Πώς το γέλιο βοηθά στην ψυχική υγεία των παιδιών

Πόσο όμορφα νιώθουμε όταν γελάμε, όταν επιτρέπουμε στον εσωτερικό μας κόσμο να εκφραστεί έτσι απλά, σε μία στιγμιαία έκφραση χαράς. Αν σκεφτούμε τα παιδιά ή και τα βρέφη ακόμα που ενώ δεν έχουν αναπτύξει το λόγο μπορούν και εκφράζουν τη χαρά τους γελώντας και αρκετά έντονα κάποιες φορές, αντιλαμβανόμαστε ότι το γέλιο αποτελεί όχι μόνο μέσο έκφρασης αλλά και τρόπο αλληλεπίδρασης με το περιβάλλον. Μάλιστα, υπάρχουν ερευνητικά δεδομένα στον χώρο της ψυχολογίας όπου το γέλιο μας ανακουφίζει από την ένταση και την πίεση, ενισχύει γενικότερα την ψυχοκοινωνική ευημερία και την ψυχική ανθεκτικότητα.

Γονείς-πειραχτήρια εκνευρίζουν τα παιδιά με το χιούμορ τους

Τα βρέφη όπως είδαμε παραπάνω, γελούν από τους πρώτους μήνες ζωής τους, χρησιμοποιώντας το ως τρόπο επικοινωνίας με το περιβάλλον, πριν ακόμα αναπτύξουν την ομιλία. Μέσα από το γέλιο αναπτύσσουν την κοινωνική αλληλεπίδραση, έρχονται πιο κοντά με τον φροντιστή τους αναπτύσσοντας συναισθηματικό δεσμό ενώ παράλληλα τεστάρουν και καλλιεργούν την αίσθηση ασφάλειας που λαμβάνουν από τον φροντιστή, συνήθως την μητέρα, πόσο διαθέσιμη είναι συναισθηματικά, ανταποκρίνεται στο κάλεσμα;

Κάντε το παιδί σας να γελάει με την ψυχή του

Πολλές οι έρευνες που συνδέουν επίσης το γέλιο με την ψυχική ανθεκτικότητα του παιδιού, την ικανότητά του δηλαδή να προσαρμόζεται σε στρεσογόνες καταστάσεις, βοηθώντας το σε καλύτερη διαχείριση του άγχους, στην καλύτερη επίλυση προβλημάτων, στην συναισθηματική αποφόρτιση. Επίσης, έρευνες μας δίνουν στοιχεία για το πώς το χιούμορ μπορεί να βοηθήσει ιδιαίτερα παιδιά με αγχώδεις τάσεις ή χαμηλή αυτοεκτίμηση.

Αναρωτηθείτε για τον ρόλο του γέλιου στη δική σας οικογένεια, γελάτε, αν ναι, πόσο; Γελάνε τα παιδιά σας, χρησιμοποιείτε το χιούμορ; Αν όχι, μάλλον θα πρέπει να το εντάξετε στην καθημερινότητά σας εφόσον βοηθάει τα μικρά σας να αποσυμπιεστούν από εντάσεις και φορτίσεις, ενισχύουν τη σχέση σας μαζί τους αλλά δημιουργείτε και ένα ευχάριστο περιβάλλον για εκείνα όπου μπορούν να μεγαλώσουν με την αίσθηση του χιούμορ, μαθαίνουν να είναι αυθόρμητα, νιώθουν πιο καλά με τον εαυτό τους, χαίρονται περισσότερο ενώ παράλληλα χτίζουν και πιο θετική εικόνα εαυτού.

Τι σημαίνει η έλλειψη γέλιου;

Ποιος άνθρωπος δεν γελάει ή γελάει πολύ συγκρατημένα ή πιο σπάνια; Ναι, καλά σκεφτήκατε, εκείνος που έχει καταθλιπτική διάθεση, εκείνος που είναι πνιγμένος από το άγχος, εκείνος που αισθάνεται ψυχική πίεση, δεν είναι ευχαριστημένος, έχει βιώσει τραύμα ή απώλεια, καταπιέζεται, φοβάται. Έτσι ακριβώς και για τα μικρά σας, η έλλειψη γέλιου σχετίζεται με τα παραπάνω. Για αυτόν ακριβώς τον λόγο, χρειάζεται να μην το αγνοήσετε αλλά να του δώσετε την κατάλληλη προσοχή, ακόμα και τη βοήθεια ειδικού.

Κάντε το παιδί σας να γελάει με την ψυχή του

Τι μπορώ να κάνω;

• Παρατηρώ πώς λειτουργούμε ως οικογένεια σχετικά με το γέλιο και το χιούμορ.
• Δημιουργώ ένα ευχάριστο περιβάλλον που θα επαναφέρει και πάλι το γέλιο (π.χ. μέσω παιχνιδιού, αστείων, κλπ.).
• Αν αντιλαμβάνομαι ότι με απορροφά η καθημερινότητα και γίνομαι ένας πιο αυταρχικός γονιός που σημασία δίνω στις υποχρεώσεις και στις ευθύνες, χαλαρώνω.
• Δημιουργώ στιγμές παιχνιδιού μεταξύ μας (πχ. μαξιλαροπόλεμο, γαργαλητό, κλπ.)
• Δεν χρησιμοποιώ το χιούμορ με ειρωνικό ή σαρκαστικό τρόπο.
• Χρησιμοποιώ το χιούμορ και το γέλιο ως τρόπο σύνδεσης και όχι κριτικής ή απόρριψης.

Το γέλιο είναι πολύ σημαντικό για ένα παιδί. Αν φέρουμε την εικόνα ενός παιδιού στο μυαλό μας, συνήθως είναι με ένα πλατύ χαμόγελο και δεν είναι τυχαίο αυτό. Το παιδικό γέλιο συμβολίζει τον παιδικό αυθορμητισμό, τη χαρά, το παιχνίδι, την ευτυχία. Μας δείχνει με τον τρόπο του ότι είναι καλά, νιώθει ασφάλεια και πληρότητα.

Μαρίνα Μόσχα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας