Το άγχος επηρεάζει την ερωτική σου ζωή - Τι πρέπει να ξέρεις

Τι είναι η Γενικευμένη Αγχώδης Διαταραχή;

Για τον ορισμό της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής θα χρησιμοποιήσουμε τα κριτήρια, που παρατίθενται στην πέμπτη έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Πνευματικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ένωσης Ψυχιάτρων (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – DSM-5), τα οποία έχουν ως εξής (Munir & Takov, 2022):

• Υπερβολικό άγχος και ανησυχία, που διαρκούν για διάστημα μεγαλύτερο των 6 μηνών
• Δυσκολία ελέγχου της ανησυχίας
• Το άγχος συσχετίζεται με 3 ή περισσότερα από τα κάτωθι συμπτώματα για τουλάχιστον 6 μήνες:
• Νευρικότητα, αίσθημα αγωνίας ή υπερένταση
• Ταραχή
• Δυσκολίες στη συγκέντρωση ή καθησυχασμού της σκέψης (το «μυαλό δεν αδειάζει»)
• Ευερεθιστότητα
• Μυϊκή τάση
• Διαταραχή του ύπνου (δυσκολία επέλευσης του ύπνου, διατήρησης του ύπνου, ανήσυχος ύπνος ή μη ικανοποιητικός ύπνος)

Το άγχος, η ανησυχία ή τα σωματικά συμπτώματα προκαλούν κλινικά σημαντική ενόχληση ή έκπτωση των κοινωνικών, επαγγελματικών, ή άλλων σημαντικών περιοχών της λειτουργικότητας. Η διαταραχή δεν οφείλεται στις άμεσες φυσιολογικές δράσεις ουσίας (πχ, ουσία κατάχρησης, φάρμακα) ή σε άλλη σωματική κατάσταση (πχ υπερθυρεοειδισμός). Η διαταραχή δεν εξηγείται καλύτερα με άλλη ψυχική διαταραχή.

Τι επηρεάζει την ερωτική επιθυμία της γυναίκας;

Τι ορίζουμε ως Σεξουαλική Δυσλειτουργία στη γυναίκα;

Για τον ορισμό της σεξουαλικής δυσλειτουργίας στη γυναίκα θα χρησιμοποιήσουμε τα κριτήρια, που παρατίθενται στην πέμπτη έκδοση του Διαγνωστικού και Στατιστικού Εγχειριδίου Πνευματικών Διαταραχών της Αμερικανικής Ένωσης Ψυχιάτρων (Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders – DSM-5). Αυτός είναι και κατ’ ουσίαν ο τρόπος ορισμού της σεξουαλικής δυσλειτουργίας, που τυγχάνει της ευρύτερης δυνατής αποδοχής στους κόλπους της επιστημονικής κοινότητας.

Τα συγκεκριμένα κριτήρια είναι τα εξής:

• Διαταραχή σεξουαλικής επιθυμίας/ διέγερσης.
• Οργασμική διαταραχή.
• Άλγος στα γεννητικά όργανα ή στο περίνεο/ διαταραχή διείσδυσης.

Μα το άγχος επηρεάζει τελικά τη σεξουαλική λειτουργία της γυναίκας;

Από την εμπειρία είναι γνωστό, πως το άγχος έχει αρνητική επιρροή επί της σεξουαλικής λειτουργίας της γυναίκας (Dèttore και συνεργάτες, 2013) , ειδικά, όταν αυτή βρίσκεται κοντά στην εμμηνόπαυση (Saleh και συνεργάτες, 2024) ή έχει ήδη μπει στην εμμηνόπαυση (Schnatz και συνεργάτες, 2010). Ειδική μνεία έχει γίνει στην αύξηση των πιθανοτήτων σεξουαλικής δυσλειτουργίας μεταξύ των γυναικών, που εισήλθαν στην εμμηνόπαυση πρόωρα, ήτοι πριν τη συμπλήρωση των 40 ετών (Jenabi και συνεργάτες, 2025).

Έχει δε διατυπωθεί η άποψη, πως το χρόνιο άγχος επηρεάζει δυσμενώς τη σεξουαλική ζωή της γυναίκας, όχι μόνον μέσω ψυχικών μηχανισμών, αλλά και μέσω της διαταραχής της ορμονικής της λειτουργίας. Συγκεκριμένα, έχει υποστηριχθεί, πως η αυξημένη έκκριση της ορμόνης κορτιζόλης, η οποία κατέχει «δεσπόζουσα» θέση μεταξύ των λεγομένων «ορμονών του stress», συγκαταλέγεται μεταξύ των παραγόντων της καταστολής της σεξουαλικής λειτουργίας της γυναίκας, όταν αυτή αισθάνεται έντονο άγχος (Hamilton &, Meston, 2013).

Μειωμένη ερωτική επιθυμία στις γυναίκες: Τι δείχνει νέα μελέτη

Αξίζει στο σημείο αυτό να αναφερθούμε σε έναν «ειδικό τύπο» άγχους, το οποίο παρεμποδίζει τη σεξουαλική λειτουργία και ονομάζεται «Άγχος των Σεξουαλικών Επιδόσεων» (Sexual Performance Anxiety). Πρόκειται με μία μορφή άγχους, η οποία σχετίζεται με την έντονη ανησυχία του ατόμου, σχετικά με την ενδεχόμενη «ανεπάρκεια» ή «ανικανότητά» του να «ανταποκριθεί» στις «απαιτήσεις», που τίθενται κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής δράσης με το σύντροφό του (Rowland & van Lankveld, 2019; Rowland & Kirana, 2025). Έχει υπολογισθεί, πώς αυτός ο τύπος άγχους επηρεάζει τη σεξουαλική ζωή τόσο των ανδρών σε ποσοστό, που κυμαίνεται μεταξύ του 9% και του 25%, οπότε και εκδηλώνεται υπό τη μορφή της πρόωρης εκσπερμάτισης, ή της ψυχογενούς στυτικής δυσλειτουργίας, όσο και των γυναικών σε ποσοστό, που κυμαίνεται μεταξύ του 6% και του 16%, οπότε και εκδηλώνεται υπό τη μορφή της μειωμένης ερωτικής διάθεσης (Pyke, 2020).

Πώς αντιμετωπίζεται η σεξουαλική δυσλειτουργία, που σχετίζεται με το άγχος;

Συχνά, στα πλαίσια της αντιμετώπισης του άγχους συστήνεται η χορήγηση ειδικής φαρμακευτικής αγωγής και συγκεκριμένα μιας ειδικής κατηγορίας φαρμακευτικών ουσιών, που ονομάζονται Αναστολείς της Επαναπρόσληψης της Σεροτονίνης (Serotonin Reuptake Inhibitors/ SSRIs) (Strawn και συνεργάτες, 2018; He και συνεργάτες, 2019). Εντούτοις, είναι γνωστό, πως μία από τις ενδεχόμενες ανεπιθύμητες παρενέργειες μίας τέτοιου είδους θεραπείας είναι και η πρόκληση σεξουαλικής δυσλειτουργίας (Jing & Straw-Wilson, 2016). Επομένως, δια της θεραπείας αυτής επιτυγχάνεται μεν μείωση των συμπτωμάτων άγχους, αλλά ταυτόχρονα επιτείνεται η σεξουαλική δυσλειτουργία.

Ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αντιμετώπιση των ψυχικών αιτίων της σεξουαλικής δυσλειτουργίας είναι η Κλινική Ύπνωση. Ο πλήρης τίτλος της εν λόγω μεθόδου είναι «Γνωσιακή Συμπεριφορική Κλινική Υπνοθεραπεία». Κατ’ ουσίαν σε αυτή «συνδυάζεται» η ύπνωση με τη Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία.

Ερωτική επιθυμία και ερωτική διέγερση: πόσο διαφέρουν μεταξύ τους;

Η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία είναι ένα είδος ψυχοθεραπείας, το οποίο εστιάζει στον τρόπο, που οι σκέψεις, οι πεποιθήσεις και οι στάσεις ζωής ενός εκάστου επηρεάζουν τα συναισθήματα και τη συμπεριφορά του. Το συγκεκριμένο είδος θεραπείας αποσκοπεί στην απόκτηση εκ μέρους του θεραπευομένου δεξιοτήτων, χάρη στις οποίες αυτός θα είναι σε θέση να αντιμετωπίσει με τρόπο λειτουργικό διάφορες καταστάσεις, που ο ίδιος αντιλαμβάνεται ως προβληματικές. Εν ολίγοις, δια της Γνωσιακής Συμπεριφορικής Θεραπείας εξετάζονται οι γνωσίες («ο τρόπος σκέψης») και οι συμπεριφορές («ο τρόπος δράσης») και αξιολογείται το κατά πόσον αυτές βοηθούν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της ζωής. Εν τέλει διερευνάται το ενδεχόμενο δυνατότητας εκτέλεσης τροποποιήσεων των γνωσιών και των συμπεριφορών, προκειμένου να καταστούν χρηστικές, αποτελεσματικές και λειτουργικές (Chand και συνεργάτες, 2023).

Στα πλαίσια της «Γνωσιακής Συμπεριφορικής Κλινικής Υπνοθεραπείας» η Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία συνδυάζεται με την Κλινική Ύπνωση. Ο όρος Κλινική Ύπνωση θεωρείται πρακτικά ταυτόσημος με τον όρο Υπνοθεραπεία (Geagea και συνεργάτες, 2024). Ως ύπνωση ορίζεται μία κατάσταση, στην οποία το άτομο βρίσκεται σε εγρήγορση (είναι ξύπνιο) και εν πλήρει συνειδήσει (έχει αντίληψη της κατάστασης), ενώ η προσοχή του έχει αποσπασθεί από το άμεσο περιβάλλον και έχει εστιασθεί σε «εσωτερικές εμπειρίες», όπως συναισθήματα, γνωσίες ή εικόνες (Heap, 2012).

Η ύπνωση «εισάγει» το άτομο σε μία κατάσταση «τροποποιημένης συνειδητότητας», η οποία αποτελεί τμήμα της ανθρώπινης εμπειρίας. Σε τέτοια κατάσταση το άτομο εισέρχεται, όταν – για παράδειγμα – «ξεχνιέται» διαβάζοντας ένα καλό βιβλίο, οδηγεί ακολουθώντας μία γνωστή διαδρομή, προσεύχεται, διαλογίζεται ή όταν εμπλέκεται σε μία μονότονη ή δημιουργική δραστηριότητα (Williamson, 2019).

Όσο ο θεραπευόμενος είναι σε κατάσταση ύπνωσης, καθίσταται ανοικτός και δεκτικός στην υποβολή από το θεραπευτή. Δια της υποβολής ο θεραπευτής περιγράφει λεκτικά «μηνύματα» ή εικόνες, οι οποίες κατατείνουν («οδηγούν») σε ένα επιθυμητό αποτέλεσμα, όπως είναι η ανακούφιση από την ψυχική πίεση και το άγχος ή τον πόνο (Williamson, 2019).

Η ύπνωση εξάλλου έχει περιγραφεί ως μία «συμφωνία» μεταξύ υπνοθεραπευτή και θεραπευομένου, προκειμένου ο δεύτερος να υποβληθεί σε μία ψυχοθεραπευτική τεχνική, στα πλαίσια της οποίας θα χρησιμοποιηθεί η υποβολή προκειμένου να επιτευχθούν μεταβολές στην αίσθηση, αντίληψη, γνωσία, συναισθηματική κατάσταση, διάθεση ή συμπεριφορά (Montgomery και συνεργάτες, 2002). Είναι επομένως σημαντικό να γίνει κατανοητό, πως οι όποιες αλλαγές επιτυγχάνονται δια της ύπνωσης προϋποθέτουν τη σύμφωνη γνώμη και ευθαρσώς διατυπωμένη συγκατάθεση του θεραπευομένου.

Πώς να τονώσετε τη λίμπιτό σας μετά την απόκτηση παιδιού

Είναι αποτελεσματική κλινική ύπνωση στην αντιμετώπιση της σεξουαλικής δυσλειτουργίας;

Η μελέτη της χρήσης της κλινικής ύπνωσης στα πλαίσια της αντιμετώπισης της σεξουαλικής δυσλειτουργίας δεν είναι καινούργια, αφού εδώ και δεκαετίες έχουν καταγραφεί τα οφέλη της (Brown & Chaves, 1980; Kraft & Kraft, 2007; Heap, 2012).

Συγκεκριμένα, φαίνεται, πως δια της κλινικής ύπνωσης επιτυγχάνεται βελτίωση της εικόνας, που ο θεραπευόμενος έχει για το σώμα του και έτσι βελτιώνεται και η σεξουαλική του υγεία (Arring και συνεργάτες, 2024). Μάλιστα η υπνοθεραπευτική τεχνική του «εξωραϊσμού» της εικόνας, που το άτομο έχει για το σώμα του, με σκοπό τη βελτίωση και της σεξουαλικής ικανοποίησης έχει εφαρμοστεί με επιτυχία και σε γυναίκες, οι οποίες υπεβλήθησαν σε θεραπείες για γυναικολογικό καρκίνο (Cieslak και συνεργάτες, 2016; Barton και συνεργάτες, 2019).

Ιδιαίτερα ωφελημένες σε ό,τι αφορά τη σεξουαλική υγεία χάρη στην κλινική ύπνωση είναι οι γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση (Johnson και συνεργάτες, 2016).

Δια της υποβολής του ατόμου σε κλινική ύπνωση εξάλλου αντιμετωπίζεται επιτυχώς και η σεξουαλική δυσλειτουργία, η οποία συνδέεται με διαταραχή της διέγερσης (Kumalasari και συνεργάτες, 2020a), ενώ συγχρόνως αντιμετωπίζεται και το άλγος κατά τη σεξουαλική επαφή (Kumalasari και συνεργάτες, 2020b) και ειδικά το άλγος, που σχετίζεται με τον επώδυνο σπασμό του κόλπου, που ονομάζεται κολεόσπασμος (Ambrosetti, 2019; Taştan & Yoruk, 2021).

Αξίζει να γίνει αναφορά και σε μελέτη, στα πλαίσια τη οποίας μετρήθηκαν στο αίμα του θεραπευομένου τα επίπεδα της ορμόνης ωκυτοκίνης, τα οποία μετά την υποβολή του σε κλινική ύπνωση κατεγράφησαν ανεβασμένα (Varga & Kekecs, 2014). Το εύρημα αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αφού έχει παρατηρηθεί, πως η συγκεκριμένη ορμόνη εμπλέκεται στη διαδικασία της σύναψης ερωτικής σχέσης και για το λόγο αυτό της έχει δοθεί και το προσωνύμιο «ορμόνη της αγάπης».

Τι μπορεί να επηρεάσει την γυναικεία ερωτική επιθυμία;

Ποιοι ασκούν την κλινική ύπνωση;

Σύμφωνα και με τις οδηγίες τόσο της Εθνικής Υπηρεσίας Υγείας (National Health Service/ NHS), όσο και του Βασιλικού Κολλεγίου των Ψυχιάτρων (Royal College of Psychiatrists) (αμφότεροι είναι θεσμικοί φορείς του χώρου της υγείας στο Ηνωμένο Βασίλειο), υπνοθεραπεία ασκούν επαγγελματίες υγείας, όπως είναι οι ιατροί, οι οποίοι έχουν λάβει τη σχετική εκπαίδευση και πιστοποίηση ενώ – ιδανικά – είναι και μέλη διεθνών οργανισμών, που σχετίζονται με την υπνοθεραπεία .

Δείτε στο παρακάτω πώς θα βελτιώσετε τη σεξουαλική σας ζωή ΤΩΡΑ!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Ambrosetti, Andrea, “Treatment of vaginismus by hypnotic psychotherapy. Review”. Pelviperineology ; Padua Vol. 38, Iss. 3, (Sep 2019): 96-102. DOI:10.34057/PPj.2019.38.03.006

Arring NM, Lafferty CK, Clark PM, Barton DL. The experience of women in a phase II trial of hypnosis and progressive muscle relaxation for body image: informing future research questions. J Psychosoc Oncol. 2024;42(1):148-158. doi: 10.1080/07347332.2023.2206406. Epub 2023 Apr 28. PMID: 37114974.

Barton DL, Brooks TM, Cieslak A, Elkins GR, Clark PM, Baydoun M, Smith AB, Van Poznak CH. Phase II randomized controlled trial of hypnosis versus progressive muscle relaxation for body image after breast or gynecologic cancer. Breast Cancer Res Treat. 2019 Nov;178(2):357-365. doi: 10.1007/s10549-019-05395-6. Epub 2019 Aug 9. PMID: 31399932.

Brown JM, Chaves JF. Hypnosis in the treatment of sexual dysfunction. J Sex Marital Ther. 1980 Spring;6(1):63-74. doi: 10.1080/00926238008404247. PMID: 7189788.

Chand SP, Kuckel DP, Huecker MR. Cognitive Behavior Therapy. [Updated 2023 May 23]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470241/

Cieslak A, Elkins G, Banerjee T, Marsack J, Hickman K, Johnson A, Henry N, Barton D. Developing a Hypnotic Relaxation Intervention to Improve Body Image: A Feasibility Study. Oncol Nurs Forum. 2016 Nov 1;43(6):E233-E241. doi: 10.1188/16.ONF.E233-E241. PMID: 27768128.

Dèttore D, Pucciarelli M, Santarnecchi E. Anxiety and female sexual functioning: an empirical study. J Sex Marital Ther. 2013;39(3):216-40. doi: 10.1080/0092623X.2011.606879. Epub 2013 Jan 28. PMID: 23356511.

Geagea D, Ogez D, Kimble R, Tyack Z. Redefining hypnosis: A narrative review of theories to move towards an integrative model. Complement Ther Clin Pract. 2024 Feb;54:101826. doi: 10.1016/j.ctcp.2023.101826. Epub 2023 Dec 30. PMID: 38199053.

Hamilton LD, Meston CM. Chronic stress and sexual function in women. J Sex Med. 2013 Oct;10(10):2443-54. doi: 10.1111/jsm.12249. Epub 2013 Jul 10. PMID: 23841462; PMCID: PMC4199300.

He H, Xiang Y, Gao F, Bai L, Gao F, Fan Y, Lyu J, Ma X. Comparative efficacy and acceptability of first-line drugs for the acute treatment of generalized anxiety disorder in adults: A network meta-analysis. J Psychiatr Res. 2019 Nov;118:21-30. doi: 10.1016/j.jpsychires.2019.08.009. Epub 2019 Aug 16. PMID: 31473564.

Heap, M. (2012). Hypnotherapy: A Handbook: A handbook. McGraw-Hill Education (UK).

Jenabi E, Khazaei S, Tiznobaik A, Abdoli S, Javadiyeganeh S, Ghaleiha A, Pilehvari S. The relationship between stress, anxiety and depression with sexual function among women with premature ovarian insufficiency in the West of Iran. BMC Psychol. 2025 Nov 14;13(1):1266. doi: 10.1186/s40359-025-03536-9. PMID: 41239396; PMCID: PMC12619433.

Jing E, Straw-Wilson K. Sexual dysfunction in selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) and potential solutions: A narrative literature review. Ment Health Clin. 2016 Jun 29;6(4):191-196. doi: 10.9740/mhc.2016.07.191. PMID: 29955469; PMCID: PMC6007725.

Johnson AK, Johnson AJ, Barton D, Elkins G. Hypnotic Relaxation Therapy and Sexual Function in PostmenopausalWomen: Results of a Randomized Clinical Trial. Int J Clin Exp Hypn. 2016;64(2):213-24. doi: 10.1080/00207144.2016.1131590. PMID: 26894424.

Kraft, Tom & Kraft, David. (2007). The place of hypnosis in psychiatry, Part 2: Its application to the treatment of sexual disorders. Australian Journal of Clinical and Experimental Hypnosis. 35. 1-18.

Kumalasari, Ratna & Tamtomo, Didik & Prasetya, Hanung. (2020b). Hypnosis and Dyspareunia: A Meta Analysis. Indonesian Journal of Medicine. 5. 291-298. 10.26911/theijmed.2020.05.04.04..

Kumalasari, Ratna & Tamtomo, idik & Prasetya, Hanung. (2020a). Hypnosis and Sexual Arousal: A Meta-Analysis. 10.26911/the7thicph.05.41.

Montgomery GH, Weltz CR, Seltz M, Bovbjerg DH. Brief presurgery hypnosis reduces distress and pain in excisional breast biopsy patients. Int J Clin Exp Hypn. 2002 Jan;50(1):17-32. doi: 10.1080/00207140208410088. PMID: 11778705.

Munir S, Takov V. Generalized Anxiety Disorder. [Updated 2022 Oct 17]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK441870/

Pyke RE. Sexual Performance Anxiety. Sex Med Rev. 2020 Apr;8(2):183-190. doi: 10.1016/j.sxmr.2019.07.001. Epub 2019 Aug 22. PMID: 31447414.

Rowland DL, Kirana PS. A theoretical model for sexual performance anxiety (SPA) and a clinical approach for its remediation (SPA-R). Sex Med Rev. 2025 Apr 14;13(2):184-201. doi: 10.1093/sxmrev/qeaf012. PMID: 40151021.

Rowland DL, van Lankveld JJDM. Anxiety and Performance in Sex, Sport, and Stage: Identifying Common Ground. Front Psychol. 2019 Jul 16;10:1615. doi: 10.3389/fpsyg.2019.01615. PMID: 31379665; PMCID: PMC6646850.

Saleh SA, Almadani N, Mahfouz R, Nofal HA, El-Rafey DS, Seleem DA. Exploring the Intersection of Depression, Anxiety, and Sexual Health in Perimenopausal Women. Int J Womens Health. 2024 Jul 31;16:1315-1327. doi: 10.2147/IJWH.S464129. PMID: 39100112; PMCID: PMC11298183.

Schnatz PF, Whitehurst SK, O'Sullivan DM. Sexual dysfunction, depression, and anxiety among patients of an inner-city menopause clinic. J Womens Health (Larchmt). 2010 Oct;19(10):1843-9. doi: 10.1089/jwh.2009.1800. PMID: 20677995.

Strawn JR, Geracioti L, Rajdev N, Clemenza K, Levine A. Pharmacotherapy for generalized anxiety disorder in adult and pediatric patients: an evidence-based treatment review. Expert Opin Pharmacother. 2018 Jul;19(10):1057-1070. doi: 10.1080/14656566.2018.1491966. PMID: 30056792; PMCID: PMC6340395.

Taştan, K., Yoruk, N., & Işık, M. (2021). A Comparison of the Effectiveness of Hypnotherapy and Cognitive Behavioral Therapy in the Treatment of Primary Vaginismus. Konuralp Medical Journal, 13(3), 536-541. https://doi.org/10.18521/ktd.881318

Varga K, Kekecs Z. Oxytocin and cortisol in the hypnotic interaction. Int J Clin Exp Hypn. 2014;62(1):111-28. doi: 10.1080/00207144.2013.841494. PMID: 24256482.

Williamson A. What is hypnosis and how might it work? Palliat Care. 2019 Jan 31;12:1178224219826581. doi: 10.1177/1178224219826581. PMID: 30728719; PMCID: PMC6357291.