«Μπορώ να μείνω έγκυος στα 40+»; Ναι - και πιο εύκολα απ’ όσο φαντάζεσαι

Σχεδόν το 4% όλων των νεογέννητων γεννιούνται από γυναίκες ηλικίας 40 ετών και άνω, ενώ περίπου το ένα τρίτο των κυήσεων σε αυτή την ηλικιακή ομάδα είναι απρογραμμάτιστες, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα του Εθνικού Κέντρου Στατιστικών Υγείας των ΗΠΑ (National Center for Health Statistics). Πρόκειται για ένα αρκετά συχνό φαινόμενο, το οποίο έχει αποτελέσει βασικό σεναριακό μοτίβο σε σειρές όπως το Downton Abbey, το Sex Education, το And Just Like That, το Grey’s Anatomy και το Black-ish.

Είναι πιθανή μια εγκυμοσύνη κατά την περιεμμηνόπαυση;

Είναι κοινή πεποίθηση ότι μια γυναίκα στα 40 και κάτι δεν έχει πλέον λόγο να ανησυχεί για μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Όμως, όπως έγραψε η Rachel E. Gross το 2023, αυτές οι εγκυμοσύνες είναι σοκαριστικά συχνές. Πολλά χρόνια μετά την είσοδο στη δεκαετία των 40, η πιθανότητα σύλληψης μπορεί να μειώνεται, αλλά δεν εξαφανίζεται — ιδιαίτερα όταν οι γυναίκες υποτιμούν τις ανάγκες για προστασία στην περίοδο περιεμμηνόπαυσης.

Τι συμβαίνει στην περιεμμηνόπαυση

Η περιεμμηνόπαυση, η φάση μετά τα 35 με 40 και έως την πλήρη εμμηνόπαυση, δεν είναι μια ομαλή μετάβαση αλλά ένα χάος ορμονών, παρόμοιο με την εφηβεία, με κύκλους που γίνονται ακανόνιστοι. Αυτό σημαίνει συχνές ορμονικές αιχμές, απρόβλεπτη ωορρηξία και μειωμένο έλεγχο με παραδοσιακές μεθόδους αντισύλληψης, οι οποίες γίνονται πιο αναξιόπιστες.

Πώς επηρεάζει την γονιμότητα η ηλικία

Γιατί οι εγκυμοσύνες στις γυναίκες 40+ συχνά δεν ήταν προγραμματισμένες

Παρά το ότι η γονιμότητα μειώνεται με την ηλικία, πολλές γυναίκες αισθάνονται ότι «πέρασε» το ρίσκο. Σύμφωνα με τα στοιχεία:

• Το 30%-48% των εγκυμοσυνών σε γυναίκες 40–44 ετών είναι ανεπιθύμητο ή απροσδόκητο.
• Η πιθανότητα εγκυμοσύνης είναι περίπου 30% ετησίως για τις γυναίκες 40–44, και πέφτει στο ~10% για τις 45–49.
• Σχεδόν 4% των νεογέννητων γεννιούνται από μητέρες ηλικίας 40+ και περίπου το 1/3 αυτών των εγκυμοσυνών είναι ανεπιθύμητο.

Πώς φτάσαμε σε αυτό το κενό ενημέρωσης;

Οι λόγοι ποικίλουν: η σταδιακή μείωση της εμμήνου ρύσεως μπορεί να ερμηνευτεί λανθασμένα ως έναρξη της εμμηνόπαυσης, οι γυναίκες αλλάζουν μεθόδους αντισύλληψης χωρίς να γνωρίζουν ότι οι κύκλοι είναι πλέον λιγότερο προβλέψιμοι, και υπάρχει ανεπαρκής ιατρική πληροφόρηση ή συζήτηση για την αντισύλληψη σε μεγαλύτερες ηλικίες.

Εγκυμοσύνη μετά την εμμηνόπαυση: Μπορεί να συμβεί;

Ποιες οι επιπτώσεις για υγεία και εγκυμοσύνη

Η εγκυμοσύνη σε ηλικίες άνω των 40 συνοδεύεται από αυξημένους κινδύνους:

• Αυξημένο ποσοστό αποβολών και πιθανότητα χρωμοσωμικών ανωμαλιών όπως το σύνδρομο Down (π.χ. 1/100 στις 40, 1/30 στις 45).
• Αυξημένος κίνδυνος διαβήτη κύησης, προεκλαμψίας, και καισαρικής τομής.
• Οι εγκυμοσύνες στις ηλικίες 45–49 συνοδεύονται από σημαντικά αυξημένο ποσοστό μητρικής θνησιμότητας.

Τι πρέπει να ξέρεις (και να δουλέψεις με τον γιατρό σου)

Αν δεν επιθυμείς εγκυμοσύνη:

• Συνέχισε την αντισύλληψη μέχρι να περάσει ένας χρόνος χωρίς περίοδο, δηλαδή εμμηνόπαυση.
• Προτίμησε αξιόπιστες μεθόδους αντισύλληψης ιδιαίτερα αν ο κύκλος έχει γίνει ακανόνιστος.
• Συζήτησε με τον/την γυναικολόγο σου για πιθανά ιατρικά ρίσκα και για εξατομικευμένη επιλογή αντισύλληψης.

Αν θέλεις εγκυμοσύνη αυτή την περίοδο:

• Μίλησε με ειδικό γονιμότητας. Οι δυσκολίες στην σύλληψη μπορούν να ξεκινήσουν νωρίς.
• Παρακολούθησε κύκλους, ωορρηξία, και ορμονικά επίπεδα.
• Ξεκίνησε νωρίς, γιατί η γονιμότητα μειώνεται γρήγορα με την ηλικία.

Περιεμμηνόπαυση-Η περίοδος πριν την τελευταία περίοδο

Συμπέρασμα

Όπως επισημαίνει η Rachel E. Gross, οι γυναίκες στα 40 συχνά υποτιμούν την πιθανότητα εγκυμοσύνης, θεωρώντας ότι η ηλικία τις καλύπτει – αλλά αυτό το λάθος κοστίζει. Η περιεμμηνόπαυση δεν είναι απλώς μια προειδοποίηση ότι η γονιμότητα μειώνεται αλλά είναι ένα στάδιο που απαιτεί συνεχή επίγνωση και προληπτική δράση για την αντισύλληψη ή, αν επιδιώκεται εγκυμοσύνη, για την υποστήριξη και την ασφαλή παρακολούθηση με γιατρό.

Έρευνα: Η περιεμμηνόπαυση αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης κατάθλιψης κατά σχεδόν 50%

^{Πηγές: Rachel E. Gross (2023) /thewomensclinic.co.uk /womensmidlifehealthjournal.biomedcentral.com /contraceptivetechnology.org /en.wikipedia.org /cdc.gov}