Οι υποτιμημένες γονικές δεξιότητες που χρειάζονται πραγματικά τα παιδιά

Σε μια εποχή που η γονεϊκότητα κατακλύζεται από συμβουλές, πίεση για τελειότητα και ατελείωτες συγκρίσεις, είναι εύκολο να παραβλέψει κανείς τι χρειάζεται πραγματικά ένα παιδί.

Πέρα από τις εξωσχολικές δραστηριότητες, τα καλούς βαθμούς και την «καλή διαγωγή», υπάρχουν δεξιότητες που οι γονείς συχνά αγνοούν- όχι από αμέλεια, αλλά επειδή σπάνια τονίζονται. Κι όμως, αυτές οι "σιωπηλές" δεξιότητες είναι εκείνες που χτίζουν αυτοεκτίμηση, συναισθηματική ασφάλεια και ψυχική ανθεκτικότητα.

Σε αυτό το άρθρο, φωτίζουμε τις πιο σημαντικές αλλά συχνά παραγνωρισμένες γονικές δεξιότητες που μπορούν να κάνουν τη διαφορά στη ζωή ενός παιδιού - σε κάθε ηλικία.

Τα παιδιά που μαθαίνουν αυτή τη δεξιότητα από μικρή ηλικία είναι επιτυχημένα στη ζωή τους

Η πρωταρχική τους ανάγκη: Σύνδεση με κάθε τίμημα

Όπως είπε ο John Bowlby, πρωτοπόρος της θεωρίας του δεσμού, η ποιότητα της σύνδεσης του παιδιού με τον γονιό του είναι καθοριστική για την υγιή του ανάπτυξη.

Αυτή η σύνδεση, στην ψυχολογία, ονομάζεται συναισθηματική εναρμόνιση (attunement): η ικανότητα του γονιού να κατανοεί, να προβλέπει και να ανταποκρίνεται σωστά στις συναισθηματικές ανάγκες του παιδιού. Όταν αυτό συμβαίνει, το παιδί νιώθει ασφαλές, φροντισμένο και σημαντικό. Τότε, θέλει να μιμηθεί και να μάθει από τον γονιό- νιώθει συναισθηματικά κοντά του.

Το να νιώθεις μικρός σημαίνει να νιώθεις αβοήθητος και φοβισμένος

Τα παιδιά γνωρίζουν πολύ καλά πόσο λίγη δύναμη έχουν. Ζουν σε έναν κόσμο γιγάντων που θέτουν και επιβάλλουν κανόνες. Για να αντιμετωπίσουν αυτά τα συναισθήματα, συχνά προσπαθούν να τα "δώσουν" στους άλλους, κάνοντας τους να νιώσουν το ίδιο. Παράλληλα, επιδιώκουν τον έλεγχο, γιατί αυτό τα κάνει να νιώθουν λιγότερο φοβισμένα.

Βλέπουν τον κόσμο ασπρόμαυρο

Τα μικρά παιδιά δεν μπορούν να επεξεργαστούν περίπλοκες ιδέες. Γι’ αυτό κάνουν γενικεύσεις από μεμονωμένες εμπειρίες, προσπαθώντας να κατανοήσουν τον κόσμο.Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε εσφαλμένες αφηγήσεις. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί πλησιάσει έναν σκύλο που τρώει και ο σκύλος το δαγκώσει, το παιδί μπορεί να βγάλει το συμπέρασμα ότι όλοι οι σκύλοι είναι επικίνδυνοι, εκτός κι αν κάποιος του εξηγήσει τι πραγματικά συνέβη.

Θέλουν να βλέπουν τον γονιό ως τέλειο

Τα παιδιά έχουν ανάγκη να νιώθουν ότι ο γονιός είναι ικανός, δυνατός και προβλέψιμος. Αν νιώσουν πως είναι αδύναμος ή απόμακρος μπορεί να θεωρήσουν ότι αυτά φταίνε. Προτιμούν να κατηγορήσουν τον εαυτό τους παρά να αισθανθούν ότι ο κόσμος τους δεν έχει σταθερότητα.

Είναι εγωκεντρικά

Σύμφωνα με τον ψυχολόγο Jean Piaget, τα παιδιά είναι εγωκεντρικά, δηλαδή πιστεύουν ότι όλοι σκέφτονται και νιώθουν όπως αυτά. Αυτό τα οδηγεί στο να εξηγούν τον κόσμο γύρω τους βάσει του εαυτού τους. Μπορεί να πιστέψουν ότι πέθανε το ψαράκι τους επειδή το ξέχασαν. Αν οι γονείς τσακώνονται, μπορεί να νομίσουν ότι είναι δικό τους φταίξιμο.

Αποφεύγουν τη ντροπή

Τα παιδιά θέλουν να κάνουν το σωστό. Αλλά όταν κυριεύονται από συναισθήματα, συμπεριφέρονται άσχημα. Αν ένα παιδί νιώθει αποσυνδεδεμένο από τον γονιό του, μπορεί να θεωρήσει ότι δεν αξίζει την αγάπη του ( αντί να καταλάβει ότι ο γονιός είχε μια δύσκολη μέρα).

Νιώθουν συχνά καταβεβλημένα

Ο κόσμος είναι περίπλοκος για τα παιδιά. Αντιδρούν με εκρήξεις, κλάματα ή εμμονή με ένα πράγμα. Όλα αυτά δυσκολεύουν τη σύνδεση με τους άλλους. Εκείνο που έχει σημασία είναι τα μηνύματα που λαμβάνουν για τον εαυτό τους, για την ικανότητά τους να αντεπεξέλθουν και για το κατά πόσο ο γονιός τους παραμένει κοντά τους.

Τι σημαίνουν όλα αυτά για τους γονείς

Κατανοώντας πώς λειτουργεί ο νους του παιδιού, μπορούμε να ερμηνεύσουμε καλύτερα τη συμπεριφορά του.

Την επόμενη φορά που θα έχει "κακή" συμπεριφορά, ρωτήστε τον εαυτό σας τι την προκαλεί. Συνήθως θα διαπιστώσετε ότι κάποια από τις παραπάνω νοοτροπίες βρίσκεται πίσω από τη συμπεριφορά. Αν την αναγνωρίσετε, μπορείτε να την ονομάσετε και να τη συζητήσετε μαζί με το παιδί.

Όταν βοηθάμε τα παιδιά να επεξεργαστούν τα συναισθήματά τους, η δύσκολη συμπεριφορά μειώνεται ή εξαφανίζεται.

Οι τέσσερις δεξιότητες που κάνουν τα παιδιά να ξεχωρίσουν

Πώς να αποτρέψετε την ανάπτυξη λανθασμένων συνηθειών

Ονομάστε το συναίσθημα

Τα παιδιά δημιουργούν ιστορίες γύρω από έντονα συναισθήματα. Αν π.χ. φοβούνται μια ένεση, μπορεί να πιστέψουν ότι οι γιατροί είναι κακοί. Αν όμως τους βοηθήσετε να αναγνωρίσουν τον φόβο, δεν θα τον ενσωματώσουν σε λανθασμένη αφήγηση.

Ονομάστε την αφήγηση

Δώστε λόγια στην ιστορία που το παιδί πιθανόν φτιάχνει στο μυαλό του. Π.χ.: «Ξέρω ότι οι ενέσεις πονούν, αλλά οι γιατροί είναι εδώ για να βοηθήσουν – κι εγώ είμαι μαζί σου.»

Επανορθώστε

Αν νιώσετε ότι έχει διαρραγεί η σύνδεση, προσπαθήστε να την αποκαταστήσετε:

Δείξτε κατανόηση: «Όταν χθες το βράδυ άφησα το διάβασμα για να βοηθήσω τον αδερφό σου, ένιωσες ότι δεν σε υπολογίζω».

Αναλάβετε την ευθύνη: «Ξέρω ότι πολλές φορές γυρνάω κουρασμένος. Αυτό είναι δύσκολο για σένα».

Περιγράψτε τι θα αλλάξετε: «Προσπαθώ να κρατάω περισσότερη ενέργεια για σένα».

Διορθώστε παρανοήσεις: «Ο αδερφός σου χρειάζεται βοήθεια γιατί έχει δυσκολίες. Δεν είναι θέμα προτίμησης· ο καθένας σας παίρνει αυτό που χρειάζεται.»

Όταν επανορθώνετε και αποκαθιστάτε τη σύνδεση με το παιδί σας, του στέλνετε το μήνυμα ότι μετράει. Δημιουργείτε λοιπόν θετικές αφηγήσεις που χτίζουν την αυτοεκτίμησή του.