13 σημάδια ότι το παιδί σας ίσως κρύβει τα αληθινά του συναισθήματα

Τα παιδιά συνήθως δεν ανοίγονται απλώς επειδή το ζητάμε. Πρέπει να νιώθουν συναισθηματικά ασφαλή για να το κάνουν.

Πώς όμως χτίζεται αυτή η αίσθηση ασφάλειας; Διασφαλίζοντας πως ξέρουν ότι τα ακούμε, ότι δεν τα κρίνουμε και ότι όταν ανοιχτούν, θα βρουν υποστήριξη. «Η συναισθηματική ασφάλεια χτίζεται μέσα από μικρές, καθημερινές στιγμές όχι μόνο στις "μεγάλες κουβέντες"», λέει η Viviana McGovern, LMFT, διευθύνουσα σύμβουλος και κλινική διευθύντρια του Full Vida Therapy.

Πώς να μιλήσετε στο παιδί σας για τέσσερα μεγάλα συναισθήματα

Πώς να αναγνωρίσετε ότι το παιδί δεν νιώθει ασφαλές να ανοιχτεί

Ποια είναι τα σημάδια ότι το παιδί σας ίσως δεν νιώθει αρκετά ασφαλές ώστε να μιλήσει ελεύθερα; Σύμφωνα με τηv McGovern, τέσσερα πιθανά σημάδια είναι:

• Κλείνεται όταν του κάνετε ερωτήσεις ή απαντά μονολεκτικά.
• Δείχνει ασυνήθιστα νευρικό ή υπερβολικά προσεκτικό όταν είναι μαζί σας.
• Μοιράζεται μόνο επιφανειακές πληροφορίες, αποφεύγοντας πιο συναισθηματικά θέματα.
• Προτιμά να εμπιστεύεται συνομηλίκους ή άλλους ενήλικες.

Η ψυχοθεραπεύτρια Victoria Grinman, PhD, LCSW-R, εξηγεί ότι τα σημάδια αυτά χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες.

Μάθετε στο παιδί να αναγνωρίζει και να εκφράζει τα συναισθήματά του

Εμφανή σημάδια

• Δεν επικοινωνεί (stonewalling).
• Σας αγνοεί.
• Λέει ψέματα.
• Δεν δείχνει ενδιαφέρον.
• Αποφεύγει την οπτική επαφή.
• Απαντά ειρωνικά, με χιούμορ ή με στάση "δε με νοιάζει".

Πιο διακριτικά σημάδια

• Υπερβολική συμμόρφωση.
• Τελειομανία.
• Υπερβολική επιθυμία να σας ευχαριστήσει.

«Τα παιδιά δεν φέρονται έτσι επειδή είναι “εύκολα παιδιά”, αλλά επειδή φοβούνται μην σας απογοητεύσουν», εξηγεί η Grinman.

Γιατί τα παιδιά δεν ανοίγονται

Είναι φυσικό να αναρωτιέστε: «Γιατί φέρεται έτσι;» ή «Από πού προέρχεται αυτό;».

Μερικές φορές, οι ρίζες βρίσκονται σε μοτίβα που αναπτύχθηκαν από την πρώιμη παιδική ηλικία. «Τα παιδιά μαθαίνουν από νωρίς αν τα συναισθήματά τους αντιμετωπίζονται θετικά ή με επικριτική διάθεση», λέει η Grinman. Αν νιώσουν ότι η ευαλωτότητα προκαλεί κριτική, επίπληξη, τιμωρία ή ακόμα και άγχος από τον γονέα, ενδέχεται να θεωρήσουν υποσυνείδητα πως είναι πιο ασφαλές να κρατήσουν τα συναισθήματά τους για τον εαυτό τους.

Παιδιά και συναισθήματα: Πώς να ενθαρρύνετε την έκφραση και την κατανόησή τους

Η McGovern συμφωνεί ότι όλα έχουν να κάνουν και με το πώς έχετε αντιδράσει στο παρελθόν όταν το παιδί σας εξέφρασε δύσκολα συναισθήματα. «Τα παιδιά δυσκολεύονται να εκφραστούν συναισθηματικά γιατί φοβούνται την αντίδραση των γονιών τους: απόρριψη, παρεξήγηση ή τιμωρία», εξηγεί. Ακόμα και καλοπροαίρετες αντιδράσεις - όπως η συμβουλή ή η άμεση λύση- μπορεί να οδηγήσουν ένα παιδί στο να κλειστεί, ειδικά αν αυτό που χρειαζόταν ήταν απλώς να το ακούσετε.

Τέλος, πολλά παιδιά δυσκολεύονται να εκφράσουν τα συναισθήματά τους επειδή τους λείπει το απαραίτητο λεξιλόγιο ή δεν ξέρουν πώς να τα εκφράσουν.

Πώς να ενθαρρύνετε το παιδί να ανοιχτεί

Αν θέλετε το παιδί σας να ανοιχτεί περισσότερο, η Grinman προτείνει να ξεκινήσετε από τον...εαυτό σας.

Ρωτήστε:

• Είμαι ήρεμος/-η;
• Ο τόνος και η στάση μου δείχνουν αποδοχή;
• Είμαι έτοιμος/-η να ακούσω χωρίς να κρίνω ή να πανικοβληθώ;

Στη συνέχεια δοκιμάστε τα εξής:

• Δημιουργήστε καθημερινές ρουτίνες σύνδεσης (π.χ., κουβέντα στο αυτοκίνητο, τελετουργικά πριν τον ύπνο, δημιουργική δραστηριότητα μαζί).
• Δώστε χώρο για τα συναισθήματά του χωρίς να το πιέζετε να μιλήσει.
• Πείτε κάτι όπως: «Δεν χρειάζεται να μιλήσεις πριν είσαι έτοιμος. Θέλω απλώς να ξέρεις ότι είμαι εδώ».
• Βοηθήστε το να ονοματίσει τα συναισθήματά του χωρίς να το κάνετε να ντρέπεται.
• Επιβεβαιώστε αυτά που νιώθει: «Ακούγεται δύσκολο αυτό», ή «Κι εγώ θα στεναχωριόμουν αν μου συνέβαινε αυτό».
• Αναγνωρίστε λάθη του παρελθόντος: «Κατάλαβα ότι μερικές φορές σε διακόπτω ή προσπαθώ να λύσω το πρόβλημα πολύ γρήγορα. Θέλω να το διορθώσω».

Όταν οι γονείς ακυρώνουν τα συναισθήματα των παιδιών τους - Ποιες είναι οι συνέπειες

Πότε να ζητήσετε βοήθεια

Θυμηθείτε ότι δεν είστε μόνοι. Αν το παιδί σας δείχνει έντονη συναισθηματική αντίδραση, απάθεια ή συμπτώματα άγχους ή κατάθλιψης, ήρθε η ώρα να ζητήσετε τη βοήθεια ειδικού.

«Ένας έμπειρος θεραπευτής μπορεί να βοηθήσει το παιδί να εκφράσει τα συναισθήματά του και να ενισχύσει τη σχέση γονέα-παιδιού», τονίζει η McGovern.

Μην ξεχνάτε πως η επικοινωνία είναι αμφίδρομη. Συχνά, και οι γονείς ωφελούνται από τη θεραπεία - ειδικά όταν νιώθουν ότι δυσκολεύονται να διαχειριστούν τα συναισθήματα ή τις αντιδράσεις τους.