Σε ποια ηλικία μπορούν τα παιδιά να μάθουν πρώτες βοήθειες;

Η παροχή πρώτων βοηθειών είναι μια κρίσιμη δεξιότητα που μπορεί να κάνει σημαντική διαφορά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Η κατανόηση της κατάλληλης ηλικίας για να ξεκινήσει η εκμάθηση πρώτων βοηθειών είναι σημαντική, ώστε τα παιδιά να μπορούν να εφαρμόσουν αποτελεσματικά τις γνώσεις όταν χρειαστεί.

Σήμερα, λοιπόν με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Πρώτων Βοηθειών (γιορτάζεται κάθε δεύτερο Σάββατο του Σεπτεμβρίου) θα αναφερθούμε γιατί είναι σημαντικό τα παιδιά να μαθαίνουν πρώτες βοήθειες από μικρή ηλικία και πόσο χρήσιμο θα ήταν να ενταχθεί ως μάθημα στα σχολεία όλης της χώρας.

Πρόσφατα, η υπουργός Παιδείας Σοφία Ζαχαράκη σε συνέντευξή της στην ΕΡΤ είχε ανακοινώσει τη διάθεση σε σχολεία της χώρας, 10.000 απινιδωτών. Σύμφωνα με την ίδια, επιδιώκεται αφενός η δημιουργία ενός ασφαλέστερου σχολικού περιβάλλοντος τόσο για τα παιδιά, τους εκπαιδευτικούς και το προσωπικό αφετέρου, η ευαισθητοποίηση και η εκπαίδευση σε θέματα υγείας.

Από ποια ηλικία μπορούν τα παιδιά να μάθουν πρώτες βοήθειες;

Η εκμάθηση πρώτων βοηθειών μπορεί να ξεκινήσει από πολύ μικρές ηλικίες, με κατάλληλες προσαρμογές στο περιεχόμενο και τη μέθοδο διδασκαλίας.

Σύμφωνα με την Αμερικανική Εταιρεία Καρδιολογίας (AHA), τα παιδιά ηλικίας 4 ετών μπορούν να αρχίσουν να μαθαίνουν βασικές έννοιες πρώτων βοηθειών, όπως η εκμάθηση καρδιοπνευμονικής αναζωογόνησης (CPR), η κλήση βοήθειας και η κατανόηση βασικών εννοιών του CPR. Με την πάροδο του χρόνου, καθώς μεγαλώνουν, μπορούν να αναπτύξουν τις δεξιότητές τους και να εκτελούν αποτελεσματικές θωρακικές συμπιέσεις σε προσομοιωτές εκπαίδευσης μέχρι την ηλικία των 10 ετών.

Η σταδιακή εκμάθηση πρώτων βοηθειών ενισχύει την αυτοπεποίθηση των παιδιών και τα προετοιμάζει να αντιδρούν αποτελεσματικά σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης. Για παράδειγμα, τα παιδιά ηλικίας 5 έως 7 ετών μπορούν να μάθουν βασικές δεξιότητες πρώτων βοηθειών, όπως η φροντίδα μικρών τραυμάτων, η αναγνώριση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και η σημασία της αναζήτησης βοήθειας από ενήλικες.

Είναι σημαντικό η διδασκαλία πρώτων βοηθειών να προσαρμόζεται στην ηλικία και την ανάπτυξη του παιδιού, χρησιμοποιώντας κατάλληλη γλώσσα και μεθόδους που να είναι κατανοητές και μη τρομακτικές. Η εκπαίδευση μπορεί να ξεκινήσει στο σπίτι με απλές συζητήσεις και παιχνίδια ρόλων και να συνεχιστεί στο σχολείο με οργανωμένα προγράμματα πρώτων βοηθειών.

Όπως επισημαίνει η γιατρός Comilla Sasson,«δεδομένου ότι οι περισσότερες καρδιακές ανακοπές εκτός νοσοκομείου συμβαίνουν στο σπίτι, είναι σημαντικό όλα τα μέλη της οικογένειας να γνωρίζουν τι να κάνουν σε μια τέτοια κατάσταση. Η εκμάθηση δεξιοτήτων από μικρή ηλικία, με συνεχείς ενισχύσεις κατά τη διάρκεια της σχολικής ζωής, μπορεί να εκπαιδεύσει ολόκληρες γενιές μαθητών και των γονιών τους για το πώς να αντιδρούν, να εκτελούν θωρακικές συμπιέσεις, αναπνοές διάσωσης, χρήση απινιδωτή (AED) και, τελικά, να αυξήσουν τις πιθανότητες επιβίωσης».

Η καρδιακή ανακοπή εκτός νοσοκομείου αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες θανάτου παγκοσμίως, με ποσοστά επιβίωσης που κυμαίνονται μεταξύ 2% και 20%, ιδιαίτερα χαμηλά χωρίς άμεση αναγνώριση και δράση από τον παρευρισκόμενο.

Ακόμη και αν τα παιδιά είναι πολύ μικρά ή δεν έχουν τη δύναμη να εκτελέσουν αποτελεσματικές θωρακικές συμπιέσεις, μπορούν να ξεκινήσουν να μαθαίνουν τα βήματα και τον ρυθμό της σωστής CPR και να ενημερωθούν για τη χρήση AED. Η έρευνα δείχνει ότι η εκπαίδευση αυτή έχει πολλαπλασιαστικά οφέλη, καθώς τα παιδιά μοιράζονται όσα μαθαίνουν με οικογένεια, φίλους και γείτονες, αυξάνοντας την ετοιμότητα της κοινότητας.

Στη Σκωτία, για παράδειγμα, το πρόγραμμα Πρώτων Βοηθειών για Δημοτικά Σχολεία, που ξεκίνησε το 2025, παρέχει στους δασκάλους δωρεάν διαδικτυακά σχέδια μαθημάτων για να εξοπλίσουν τους μαθητές από την Πρώτη έως την Έβδομη τάξη με δεξιότητες πρώτων βοηθειών, όπως η αναγνώριση καταστάσεων έκτακτης ανάγκης και η χρήση απινιδωτή (AED).

Εκμάθηση πρώτων βοηθειών

Πρόωρη εισαγωγή: Ηλικίες 4-7 ετών

Τα παιδιά από 4 ετών μπορούν να ξεκινήσουν να μαθαίνουν βασικές έννοιες πρώτων βοηθειών. Σε αυτή την ηλικία, η έμφαση είναι στο να γνωρίσουν τους αριθμούς έκτακτης ανάγκης, όπως το 166 ( ΕΚΑΒ) και στη σημασία της αναζήτησης βοήθειας από ενήλικες. Μπορούν να μάθουν απλές δεξιότητες, όπως η χρήση επιδέσμων και να αναγνωρίζουν ασφαλείς και επικίνδυνες καταστάσεις. Δημιουργικές μέθοδοι, όπως αφήγηση ιστοριών, παιχνίδια και ρόλων, είναι αποτελεσματικές για να κρατούν τα παιδιά εμπλεκόμενα και να κατανοούν βασικές έννοιες με ασφαλή τρόπο.

Ανάπτυξη δεξιοτήτων: Ηλικίες 8-12 ετών

Μεταξύ 8 και 12 ετών, τα παιδιά είναι έτοιμα να μάθουν πιο προχωρημένες δεξιότητες πρώτων βοηθειών. Μπορούν να εξασκηθούν σε αναπνευστικές ασκήσεις, στη φροντίδα μικρών εγκαυμάτων και στην κατανόηση των βασικών αρχών της CPR (χωρίς όμως να εκτελούν πλήρη CPR). Σε αυτή τη φάση, πρέπει να μπορούν να αναγνωρίζουν πιο σύνθετες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και να κατανοούν τη σημασία της ψύχραιμης αντίδρασης και της παροχής ηρεμίας μέχρι να φτάσει επαγγελματική βοήθεια. Ομάδες νέων, όπως οι Πρόσκοποι, συχνά ενσωματώνουν οργανωμένη εκπαίδευση πρώτων βοηθειών για αυτή την ηλικία.

Έφηβοι: ηλικίες 13-16 ετών

Οι έφηβοι μπορούν να μάθουν πιο ολοκληρωμένες διαδικασίες πρώτων βοηθειών, όπως πλήρη εκπαίδευση CPR, χρήση αυτόματου εξωτερικού απινιδωτή (AED) και αντιμετώπιση πνιγμού. Η εκπαίδευσή τους πρέπει να τονίζει τη σημασία της ταχείας αντίδρασης και να χτίζει την αυτοπεποίθησή τους στη διαχείριση πραγματικών εκτάκτων καταστάσεων.

Νέοι ενήλικες και άνω: 17+

Η ηλικία των 17 ετών και άνω είναι συνήθως η περίοδος για αναζήτηση επίσημης πιστοποίησης πρώτων βοηθειών. Σε αυτή την ηλικία, πολλοί μπαίνουν στην αγορά εργασίας ή στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, όπου η πιστοποίηση είναι χρήσιμη. Η εκπαίδευση για νέους ενήλικες και ενήλικες περιλαμβάνει συνήθως πλήρη μαθήματα για διαχείριση διαφόρων εκτάκτων περιστατικών, προηγμένες τεχνικές CPR και σενάρια πρώτων βοηθειών σε διαφορετικά περιβάλλοντα, όπως χώρους εργασίας και κοινότητα.

Συχνές ερωτήσεις

• Ποια είναι η ιδανική ηλικία για να ξεκινήσει ένα παιδί να μαθαίνει πρώτες βοήθειες;

Παιδιά ηλικίας περίπου 5 έως 7 ετών μπορούν να ξεκινήσουν με βασικές έννοιες πρώτων βοηθειών.

• Γιατί πρέπει τα παιδιά να μάθουν πρώτες βοήθειες σε μικρή ηλικία;

Η εκπαίδευση αυτή τα προετοιμάζει να διαχειρίζονται καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και προάγει την ασφάλεια.

• Μπορεί ένα παιδί 5 ετών να κατανοήσει τις έννοιες πρώτων βοηθειών;

Ναι, ένα παιδί 5 ετών μπορεί να κατανοήσει απλές έννοιες, όπως να ζητά βοήθεια ή να βάζει έναν επίδεσμο.

• Ποιες δεξιότητες πρώτων βοηθειών είναι κατάλληλες για μικρά παιδιά;

Κλήση υπηρεσιών έκτακτης ανάγκης, επίδεση μικρών κοψιμάτων και αναγνώριση πότε χρειάζεται βοήθεια.

• Συνιστάται εκπαίδευση CPR για μικρά παιδιά;

Η εκπαίδευση CPR συνιστάται για παιδιά ηλικίας 9 ετών και άνω, όταν μπορούν να κατανοήσουν και να εφαρμόσουν τις τεχνικές.

• Ποιο είναι ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να μάθουν τα παιδιά στις πρώτες βοήθειες;

Πώς να καλούν τις υπηρεσίες έκτακτης ανάγκης και να δίνουν βασικές πληροφορίες.

• Ποιος είναι ο ρόλος των γονέων στην εκπαίδευση πρώτων βοηθειών;

Οι γονείς πρέπει να ενισχύουν τις δεξιότητες που μαθαίνουν τα παιδιά στο σχολείο και να κάνουν πρακτική στο σπίτι.

• Σε ποια ηλικία μπορούν τα παιδιά να μάθουν CPR αποτελεσματικά;

Περίπου από την ηλικία των 9 ετών και άνω.

• Πρέπει η εκπαίδευση πρώτων βοηθειών να διαφέρει για παιδιά και ενήλικες;

Ναι, πρέπει να απλοποιείται για να διασφαλίζεται η κατανόηση και η διατήρηση των γνώσεων.

• Πώς μπορεί να γίνει η εκπαίδευση πρώτων βοηθειών ελκυστική για μικρά παιδιά;

Με παιχνίδια, τραγούδια και σενάρια ρόλων.

• Μπορούν οι δεξιότητες πρώτων βοηθειών που μαθαίνονται στην παιδική ηλικία να διατηρηθούν στην ενήλικη ζωή;

Οι βασικές δεξιότητες που μαθαίνονται νωρίς αποτελούν θεμέλιο, αλλά απαιτείται τακτική εξάσκηση και ενημέρωση.

• Πόσο συχνά πρέπει να ανανεώνεται η εκπαίδευση πρώτων βοηθειών για τα παιδιά;

Ιδανικά κάθε χρόνο, ώστε οι δεξιότητες να παραμένουν επίκαιρες και ακριβείς.

^{με πληροφορίες από ergsy.com}