Παιδικοί πονοκέφαλοι: Πότε να ανησυχήσετε και τι να κάνετε

Οι πονοκέφαλοι στα παιδιά αποτελούν πολύ συχνό φαινόμενο: 50–75% των εφήβων αναφέρουν τουλάχιστον έναν πονοκέφαλο μηνιαίως. Οι περισσότεροι δεν συνδέονται με σοβαρές παθήσεις, αλλά μπορεί να επηρεάσουν σημαντικά την καθημερινότητα.

Τύποι πονοκεφάλων

Το παιδί μου έχει πονοκέφαλο - Αίτια, διάγνωση, αντιμετώπιση

Πρωτογενείς πονοκέφαλοι

Πονοκέφαλος τάσης: αίσθηση σφίξιμου ή πίεσης γύρω από το κεφάλι, συνήθως ήπιος έως μέτριος, συχνά χωρίς ναυτία.

Ημικρανία: παλλόμενος πόνος, συχνά συνοδευόμενος από ναυτία, ζάλη, ευαισθησία σε φως ή ήχους, και διαταραχές όρασης. Σε παιδιά, η διάρκειά της μπορεί να είναι μικρότερη απ’ ό,τι στους ενήλικες, αλλά προκαλεί σημαντική αναστάτωση

Δευτερογενείς πονοκέφαλοι

Προκαλούνται από λοιμώξεις (π.χ. ιώσεις), αφυδάτωση, τραυματισμούς, ή σπανιότερα από σοβαρές καταστάσεις όπως όγκοι ή ενδοκρανιακή αιμορραγία.

Συμπτώματα και αναγνώριση

Τα παιδιά, ιδιαίτερα τα μικρότερα, συχνά δεν περιγράφουν με ακρίβεια το τι αισθάνονται — σε αυτές τις περιπτώσεις βοηθάει πολύ η καταγραφή των χαρακτηριστικών του πονοκεφάλου: ένταση, διάρκεια, συχνότητα, συνοδά συμπτώματα (π.χ. ναυτία, ζάλη).

Συμβουλές για να ανακουφιστεί το παιδί από τον πονοκέφαλο

Red flags που πρέπει να οδηγήσουν σε αξιολόγηση από παιδίατρο/νευρολόγο:

• Πόνος που ξυπνά το παιδί από τον ύπνο
• Επιμονή, αύξηση συχνότητας ή έντασης
• Διαταραχές συμπεριφοράς ή όρασης
• Εμφάνιση μετά από τραυματισμό
• Παράλληλος εμετός, πυρετός, αυχενική δυσκαμψία ή πρόβλημα με το συντονισμό κινήσεων

Παράγοντες κινδύνου και συχνές αιτίες

Προδιαθεσικοί παράγοντες περιλαμβάνουν: άγχος, ακανόνιστος ύπνος, διαλείπουσα διατροφή, στέρηση υγρών, οικογενειακό ιστορικό ημικρανιών.

Το καλοκαίρι, ειδικά στις ζεστές χώρες, η αφυδάτωση είναι κρίσιμος παράγοντας. Η AAP και το CDC σημειώνουν ότι οι πονοκέφαλοι μπορεί να εμφανιστούν μαζί με ζάλη, κούραση και ξηροστομία ως συμπτώματα αφυδάτωσης.

Θεραπεία και ανακούφιση

Μη φαρμακευτικά μέτρα:

• Ξεκούραση σε σκιερό, δροσερό περιβάλλον
• Κρύες κομπρέσες, μασάζ αυχένα, επαρκής ενυδάτωση
• Καλή αερισμό και τακτική πρόσληψη νερού (σύμφωνα με AAP: για ηλικίες 4–8 ετών 5 ποτήρια, μεγαλύτερα παιδιά 7–8 ποτήρια/ημέρα).
• Αν το παιδί κάνει έντονη φυσική δραστηριότητα πλήρες υδάτινο ποτό κάθε ~20 λεπτά (150 ml για παιδί περίπου 40 kg).

Αναλγητικά (όταν χρειάζεται):

• Παρακεταμόλη ή ιβουπροφαίνη, με μέτρο — μέχρι 3 ημέρες/εβδομάδα.
• Προσοχή στη σωστή δοσολογία και στο να μη γίνεται κατάχρηση που να αυξάνει τη συχνότητα των πονοκεφάλων.

Πονοκέφαλοι στην εφηβεία: Ποιες είναι οι συνήθεις αιτίες;

Πρόληψη: υγιεινές συνήθειες και καλοκαιρινή φροντίδα

• Τακτικός ύπνος με σταθερή ώρα ύπνου/ξυπνήματος
• Ισορροπημένη διατροφή, επαρκής ενυδάτωση, έστω και με ενυδατικά φρούτα κατά το καλοκαίρι
• Μείωση οθόνης και stress management — περιορισμός χρόνου μπροστά σε οθόνη βοηθά στη μείωση των πονοκεφάλων
• Καθημερινή σωματική δραστηριότητα, αλλά με προσοχή στις υψηλές θερμοκρασίες και άμεση κατανάλωση υγρών εάν παίζει έξω ή ασκείται

Ημικρανίες στα παιδιά: Αίτια, συμπτώματα και αντιμετώπιση

Συμπέρασμα

Οι πονοκέφαλοι στα παιδιά, ακόμη και τους καλοκαιρινούς μήνες, είναι συχνά μια διαχειρίσιμη κατάσταση. Όμως:

• Η έγκαιρη αναγνώριση σημείων που υποδεικνύουν σοβαρότητα είναι απαραίτητη.
• Η αφυδάτωση επιτείνει τους πονοκεφάλους — ιδιαίτερα όταν επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες.
• Η πρόληψη και η διατήρηση υγιεινών συνηθειών αποτρέπουν την ένταση ή τη συχνότητα των επεισοδίων.
• Αντίθετα σε επίμονες ή σοβαρές περιπτώσεις, είναι σημαντική η συνεργασία με ειδικό Παιδονευρολόγο.

Τι πρέπει να προσέχετε όταν το παιδί σας έχει πονοκέφαλο

Με τις κατάλληλες πρακτικές — τακτικό ύπνο, ενυδάτωση, καλής ποιότητας διατροφή, ισορροπημένη ζωή και σωστή χρήση αναλγητικών — οι πονοκέφαλοι στα παιδιά μπορούν να αντιμετωπιστούν αποτελεσματικά, εξασφαλίζοντας ένα πιο άνετο και λειτουργικό καλοκαίρι.

^{πηγές: uknow.uky.edu/ cdc.gov/who.int /verywellhealth.com / mayoclinic.org/ vickerypediatrics.com/}