Χαρτζιλίκι για παιδιά και έφηβους: Τι λέει η έρευνα και τι ισχύει στην πράξη

Πρόσφατα έπεσα πάνω σε μια ενδιαφέρουσα έρευνα του Γερμανικού Ινστιτούτου Νεότητας (Deutsches Jugendinstitut – DJI) για το χαρτζιλίκι των παιδιών το 2025. Η έρευνα αναλύει πόσα χρήματα θεωρούνται «ιδανικά» για διαφορετικές ηλικίες, λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο την ηλικία και τις ανάγκες του παιδιού, αλλά και το οικονομικό περιβάλλον και το αυξημένο κόστος ζωής. Σύμφωνα με το DJI, τα παιδιά κάτω των 6 ετών θα μπορούσαν να παίρνουν 1-2 € την εβδομάδα, ενώ οι έφηβοι 16–17 ετών προτείνεται να λαμβάνουν 40-60 € το μήνα. Το Ινστιτούτο τονίζει ότι πρόκειται για ενδεικτικά όρια και όχι δεσμευτικές οδηγίες, ώστε κάθε οικογένεια να προσαρμόσει το ποσό ανάλογα με τις δικές της δυνατότητες και τις ανάγκες του παιδιού. Η έρευνα είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για γονείς που θέλουν να οργανώσουν τα οικονομικά των παιδιών τους, αλλά παραδέχεται ότι στην πράξη οι προτάσεις αυτές δύσκολα εφαρμόζονται, ειδικά όταν τα παιδιά αρχίζουν τις κοινωνικές τους εξόδους και αποκτούν περισσότερη αυτονομία.

6 απλοί τρόποι για να διδάξετε στο παιδί σας την αξία της αποταμίευσης

Ας μπούμε κατευθείαν στο θέμα - εγώ είμαι μαμά μιας 16χρονης κόρης και, όσο κι αν θέλω να τηρώ τα όσα προτείνει το Deutsches Jugendinstitut (DJI) για το χαρτζιλίκι, ας είμαστε ρεαλιστές: στην πράξη, κανένας γονιός δεν μπορεί να εφαρμόσει πιστά το ιδανικό πρότυπο - ειδικά αν το παιδί είναι 15 ετών και άνω, αρχίζει να βγαίνει μόνο του, να πηγαίνει βόλτες και να κάνει τα πρώτα του μικρά έξοδα.

Οι προτάσεις τουDeutsches Jugendinstitut (DJI) (Γερμανικού Ινστιτούτου Νεότητας) αναλυτικά:

Για το 2025 το DJI έχει παρουσιάσει επικαιροποιημένες προτάσεις για το ποσό του χαρτζιλικιού ανά ηλικία - με βάση το σημερινό οικονομικό περιβάλλον και το αυξημένο κόστος ζωής.

Για παιδιά κάτω των 10 ετών, ανά εβδομάδα:

• Κάτω των έξι: 1 - 2 ευρώ

• Έξι ετών: 2 - 2,50 ευρώ

• Επτά ετών: 2,50 - 3 ευρώ

• Οκτώ ετών: 3 - 3,50 ευρώ

• Εννέα ετών: 3,50 - 4 ευρώ

Για παιδιά από 10 έως 15 ετών, ανά μήνα:

• 10 ετών: 20 - 22,50 ευρώ

• 11 ετών: 22,50 - 25 ευρώ

• 12 ετών: 25 - 27,50 ευρώ

• 13 ετών: 27,50 - 30 ευρώ

• 14 ετών: 30 - 40 ευρώ

• 15 ετών: 40 - 50 ευρώ

Για εφήβους από 16 έως 18 ετών που εξαρτώνται πλήρως οικονομικά από τους γονείς ή κηδεμόνες τους, ανά μήνα:

• 16 ετών: 50 - 60 ευρώ

• 17 ετών: 60 - 70 ευρώ

• 18 ετών: 70 - 75 ευρώ

Χαρτζιλίκι στο παιδί: Σε ποια ηλικία μπορείτε να του δίνετε χρήματα και πόσα

Γιατί όμως… στην πράξη δεν «βγαίνουν» αυτές οι προτάσεις;

Παρά το ότι ως γονιός θα ήθελα να τηρήσω μια τέτοια «ορθή» λίστα (και πόση οικονομία θα έκανα Θεέ μου), η πραγματικότητα με ένα έφηβο παιδί στο σπίτι είναι διαφορετική και οι λόγοι είναι αρκετοί.

1. Τα έξοδα των εξόδων

Η κόρη μου βγαίνει με φίλους περίπου μία φορά τη βδομάδα - και λέω περίπου, γιατί πάντα υπάρχουν και άλλες μικρές αφορμές. Για μια βόλτα μπορεί να ξοδέψει 10 με 12 €. Και αυτό είναι μόνο για τη βόλτα! Αν προσθέσουμε τα χρήματα για το κυλικείο του σχολείου, τα μεταφορικά ή κάτι άλλο, το ποσό ανεβαίνει ακόμα περισσότερο.

Όταν λοιπόν το DJI προτείνει 40-60 € (!!!) το μήνα για ένα παιδί 16 ετών, αλλά η κόρη μου ξοδεύει κατά βάση 10-20 € την εβδομάδα, τα μαθηματικά… δεν βγαίνουν.

Μαμά ζητά από τον 7χρονο γιο της να πληρώνει ενοίκιο και λογαριασμούς (vid)

2. Το κόστος ζωής έχει ανέβει — και πολύ

Τα βασικά (κουλούρι Θεσσαλονίκης, σοκολάτες, ροφήματα, έξοδοι) έχουν ακριβύνει πολύ. Έχουμε λοιπόν την πρόταση του Γερμανικού Ινστιτούτου, που πράγματι έχει επικαιροποιηθεί το 2025, και τα λέει και πολύ ωραία... αλλά -όπως ισχύει και για μας στην Ελλάδα- το «budget» των παιδιών 15, 16, 17 ετών είναι μεγαλύτερο. Ειδικά αν στο πακέτο μπει και επικοινωνία (κινητό), μεταφορές, έξοδοι με παρέα, πιο «ψαγμένα» ενδιαφέροντα. Και ως μαμά, καταλαβαίνω ότι θα ήθελα να τηρώ τα 40 – 60 €/μήνα, αλλά η πραγματικότητα μου λέει ότι δεν φτάνουν. Για να κρατηθεί «στα χαμηλά», θα πρέπει να περιοριστούν πολύ οι έξοδοι - κάτι που δεν είναι ρεαλιστικό. Ας είμαστε ειλικρινείς.

3. Η τάση για μεγαλύτερη αυτονομία

Όταν το παιδί φτάνει στην ηλικία 14 -15 και άνω, έχει βόλτες, μισές εξόδους, και επιχειρεί να «είναι με φίλους». Τότε η κάθε εβδομάδα μπορεί να ζητά κάτι - κι αυτό συνεπάγεται έξοδα. Έτσι, επίσης οι προτάσεις 25 -45 €/μήνα (ηλικία 14-15) ή 40- 60 €/μήνα (16-17) μοιάζουν περισσότερο με ουτοπία (θεωρία) παρά με ρεαλιστικό σενάριο για πολλές οικογένειες.

Πότε μπορούν να ισχύσουν αυτές οι προτάσεις;

Χαίρομαι που μπορώ να πω πως στις μικρότερες ηλικίες (π.χ. έως 12-13 ετών) το σενάριο μπορεί να είναι πιο ελεγχόμενο.

Για τα παιδιά έως περίπου 12-13 ετών: αν δεν υπάρχει κυλικείο στο σχολείο ή αν παίρνουν μαζί τους από το σπίτι σπιτικό κολατσιό, τότε τα έξοδα είναι περιορισμένα.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, οι προτάσεις του DJI μπορούν να τηρηθούν αρκετά εύκολα. Αυτό συνέβαινε και με τη δική μου κόρη πριν μερικά χρόνια. Σχεδόν δεν είχαμε καθόλου έξοδα σε αυτό το κομμάτι: σε όλο το δημοτικό και μέχρι τη Β’ γυμνασίου έπαιρνε σπιτικό κολατσιό, και το μόνο χαρτζιλίκι που χρειαζόταν ήταν για εκδρομές και μάλιστα ήταν πολύ μικρό, περίπου 5 € (στο δημοτικό μικρότερο 2 με 3 €).

Για παράδειγμα: ένα παιδί 10-11 ετών με 15-25 €/μήνα μπορεί να πληροί τις ανάγκες του για σχολικό κολατσιό, λίγα μικροέξοδα, και να μάθει να διαχειρίζεται χρήματα - σύμφωνα και με τη στόχευση του DJI για «Χαρτζιλίκι ως πεδίο μάθησης».

Όμως, μόλις το παιδί φτάσει 14+, και οι εξόδοι αρχίζουν να είναι εβδομαδιαίες, τότε…

Πως θα μάθω στο παιδί μου να διαχειρίζεται τα χρήματά του;

Και τώρα αγαπημένη μου φίλη, μαμά, η αλήθεια

Ως μαμά, πολύ θα ήθελα να πω στο παιδί μου «πάρε 45 € για να βγάλεις το μήνα σου», αλλά αν η κόρη μου θέλει να βγει, να πάει με φίλους βόλτα, ξέρω ότι θα χρειαστεί περισσότερα. Ξέρω ότι δεν μπορώ να της πω «όχι» σε κάθε βόλτα και επίσης ξέρω ότι και στο σύνολο ως οικογένεια έχουμε κόστος ζωής που ανεβαίνει μήνα με μήνα και χρόνο με χρόνο. Έτσι, το «πρότυπο» που λέει 40 με 60 € το μήνα για 16–17 ετών είναι, στην πράξη, υποτιμημένο για την εποχή μας, ειδικά αν το παιδί έχει κανονικές κοινωνικές εξόδους.

Με άλλα λόγια: μπορώ να το θέσω ως στόχο -να πούμε «θα προσπαθήσουμε να κρατηθούμε στα 40 με 60 € το μήνα» - αλλά δεν το βλέπω ως απόλυτο. Η πραγματικότητα των εξόδων συχνά ξεπερνά αυτά τα όρια, και όταν σκεφτείς ότι μόνο μία εβδομαδιαία βόλτα με περίπου 10 € φτάνει στα 40 € το μήνα, η λίστα του Γερμανικού Ινστιτούτο φαίνεται περισσότερο θεωρητική παρά ρεαλιστική.

Μαθαίνοντας στο παιδί σας πώς να διαχειρίζεται το χαρτζιλίκι του το καλοκαίρι

Έτσι, ως μαμά:

Συμφωνώ με την ιδέα του χαρτζιλικιού ως μέσο μάθησης χρημάτων, όπως το DJI το περιγράφει: «τα παιδιά μαθαίνουν να συγκρίνουν τιμές, να αποταμιεύουν, να παίρνουν αποφάσεις». Στην πράξη, όμως, θα προσαρμόσω την προσέγγιση: θα θέσουμε εσωτερικούς κανόνες μαζί με το παιδί - για παράδειγμα, «βάλε στη λίστα σου τις βόλτες σου» ή «δες πόσα έξοδα έκανες αυτή την εβδομάδα». Με αυτόν τον τρόπο θα μάθει όχι μόνο πόσα ξοδεύει, αλλά και να κρίνει καλύτερα πού αξίζει να ξοδέψει τα χρήματά της, να βάζει προτεραιότητες και ίσως να αρχίσει μόνη της να παίρνει πιο συνειδητές αποφάσεις για τα έξοδά της.