Το μεγάλο μυστικό πίσω από τη μητρότητα που κανείς δεν σου λέει

Η Nancy Reddy είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων, συμπεριλαμβανομένης της βραβευμένης συλλογής ποιημάτων Double Jinx. Τα δοκίμιά της έχουν δημοσιευτεί στο Slate, Poets & Writers, και The Millions, μεταξύ άλλων. Διδάσκει συγγραφή στο Πανεπιστήμιο Stockton.

Τι είναι μητρότητα;

Η αμερικανική αντίληψη για τη μητρότητα επηρεάζεται ακόμα από παλιές αντιλήψεις, σύμφωνα με τις οποίες μια «καλή» μητέρα πρέπει να τα καταφέρνει όλα μόνη της: να είναι ανεξάρτητη και ικανή σε κάθε πτυχή της ανατροφής των παιδιών. Αντίθετα, σε πολλές άλλες χώρες, παρόλες τις διαφορές στην ανατροφή, υπάρχει ένα κοινό στοιχείο: η αναγνώριση ότι η φροντίδα των παιδιών είναι συλλογική προσπάθεια και χρειάζεται υποστήριξη από το ευρύτερο κοινωνικό περιβάλλον.

Για να ευημερούν οι οικογένειες, είναι σημαντικό η «βιομηχανία της γονεϊκότητας» να αναγνωρίσει και να στηρίξει όχι μόνο τις μητέρες, αλλά όλους όσοι συμμετέχουν στη φροντίδα των παιδιών.

Η Nancy, μέσα από το νέο της βιβλίο The Good Mother Myth: Unlearning Our Bad Ideas About How to Be a Good Mom, παρουσιάζει πέντε βασικά συμπεράσματα που αμφισβητούν τα στερεότυπα γύρω από τη «σωστή μητέρα».

Οκτώ τρόποι να είσαι μια καλή μαμά αντί να προσπαθείς να γίνεις τέλεια

1. Οι μύθοι της μητρότητας μας οδηγούν σε απογοητεύσεις

Πριν αποκτήσει το πρώτο της παιδί, είχε μία ξεκάθαρη εικόνα για το ποια θα ήταν ως μητέρα. Φανταζόταν τον εαυτό της να κάθεται δίπλα στο παράθυρο, το μωρό στο ρηλάξ καθώς θα έγραφε κάποιο βιβλίο της. Ήθελε να πιστέψει ότι η μητρότητα θα τη μεταμόρφωνε αυτόματα, με την άνευ όρων αγάπη που έχει η μητέρα για το παιδί της, και ότι θα συνέχιζε τη ζωή της όπως την είχε σχεδιάσει. Όμως, γρήγορα κατάλαβε ότι αυτή η αντίληψη είναι μία παγίδα.

Είχε απορροφήσει έναν ολόκληρο κόσμο μύθων γύρω από τη μητρότητα. Είχε ακούσει ότι η μητρότητα είναι «σαν να βλέπεις την καρδιά σου να περπατά έξω από το σώμα σου», και το είχε ερμηνεύσει ως ένδειξη ότι η αγάπη για το παιδί της θα ήταν εύκολη και αυθόρμητη. Όταν όμως βρέθηκε να παλεύει με το θηλασμό , την έλλειψη ύπνου και την αγωνία αν θα εμφανίσω επιλόχειο κατάθλιψη, πίστευε πως έφταιγε εκείνη.

Οι μύθοι γύρω από τη μητρότητα όπως η ίδια ανέφερε μας κρατούν απομονωμένες και μοναχικές, σίγουρες ότι μόνο εμείς δεν τα καταφέρνουμε. Αυτοί οι μύθοι συγχέουν τις καθημερινές δυσκολίες με σοβαρότερα προβλήματα μετά τον τοκετό. Είναι επιβλαβείς για την ψυχική υγεία των μητέρων. Αν απορρίψουμε αυτούς τους μύθους, μπορούμε να στραφούμε στην πραγματικότητα, να δούμε το παιδί μας και να αναγνωρίσουμε τη σημασία και τη μαγεία της φροντίδας και της αγάπης.

«Είμαι καλή μαμά»; Σημάδια που σου το μαρτυρούν

2. Το τι σημαίνει να είσαι «καλή μητέρα» ποτέ δεν αφορούσε τις ανάγκες των παιδιών και των μητέρων

Πολλές από τις σημερινές αντιλήψεις για το τι σημαίνει να είσαι «καλή μητέρα» προήλθαν από τις έρευνες ψυχολόγων και ψυχαναλυτών του μεσοπολέμου, οι οποίοι ερεύνησαν τις ανάγκες των βρεφών για να γίνουν υγιείς ενήλικες και παραγωγικοί εργαζόμενοι. Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, πάνω από 1,5 εκατομμύρια μητέρες νέων παιδιών εργάστηκαν για τον πόλεμο, και αυτό κατέστη δυνατό με τη βοήθεια κρατικών παιδικών σταθμών. Όμως, όταν τελείωσε ο πόλεμος, η ανάγκη να επιστρέψουν οι άνδρες στρατιώτες στη δουλειά, σε συνδυασμό με την ανησυχία για τις συνέπειες της κοινής φροντίδας των παιδιών, οδήγησαν τις γυναίκες από τις βιομηχανίες στο σπίτι. Δεν είναι τυχαίο ότι η επιστήμη της εποχής που υποστήριζε ότι το μεγαλύτερο αίτημα του παιδιού ήταν η πλήρης προσοχή της μητέρας, αντήχησε με αυτές τις κοινωνικές ανησυχίες: «Λυπάμαι κυρίες μου, η επιστήμη λέει ότι πρέπει να πάτε στο σπίτι».

Αυτή η ιστορία έχει συνέπειες για τις μητέρες και τις οικογένειες σήμερα. Όσα είναι δύσκολα στη μητρότητα (ειδικά στην Αμερική) είναι προϊόν πολιτιστικών και οικονομικών παραμέτρων: η έλλειψη άδειας μετ' αποδοχών και προσιτής φροντίδας παιδιών, η πίεση στις γυναίκες να «τα καταφέρνουν όλα», και η έλλειψη κοινής φροντίδας. Από τη δεκαετία του 1950 μέχρι σήμερα, οι γυναίκες έχουν ανακαλύψει ότι η πραγματική δουλειά της μητρότητας μπορεί να είναι γεμάτη χαρά και μεταμόρφωση.

Αυτά τα σκίτσα για τη μητρότητα αφορούν κάθε μητέρα που νιώθει ότι δεν είναι καλή μαμά

3. Οι νέες μητέρες χρειάζονται περισσότερη υποστήριξη και λιγότερες συμβουλές

Όταν δημοσιεύτηκε το βιβλίο του Dr. Benjamin Spock The Common Sense Book of Baby and Child Care το 1946, η πρώτη του γραμμή έγινε αμέσως διάσημη: «Εμπιστευτείτε τον εαυτό σας, ξέρετε περισσότερα από ό,τι νομίζετε».

Οι νέες μητέρες της γενιάς του Baby Boom λάτρευαν τον Dr. Spock. Πολλές από αυτές του έστελναν γράμματα, λέγοντάς του ότι είχαν το βιβλίο του παντού: ένα αντίτυπο στην κούνια του μωρού, ένα στην κουζίνα και ένα στο αυτοκίνητο — για να μπορούν πάντα να συμβουλεύονται τη σιγουριά της φωνής του.

Υπάρχει όμως ένα παράδοξο σ’ αυτό: αν το μήνυμα του Spock ήταν «εμπιστεύσου το ένστικτό σου», τότε γιατί τόσες γυναίκες ένιωθαν την ανάγκη να διαβάσουν 500 σελίδες για να καταλάβουν πώς να μεγαλώσουν το παιδί τους;

Σήμερα, οι μητέρες βομβαρδίζονται από αμέτρητες συμβουλές και πληροφορίες σχετικά με τη γονεϊκότητα . Η συγγραφέας δεν είναι σίγουρη ότι αυτό μας έχει κάνει πιο ικανούς γονείς/φροντιστές, και σίγουρα δεν μας έχει κάνει πιο σίγουρους. Για τις γυναίκες του Spock, τουλάχιστον ήξεραν ότι κάθε φορά που έψαχναν για ύπνο, κολικούς ή πρώτη τροφή, θα έβρισκαν την ίδια απάντηση. Σήμερα όμως, υπάρχει μια ατελείωτη ροή συμβουλών, ειδικών, και hacks για γονείς.

Οι καλοί γονείς έχουν αυτά τα 2 χαρακτηριστικά, λέει ψυχολόγος με σπουδές στο Ivy League

Αυτό που θα βοηθούσε περισσότερο τους γονείς δεν είναι άλλες λίστες με «κόλπα» για το πώς να χειριστούν το ξέσπασμα του παιδιού ή το δράμα πριν τον ύπνο. Αυτό που χρειάζεται πραγματικά είναι περισσότερη υποστήριξη και αίσθηση κοινότητας. Πολλοί από εμάς νιώθουμε πιο άνετα να χαζεύουμε στο Instagram για συμβουλές από ειδικούς, παρά να παραδεχτούμε σε φίλους ή συγγενείς ότι δυσκολευόμαστε.

Κι όμως, η πραγματική βοήθεια – όπως να κρατήσει κάποιος το παιδί για λίγο, να βοηθήσει με τις δουλειές ή απλώς να είναι δίπλα μας – μπορεί να κάνει τη γονεϊκότητα πιο εύκολη και ίσως ακόμα και ευχάριστη.

4. Οι κακές ιδέες για τις μητέρες βλάπτουν και τους πατέρες

Όσο παρατηρούσε τον άντρα της και άλλους άντρες γύρω της να γίνονται πατέρες, η Nancy Reddy άρχισε να καταλαβαίνει κάτι σημαντικό: οι λάθος αντιλήψεις που έχει ο κόσμος για τις μητέρες, βλάπτουν και τους πατέρες. «Όταν περιμένουμε από τις γυναίκες να είναι "σούπερ μαμάδες" που τα κάνουν όλα τέλεια, τότε αυτόματα μειώνουμε και τις προσδοκίες από τους άντρες — τόσο πολύ, που καταντάει προσβλητικό».

Όλα τα βιβλία και οι σελίδες που συμβουλεύτηκε η ίδια για θέματα γονεϊκότητας ήταν στραμμένα στις μητέρες. Αυτή η τεράστια "βιομηχανία" έχει εξουθενώσει τις γυναίκες, ενώ ταυτόχρονα αφήνει τους άντρες απέξω. Δεν υπάρχει ένα ξεκάθαρο σημείο αναφοράς για εκείνους που θέλουν να μάθουν πώς να είναι πιο παρόντες και καλύτεροι μπαμπάδες.

Αντί γι’ αυτό, η ευθύνη πέφτει πάλι στις γυναίκες: να διαβάσουν, να ενημερωθούν και να μεταφέρουν τις πληροφορίες στους συντρόφους τους. Και έτσι, πώς να δούμε τη γονεϊκότητα σαν κάτι που μοιραζόμαστε πραγματικά;

5. Αντί για μια τέλεια μητέρα, τα παιδιά χρειάζονται πολλούς «θετικούς, φιλικούς ανθρώπους»

Οι ερευνητές που είχαν τη μεγαλύτερη επιρροή στη διαμόρφωση των ιδεών μας για το τι σημαίνει να είσαι «καλή μητέρα», υποθέτουν ένα πολύ συγκεκριμένο οικογενειακό σχήμα: μεσαίας τάξης, με τη γυναίκα να είναι στο σπίτι φροντίζοντας το παιδί. Ως αποτέλεσμα, η έρευνά τους επικεντρώθηκε μόνο στη σχέση του παιδιού με τον κύριο φροντιστή, παραβλέποντας οποιονδήποτε άλλο μπορούσε να βοηθήσει.

Tο να είσαι μαμά δεν σημαίνει να παραμελείς τα δικά σου όνειρα

Αντίθετα, όταν οι ανθρωπολόγοι μελετούν την ανατροφή των παιδιών στον κόσμο, βρίσκουν μεγάλη ποικιλία στο πώς μεγαλώνουν τα παιδιά. Η κοινή συνισταμένη είναι η κοινή φροντίδα που μπορεί να περιλαμβάνει θείες, γιαγιάδες, μεγαλύτερα αδέλφια, ακόμη και γείτονες και παιδικούς σταθμούς. Οικογένειες σε όλο τον κόσμο, από τις Φιλιππίνες μέχρι τη Κονγκό και τη Σουηδία, αναθρέφουν τα παιδιά με εντυπωσιακά διαφορετικούς τρόπους, αλλά σχεδόν καμία δεν κάνει τη «δουλειά της μητρότητας» μόνη της. Όπως είπε η ανθρωπολόγος Margaret Mead, αυτό που χρειάζονται τα παιδιά περισσότερο δεν είναι μια τέλεια μητέρα, αλλά η φροντίδα «πολλών θερμών, φιλικών ανθρώπων».