Η πίεση των γονιών: το μεγαλύτερο εμπόδιο στην αθλητική πρόοδο των παιδιών, σύμφωνα με ψυχολόγους

Σίγουρα θα σας έχει τύχει να βρεθείτε σε έναν αγώνα του παιδιού σας – ποδοσφαίρου ή άλλου αθλήματος – όπου γονείς φωνάζουν έξαλλοι από τις κερκίδες προς κάθε κατεύθυνση, επιτιθέμενοι σε διαιτητές, αντιπάλους ή ακόμα και στα ίδια τα παιδιά τους. Η ένταση, η πίεση και οι υπερβολικές απαιτήσεις μπορούν να κάνουν ακόμα και τα πιο χαρούμενα και ενθουσιώδη παιδιά να αισθανθούν άγχος ή ανασφάλεια, υπονομεύοντας την αθλητική τους απόλαυση και την αυτοπεποίθησή τους.

Tο παιδί σου χρειάζεται εσένα, όχι έναν ακόμη προπονητή

Σύμφωνα με αθλητικούς ψυχολόγους, η υπερβολική πίεση από γονείς αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την αθλητική απόδοση των παιδιών.

Η νέα γενιά σε πίεση: Πώς να θωρακίσουμε την ψυχική υγεία και ανθεκτικότητα των παιδιών

Πώς επηρεάζουν οι φωνές και η πίεση τις αθλητικές επιδόσεις των παιδιών

Παγκοσμίως, η αυξανόμενη ένταση στις κερκίδες, η λεκτική κακοποίηση και η εμμονή με τη νίκη σε κάθε κόστος, υπονομεύουν όχι μόνο τη διασκέδαση και τη συμμετοχή των παιδιών στον αθλητισμό, αλλά και την ψυχολογική τους ανάπτυξη. Η εμπειρία δείχνει ότι η πίεση που προέρχεται από το οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να οδηγήσει τα παιδιά σε άγχος, ανασφάλεια και απώλεια αυτοπεποίθησης, ακόμα και σε αθλήματα όπου θεωρητικά η απόλαυση και η μάθηση θα έπρεπε να κυριαρχούν.

Πώς θα ενθαρρύνετε το παιδί σας να δοκιμάσει καινούργια αθλήματα χωρίς πίεση

Οι πιεστικοί και φωνακλάδες γονείς αποτελούν το «μεγαλύτερο πρόβλημα στην αθλητική απόδοση», σύμφωνα με αθλητικούς ψυχολόγους.

Πρόσφατα, ορισμένα δημοτικά σχολεία στο νότιο Λονδίνο απαγόρευσαν στους γονείς να παρακολουθούν αθλητικές εκδηλώσεις λόγω ανησυχητικών συμπεριφορών - όπως επιθέσεις προς διαιτητές και παιδιά, αλλά και υπερβολική πίεση για «νίκη με κάθε κόστος». Παρόμοιες απαγορεύσεις έχουν επιβληθεί και αλλού, καθώς η κακή συμπεριφορά από τις κερκίδες αποθαρρύνει ακόμη και τους διαιτητές να συμμετέχουν σε αγώνες ερασιτεχνικού ποδοσφαίρου.

«Είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στην αθλητική απόδοση και συνεχίζεται εδώ και χρόνια», δήλωσε ο Stephen Smith, πρόεδρος του τμήματος αθλητικής ψυχολογίας της Βρετανικής Ψυχολογικής Εταιρείας.

«Το επίπεδο της "κακοποίησης" έχει χειροτερέψει. Η συμπεριφορά έχει χειροτερέψει. Αλλά έχει αγνοηθεί και τώρα προσπαθούμε να βάλουμε το τζίνι πίσω στο μπουκάλι, τόσο όσον αφορά τον τρόπο με τον οποίο οι γονείς ασκούν πίεση στα παιδιά τους, όσο και τον αντίκτυπο της κακής συμπεριφοράς και της κακοποίησης που προέρχεται από το περιθώριο», προσθέτει ο Stephen Smith.

Σύμφωνα με τον ίδιο, η παρεμβατικότητα των γονέων μπορεί να κάνει τα παιδιά να «παγώνουν από την πίεση», ενώ η παρακολούθηση λεκτικής βίας από τους ίδιους τους γονείς τους μπορεί να έχει βαθύ ψυχολογικό αντίκτυπο.

Tο παιδί σου χρειάζεται εσένα, όχι έναν ακόμη προπονητή

«Θυμηθείτε, το παιχνίδι είναι για διασκέδαση»

Ο Δρ Matthew Cunliffe, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Greenwich, προσθέτει πως «υπάρχει ξεκάθαρα έλλειψη αθλητικού πνεύματος από πλευράς γονιών». Πολλά γήπεδα βάζουν πλέον πινακίδες που υπενθυμίζουν: «Θυμηθείτε, το παιχνίδι είναι για διασκέδαση. Σεβαστείτε τους διαιτητές. Μην φωνάζετε στους αντιπάλους.»

Ωστόσο, ο Cunliffe θεωρεί ότι η πλήρης απαγόρευση των γονιών δεν είναι λύση. «Έτσι στερείς από τους γονείς την ευκαιρία να δουν τα παιδιά τους να αγωνίζονται, να αποτυγχάνουν ή να πετυχαίνουν. Οι γονείς είναι σημαντικοί για τη συναισθηματική υποστήριξη του παιδιού», εξηγεί.

Πολλοί διάσημοι αθλητές έχουν αναφερθεί στη σχέση τους με τους γονείς τους – άλλοτε ευγνωμονώντας τους για την ώθηση που τους έδωσαν, άλλοτε αναγνωρίζοντας ότι η πίεση ήταν υπερβολική. Η Emma Raducanu έχει περιγράψει τους γονείς της ως «πολύ πιεστικούς», ενώ οι Lewis Hamilton, Andy Murray, Tiger Woods και Serena και Venus Williams μεγάλωσαν με αυστηρούς γονείς-προπονητές.

Για παράδειγμα, ο David Beckham, έχει μιλήσει για το πώς ο πατέρας του τον έκανε να προπονείται επί ώρες και τον μάλωνε σκληρά για κάθε λάθος. Αν και ο ίδιος παραδέχεται ότι αυτό τον δυνάμωσε ψυχικά, αναγνωρίζει ότι η προσέγγιση αυτή μπορεί να είναι σκληρή για ένα παιδί.

Ο Smith επισημαίνει πως δεν είναι σαφές αν οι πιεστικοί γονείς αποτελούν «συστατικό επιτυχίας», καθώς σπάνια ακούμε από αθλητές των οποίων οι γονείς δεν ασκούσαν πίεση. Παρόλα αυτά, «η πίεση έχει τίμημα – πολλοί έγιναν πρωταθλητές, αλλά και πολλοί "ξέφυγαν" στην πορεία».

Είναι σημαντικό να αφήσουμε τα παιδιά να εγκαταλείψουν δραστηριότητες κι ας έχουν ταλέντο

Από την πλευρά του Δρ Matthew Cunliffe, προσθέτει ότι τα παιδιά με γονείς «συνεπείς, ζεστούς και αξιόπιστους» αναπτύσσουν ασφαλή συναισθηματικό δεσμό και αυτοπεποίθηση στον αθλητισμό. Αντίθετα, οι ασυνεπείς ή ψυχροί γονείς μπορεί να δημιουργήσουν «αγχώδη προσκόλληση», με αποτέλεσμα το παιδί να αναζητά συνεχώς επιβεβαίωση και να φοβάται την αποτυχία.

«Οι γονείς πρέπει να παρέχουν συναισθηματική υποστήριξη, κίνητρο και ενθάρρυνση.Το πρόβλημα αρχίζει όταν περνούν τη γραμμή και αναλαμβάνουν ρόλο προπονητή», τονίζει ο Δρ Cunliffe.

Τέλος, ο Δρ Smith προειδοποιεί ότι υπάρχει άμεση ανάγκη για προγράμματα που θα καθοδηγούν τους γονείς ταλαντούχων παιδιών στο πώς να τα στηρίζουν σωστά. «Όλοι αναγνωρίζουν το πρόβλημα, αλλά κανένας οργανισμός δεν έχει αναλάβει δράση. Όλοι "πετάνε το μπαλάκι" αλλού», λέει χαρακτηριστικά.