντελώς την καφεΐνη, και το ίδιο δύσκολο για τους ενήλικες να παρατηρήσουν κάθε ίχνος καφεΐνης που το παιδί μπορεί να λαμβάνει. Αυτό γιατί η καφεΐνη δεν βρίσκεται μόνο στα ροφήματα που πίνουμε. Βρίσκεται και σε πολλά τρόφιμα, κάτι που είναι σημαντικό να έχουν υπόψη οι ενήλικες όταν ελέγχουν ετικέτες τροφίμων, συστατικά και ακόμη και προϊόντα περιποίησης όπως τα lip balm. Σύμφωνα με την AACAP, τα παιδιά μπορεί να καταναλώνουν καφεΐνη μέσω τσίχλας, ζελεδάκια, καραμέλες, σνακ, σοκολάτας, μπισκότων και ενεργειακών μπαρ.

Ο κίνδυνος υπάρχει όταν ένα παιδί πίνει και τρώει καφεΐνη τακτικά, χωρίς κανείς να το αντιλαμβάνεται. Αντί να αγχώνεστε, η Δρ Άλτμαν συμβουλεύει τους ενήλικες να μιλήσουν με έναν παιδίατρο, καθώς κάθε παιδί είναι διαφορετικό. Η καφεΐνη είναι δύσκολο να αποφευχθεί, αλλά μπορεί να ελεγχθεί με μέτρο. «Τα τρόφιμα και τα ροφήματα περιέχουν διαφορετικές ποσότητες καφεΐνης. Γενικά, μου αρέσει να λέω να μην καταναλώνουν καφεΐνη μετά το μεσημέρι, είτε σε τρόφιμα είτε σε ροφήματα», συμβουλεύει η Άλτμαν.

Παρότι η Άλτμαν και η AACAP δεν προτείνουν την καφεΐνη στα παιδιά, υπάρχουν περιπτώσεις όπου η κατανάλωσή της μπορεί να ωφελήσει το παιδί. «Παιδιά με ΔΕΠΥ ή προβλήματα συγκέντρωσης μπορεί να ωφεληθούν από μικρές ποσότητες καφεΐνης, όπως πράσινο τσάι το πρωί ή μικρή ποσότητα απλού μαύρου καφέ», λέει η Άλτμαν. Αυτό συμβαίνει επειδή, όπως και πολλά φάρμακα για τη ΔΕΠΥ, η καφεΐνη λειτουργεί ως διεγερτικό στον εγκέφαλό τους, βοηθώντας στη βελτίωση της συγκέντρωσης και της ολοκλήρωσης των καθηκόντων. Παρόλο που προτιμά τα παιδιά να μην καταναλώνουν καφεΐνη, εξηγεί ότι αν κάτι τέτοιο είναι ωφέλιμο, είναι ανοιχτή να προτείνει τη μικρότερη απαραίτητη ποσότητα σε σταθερή βάση και να παρακολουθεί την αντίδρασή τους.

Επιπλέον, η Άλτμαν τονίζει ότι είναι σημαντικό να καταλάβουμε γιατί ένα παιδί θέλει πραγματικά να πιει καφεΐνη. «Ρώτα τους γιατί το ζητούν. Για να βοηθηθούν στη συγκέντρωση; Γιατί τους αρέσει η γεύση; Επειδή θέλουν να πιουν ό,τι πίνουν οι γονείς τους;» προτείνει η Άλτμαν. Μπορεί επίσης να επιθυμούν τη ζάχαρη σε ένα γλυκό ρόφημα που περιέχει καφεΐνη (σημείωση: η πρόσληψη πρόσθετης ζάχαρης καλό είναι να είναι κάτω από 25 γραμμάρια ημερησίως). Αν το παιδί το θέλει απλά «γιατί έτσι», οι ενήλικες μπορούν να προτείνουν εναλλακτικές, όπως ανθρακούχο νερό, σπιτικό smoothie, νερό καρύδας, τσάγια χωρίς καφεΐνη ή 100% χυμό φρούτων.

Γιατί τα ενεργειακά ποτά δεν είναι κατάλληλα για τα παιδιά;

Πιθανοί κίνδυνοι της καφεΐνης για τα παιδιά

Ακόμα και χωρίς υπερβολική κατανάλωση, τα παιδιά που πίνουν τακτικά καφεΐνη μπορεί να κινδυνεύουν από μακροχρόνια προβλήματα, σύμφωνα με την AACAP. Αυτά μπορεί να περιλαμβάνουν αυξημένα επίπεδα ορμονών στρες, συμπτώματα στέρησης όταν σταματήσουν την καφεΐνη, αυξημένο κίνδυνο πανικού, βίας ή προβλημάτων με ουσίες, και δυσκολία στο να κόψουν άλλες ουσίες, όπως η νικοτίνη. Ακολουθούν μερικοί άλλοι πιθανοί κίνδυνοι για την καφεΐνη και τα παιδιά.

Παρενέργειες και υπερδοσολογία καφεΐνης

Οι παρενέργειες που μπορεί να νιώσουν τα παιδιά όταν πίνουν καφεΐνη μοιάζουν με αυτές των ενηλίκων. «Πολύ μεγάλη ποσότητα καφεΐνης μπορεί να προκαλέσει νευρικότητα, δυσφορία στο στομάχι, πονοκεφάλους, προβλήματα συγκέντρωσης, δυσκολία στον ύπνο, γρήγορο καρδιακό ρυθμό και αυξημένη αρτηριακή πίεση», εξηγεί η Άλτμαν. Σε ακραίες περιπτώσεις, τα παιδιά μπορεί να εμφανίσουν υπερδοσολογία καφεΐνης, με συμπτώματα όπως εμετός, υψηλή αρτηριακή πίεση, προβλήματα καρδιακού ρυθμού και, σπανιότερα, σύγχυση και παραισθήσεις.

Σύμφωνα με την AACAP, «κάθε χρόνο, χιλιάδες άνθρωποι, ανάμεσά τους και παιδιά, λαμβάνουν επείγουσα θεραπεία λόγω χρήσης καφεΐνης. Νεαρά άτομα με ορισμένες παθήσεις όπως καρδιοπάθειες, επιληψία ή ημικρανίες μπορεί να βρίσκονται σε μεγαλύτερο κίνδυνο από άλλους.»

Συμπτώματα στέρησης

Η Άλτμαν εξηγεί ότι «η απότομη διακοπή της καφεΐνης μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα στέρησης όπως πονοκεφάλους, χαμηλή ενέργεια και ευερεθιστότητα σε όσους καταναλώνουν μεγάλες ποσότητες». Η καφεΐνη είναι διεγερτικό που αυξάνει την εγρήγορση, αλλά η γρήγορη ενέργεια που δίνει οφείλεται σε προσωρινό άνοιγμα και κλείσιμο υποδοχέων στον εγκέφαλο. Η καφεΐνη δεν παρέχει ενέργεια που διαρκεί και ό,τι ανεβαίνει, κατεβαίνει. Επίσης, «η καφεΐνη μπορεί να επιδεινώσει καρδιακά προβλήματα ή άγχος σε παιδιά που βρίσκονται σε κίνδυνο».

Υπερβολική πρόσληψη πρόσθετης ζάχαρης

Πολλά ροφήματα με καφεΐνη περιέχουν και μεγάλη ποσότητα πρόσθετης ζάχαρης. Η συχνή κατανάλωση υπερβολικής ζάχαρης μπορεί να προκαλέσει στα παιδιά προβλήματα όπως τερηδόνα, αλλά και μεγαλύτερο κίνδυνο για αντίσταση στην ινσουλίνη, διαβήτη τύπου 2 και παχυσαρκία. Η Άλτμαν τονίζει ότι «τα καφεϊνούχα ροφήματα—όπως κόλα, καφεδάκια και ενεργειακά—δεν έχουν τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζονται τα παιδιά σε ανάπτυξη». Αν ένα παιδί ξεκινήσει να πίνει γλυκά ροφήματα από μικρή ηλικία, μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο προβλημάτων υγείας στο μέλλον. Η Αμερικανική Καρδιολογική Εταιρεία προτείνει να μην περιλαμβάνεται καθόλου πρόσθετη ζάχαρη στη διατροφή παιδιών κάτω των 2 ετών.

Συμπέρασμα

Οι παιδίατροι και οι επαγγελματίες υγείας αποθαρρύνουν την κατανάλωση καφεϊνούχων ροφημάτων από παιδιά. Συνιστάται τα παιδιά κάτω των 12 ετών να μην καταναλώνουν καθόλου καφεΐνη, και τα παιδιά 12 έως 18 ετών να περιορίζουν την κατανάλωση στα 100 mg ημερησίως. Η αίσθηση ενέργειας που δίνει η καφεΐνη προέρχεται από τις διεγερτικές της επιδράσεις, όχι επειδή παρέχει πραγματική ενέργεια στα κύτταρα (δηλαδή θερμίδες). Επομένως, δεν είναι απαραίτητα επιβλαβές για παιδιά 12 έως 18 ετών να καταναλώνουν καφεΐνη με μέτρο, αλλά δεν συνιστάται καθώς βρίσκονται ακόμα σε ανάπτυξη πνευματικά και σωματικά.

Αν και μπορεί να είναι δύσκολο να αποτρέψετε ένα παιδί από το να καταναλώνει οποιαδήποτε ποσότητα καφεΐνης, υπάρχουν πολλοί τρόποι για να κατανοήσουν οι ενήλικες τις πιθανές επιπτώσεις της. Παρακολουθήστε πόση καφεΐνη καταναλώνει ένα παιδί διαβάζοντας ετικέτες, μιλώντας με παιδίατρο και προσέχοντας ποια ροφήματα και τρόφιμα περιέχουν καφεΐνη — και πόση.

^{πηγή: eatingwell.com}