Δευτεροπαθής υπογονιμότητα και διαχείριση του άγχους: Ο ρόλος της εξωσωματικής γονιμοποίησης

Η υπογονιμότητα αποτελεί ένα από τα πιο σύνθετα και ευαίσθητα ιατρικά και κοινωνικά θέματα της σύγχρονης εποχής στις δυτικές χώρες. Η υπογονιμότητα και η υπογεννητικότητα απειλούν τα θεμέλια των χωρών της Ευρώπης και της Ελλάδας κυρίως.

5 τρόποι να ενισχύσετε τη γονιμότητά σας όταν προσπαθείτε για δεύτερο παιδί

Η Δευτεροπαθής Υπογονιμότητα (ΔΥ) δηλαδή η αδυναμία επίτευξης κύησης μετά από προηγούμενη τεκνοποίηση, δεν είναι σπάνια αλλά συχνά παραμένει παραγνωρισμένη.

Η συχνότητα της είναι περίπου 15% στις αναπτυγμένο κόσμο.

Τα αίτια αφορούν και τον άνδρα και την γυναίκα.

Στον άνδρα συχνά αίτια είναι ο τρόπος ζωής (παχυσαρκία, αλκοόλ, κάπνισμα) φλεγμονές της περιοχής (ορχεοεπιδιδυμίτιδες), επαφή με χημικές-τοξικές ουσίες,

Προβλήματα υγείας και λήψη φαρμάκων (Διαβήτης, καρδιοπάθειες, καρκίνος προστάτη κ.ο.κ

Στην γυναίκα τα αίτια έχουν σχέση επίσης με προβλήματα από τις φλεγμονές στις σάλπιγγες, διαταραχές ωορρηξίας, προβλήματα ενδοκρινολογικής φύσης, προηγούμενοι χειρουργικοί τραυματισμοί από τον τοκετό του πρώτου παιδιού, τρόπος ζωής, και τέλος η προχωρημένη αναπαραγωγική ηλικία.

Το άγχος που βιώνουν τα ζευγάρια σε αυτή την κατάσταση είναι σημαντικό και μπορεί να επηρεάσει τόσο την ψυχική όσο και τη σωματική τους υγεία αλλά και την σχέση του ζευγαριού. Η εξωσωματική γονιμοποίηση (IVF) έχει την δική της θέση στη φαρέτρα των θεραπευτικών λύσεων, είναι ιδιαίτερα αποτελεσματική και παρακάμπτει από όλα τα γνωστά ή ακόμη και άγνωστα αίτια της δευτεροπαθούς υπογονιμότητας.

Οδηγός επιβίωσης για τη δευτεροπαθή υπογονιμότητα

Ποιες είναι όμως oι ψυχολογικές επιπτώσεις της Δευτεροπαθούς Υπογονιμότητας;

Η διαπίστωση της δευτεροπαθούς υπογονιμότητας συνοδεύεται από ένα φάσμα συναισθημάτων, όπως είναι η θλίψη, ο θυμός, η απογοήτευση, η ενοχή και η σύγχυση.

Τα ζευγάρια βιώνουν μεγάλη απογοήτευση διαπιστώνοντας ότι η προηγούμενη εγκυμοσύνη τους δεν συνεπάγεται την αναπαραγωγική τους συνέχεια , ενώ συχνά αντιμετωπίζουν κοινωνικές πιέσεις από το περιβάλλον τους και συγκρίσεις με άλλους γονείς. Η αποτυχία του προγραμματισμού και του ονείρου να αποκτήσει κανείς δεύτερο παιδί και για μία μεγαλύτερη οικογένεια, προκαλεί αμφισβήτηση της γονεϊκής ταυτότητας και δημιουργεί διαπροσωπικές εντάσεις, τεράστιο άγχος, απογοήτευση και συχνά θυμό, ιδιαίτερα εντός της οικογένειας.

Το άγχος με την σειρά του έχει αποδειχθεί πως επηρεάζει την αναπαραγωγική ικανότητα μέσω νευροορμονικών μηχανισμών. Υψηλά επίπεδα κορτιζόλης (ορμόνης του άγχους) επηρεάζουν την έκκριση γοναδοτροπινών (ορμόνες γονιμότητας) και διαταράσσουν την ωορρηξία.

Στους άνδρες, το άγχος μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τη σπερματογένεση. Επιπλέον, το ψυχολογικό φορτίο μειώνει τη συχνότητα σεξουαλικών επαφών, επιβαρύνοντας ακόμη περισσότερο την κατάσταση και δημιουργώντας ένα φαύλο κύκλο αρνητικών διεργασιών.

Τι να κάνετε και τι να μην κάνετε όταν προσπαθείτε να αποκτήσετε ένα δεύτερο παιδί

Η διαχείριση του άγχους στη διάρκεια της ΔΥ είναι σημαντική και μπορεί από μόνη της να είναι θεραπευτική.

Η ενσωμάτωση ψυχολογικής υποστήριξης στην αντιμετώπιση της υπογονιμότητας πρωτοπαθούς και δευτεροπαθούς θεωρείται σήμερα πλέον απαραίτητη. Τεχνικές όπως η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία, η συμβουλευτική ζεύγους, καθώς και πρακτικές όπως ο διαλογισμός, η yoga, ο βελονισμός και η εκπαίδευση στην αναπνευστική χαλάρωση έχουν δείξει θετικά αποτελέσματα. Οι ομάδες υποστήριξης προσφέρουν συναισθηματική ενδυνάμωση και αίσθηση κοινότητας.

Ο ρόλος της εξωσωματικής γονιμοποίησης

Η IVF αποτελεί μία από τις κυριότερες τεχνικές υποβοηθούμενης αναπαραγωγής και εφαρμόζεται ευρέως στη δευτεροπαθή υπογονιμότητα. Παρά την τεχνολογική της επιτυχία, την απλοποίηση της τεχνικής των τελευταίων ετών, η διαδικασία μπορεί να είναι ψυχολογικά απαιτητική. Περιλαμβάνει μία διαδικασίς δύο εβδομάδων, ορμονική θεραπεία, και μία απλή επέμβαση που είναι η λήψη των ωαρίων.

Οι προσδοκίες για επιτυχία και η πιθανή αποτυχία μπορεί να εντείνουν το άγχος και την ψυχολογική πίεση, γι’ αυτό και προτείνεται η ψυχολογική παρακολούθηση των υποψήφιων γονέων.

Εξωσωματική γονιμοποίηση μέσα από τα μάτια μιας μαμάς

Ολιστική προσέγγιση στη θεραπεία

Η επιτυχής αντιμετώπιση της δευτεροπαθούς υπογονιμότητας απαιτεί ολιστική προσέγγιση. Η συνεργασία ιατρών, ψυχολόγων και ειδικών γονιμότητας παρέχει μία εξατομικευμένη και σφαιρική φροντίδα. Στόχος είναι όχι μόνο η επίτευξη της κύησης, αλλά και η διατήρηση της ψυχικής υγείας και της οικογενειακής ισορροπίας.

Συμπεράσματα

Η δευτεροπαθής υπογονιμότητα επηρεάζει σημαντικό ποσοστό του πληθυσμού και σχετίζεται με υψηλό ψυχολογικό κόστος. Η διαχείριση του άγχους και η υποστήριξη των ζευγαριών είναι κρίσιμοι παράγοντες επιτυχίας, τόσο σε φυσικές προσπάθειες σύλληψης όσο και κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Η διεπιστημονική και ανθρωποκεντρική προσέγγιση αποτελεί την πλέον κατάλληλη στρατηγική για την αποτελεσματική αντιμετώπιση αυτού του πολυδιάστατου φαινομένου.

Δρ. Μηνάς Μαστρομηνάς
Γυναικολόγος ειδικός στην Ανθρώπινη Αναπαραγωγή