Αυτά τα σκίτσα δείχνουν πόσο φιλόσοφοι είναι τα παιδιά (και πόσο λίγα ξέρουμε εμείς)

«Γιατί τα σκιουράκια συνήθως δεν μιλάνε;» «Τι χρώμα έχει το μέσα μας;» «Όταν πεθάνεις, μπορώ να έρθω μαζί σου;»

H περιέργεια των παιδιών είναι ένδειξη της ανάπτυξής τους

Όχι, δεν είναι απόσπασμα από κάποιο ποίημα ούτε από φουτουριστικό παιδικό παραμύθι. Είναι μερικές από τις χιλιάδες ερωτήσεις που κάνουν τα παιδιά καθημερινά – και που η σκιτσογράφος Liana Finck αποφάσισε να αποτυπώσει, με τη βοήθεια της συγγραφέως Sarah Manguso, στο συγκινητικό και πανέξυπνο βιβλίο «Ερωτήσεις χωρίς απαντήσεις -Questions Without Answers».

Η περιέργεια στα παιδιά δεν είναι απλώς ένα στάδιο — είναι τρόπος ύπαρξης. Είναι το φυσικό τους εργαλείο για να κατανοήσουν τον κόσμο. Εκεί που εμείς οι ενήλικες έχουμε «βολευτεί» σε εξηγήσεις, εκείνα βλέπουν ακόμα κενά, ερωτηματικά, ανεξερεύνητες περιοχές. Δεν ρωτάνε για να πάρουν μια γρήγορη απάντηση. Ρωτάνε γιατί διψάνε για να μάθουν, για να καταλάβουν. Γιατί κάθε τους ερώτηση είναι μια προσπάθεια να βάλουν σε τάξη το χάος που ονομάζουμε πραγματικότητα.

Και αν οι ερωτήσεις τους μοιάζουν αστείες ή «αφελείς» στα δικά μας αυτιά, είναι γιατί έχουμε ξεχάσει πώς είναι να βλέπεις κάτι για πρώτη φορά.

5 λόγοι που πρέπει να απαντάτε στα απανωτά «γιατί;» των παιδιών σας

Η Finck, γνωστή για τα σκίτσα που δημιουργεί για το New Yorker, αυτή τη φορά ασχολήθηκε με την παιδική σκέψη. Κι εκεί ανακάλυψε ένα σύμπαν – αστείο και γεμάτο λογική που δεν υπακούει στους κανόνες της ενήλικης λογικής. Σε πρόσφατη συνέντευξή της, η Finck μίλησε για τον τρόπο που κατέγραφε τις ερωτήσεις του τρίχρονου παιδιού της στο κινητό της. Ερωτήσεις που μοιάζουν παράλογες αλλά, με έναν περίεργο τρόπο, αποκαλύπτουν όλη την ουσία της ανθρώπινης ύπαρξης.

Γιατί τα παιδιά ρωτάνε πράγματα που δεν τολμάμε ούτε εμείς να σκεφτούμε;

Ίσως γιατί δεν έχουν ακόμα εκπαιδευτεί να αποφεύγουν το άβολο. Ίσως γιατί η παιδική περιέργεια δεν είναι παιχνίδι, είναι εργαλείο επιβίωσης

Το ενδιαφέρον με τα σκίτσα της Finck είναι ότι δεν επιχειρούν να απαντήσουν στα ερωτήματα των παιδιών. Αντίθετα, στέκονται σιωπηλά δίπλα στην απορία – σαν ενήλικας που, όταν δεν έχει κάτι σοφό να πει, απλώς κάθεται κοντά στο παιδί και του λέει: «Καλή ερώτηση».

Η παιδική περιέργεια αποτελεί ένδειξη ευφυίας;

Και είναι όντως καλές οι ερωτήσεις. Όχι επειδή είναι γλυκές ή αστείες (που είναι), αλλά επειδή μας επαναφέρουν στον κόσμο των παιδιών μας: πού ήμασταν πριν γεννηθούμε; Γιατί δεν βλέπουμε τα ίδια όνειρα;

Τα παιδιά αυτά δεν αναζητούν απαντήσεις, αναζητούν συνοδοιπόρους στο ερώτημα. Και η Finck γίνεται τέτοια συνοδοιπόρος – με ένα μολύβι, λίγη αυτογνωσία και πολλή ευαισθησία.

Αν είστε γονιός, δάσκαλος ή απλώς άνθρωπος με ψυχή, είναι βέβαιο πως κάποια στιγμή σας έχει φέρει ένα παιδί σε αμηχανία με μια ερώτηση που σας άφησε να χαμογελάτε ή να δακρύζετε. Γιατί εκείνες οι ερωτήσεις, όπως το «Μου έλειπες πριν σε γνωρίσω;» ή το «Γιατί ο ουρανός είναι μπλε;», δεν είναι απλώς απορίες. Είναι τρόποι για να μετρήσουν τα παιδιά το βάθος του κόσμου και το δικό μας βάθος μαζί.

Η Finck καταφέρνει να βάλει αυτές τις «μεγάλες μικρές» σκέψεις στο χαρτί με μια απλότητα που δεν είναι απλή. Κι εμείς, ως θεατές, γελάμε, συγκινούμαστε και –αν είμαστε τυχεροί– ξαναγινόμαστε λίγο παιδιά.

Όχι για να ξεχάσουμε τις ευθύνες μας, αλλά για να θυμηθούμε πώς είναι να αναρωτιέσαι ελεύθερα.

Και τώρα, το ίδιο ερώτημα το επιστρέφω σε εσάς: Ποια ήταν η τελευταία παράξενη ερώτηση που σας έκανε το παιδί σας;