Καθηγητές γυμνασίου και λυκείου: Φωτεινοί φάροι γνώσης ή σκοτεινές σκιές;

Οι καθηγητές, αυτοί οι άοκνοι στυλοβάτες της παιδείας, οι διαμορφωτές του αύριο, οι καθοδηγητές των νέων γενεών, καλούνται να διαδραματίσουν έναν ρόλο πολυδιάστατο και απαιτητικό. Όμως, τι συμβαίνει όταν η αφοσίωση, η ενσυναίσθηση και η δικαιοσύνη δίνουν τη θέση τους στην αδιαφορία, την αυθαιρεσία και την προκατάληψη; Τι αντίκτυπο έχει η συμπεριφορά ορισμένων εκπαιδευτικών στην ψυχολογία και την εξέλιξη των μαθητών;

Οι καλές δασκάλες έχουν κι ενσυναίσθηση, δεν μαθαίνουν μόνο γράμματα

Δυστυχώς, η πραγματικότητα συχνά αποκαλύπτει μια σκοτεινή πλευρά του εκπαιδευτικού συστήματος, όπου ορισμένοι καθηγητές, είτε ενσυνείδητα είτε όχι, επιδίδονται σε πρακτικές που υπονομεύουν την αυτοπεποίθηση και την ψυχική ευημερία των μαθητών τους.

Καθηγητές που «ρουφούν» την αυτοπεποίθηση των μαθητών

Τι κάνουν όλοι εκείνοι οι καθηγητές;

Η κριτική χωρίς εποικοδομητικό χαρακτήρα, ο σαρκασμός, η ειρωνεία και η απαξίωση των προσπαθειών των μαθητών δημιουργούν ένα τοξικό περιβάλλον, όπου η αμφιβολία και η ανασφάλεια κυριαρχούν.

Η συνεχής υποτίμηση των ικανοτήτων των μαθητών, η εστίαση στα λάθη και η απουσία ενθάρρυνσης και αναγνώρισης των επιτυχιών, οδηγούν σε αισθήματα ανεπάρκειας και ματαίωσης.

Η δημιουργία κλίματος φόβου και άγχους, όπου οι μαθητές φοβούνται να εκφράσουν τις απόψεις τους ή να κάνουν ερωτήσεις, καταπνίγει την κριτική σκέψη και την αυτενέργεια.

Εκπαιδευτικοί και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες: Χτίζοντας ένα σχολείο για όλους

Καθηγητές που κάνουν τη ζωή μαθητών δύσκολη

Η αδικαιολόγητη αυστηρότητα, η επιβολή υπερβολικών απαιτήσεων και η απουσία ευελιξίας και κατανόησης δημιουργούν ένα αίσθημα αδικίας και απογοήτευσης στους μαθητές, οι οποίοι νιώθουν ότι δεν έχουν την απαραίτητη στήριξη για να ανταπεξέλθουν. Η διαρκής σύγκριση των μαθητών μεταξύ τους, η προβολή προτύπων τελειότητας και η απουσία αναγνώρισης της ατομικότητας και των διαφορετικών ρυθμών μάθησης οδηγούν σε ανταγωνισμό και ζήλια, καθώς οι μαθητές αισθάνονται ότι δεν είναι αρκετά καλοί.

Καθηγητές που ξεχωρίζουν μαθητές και κάποιους τους ευνοούν και κάποιους όχι

Η άνιση μεταχείριση των μαθητών, με την προτίμηση ορισμένων έναντι άλλων, την απουσία αντικειμενικότητας και δικαιοσύνης, τροφοδοτεί ένα βαθύ αίσθημα αδικίας και δυσαρέσκειας. Η προβολή προσωπικών προτιμήσεων, η έλλειψη επαγγελματισμού και αντικειμενικότητας, οδηγούν αναπόφευκτα σε διακρίσεις και αποκλεισμούς.

Οι συνέπειες

Οι συνέπειες της αρνητικής συμπεριφοράς των καθηγητών στους μαθητές είναι βαθιές και πολύπλευρες. Η συνεχής υποτίμηση και η απουσία ενθάρρυνσης διαβρώνουν την αυτοπεποίθηση, αφήνοντας τους μαθητές με ένα αίσθημα μόνιμης ανεπάρκειας. Αυτό, με τη σειρά του, οδηγεί σε αυξημένα επίπεδα άγχους, κατάθλιψης και ψυχοσωματικών προβλημάτων, καθώς οι μαθητές παλεύουν να ανταπεξέλθουν σε ένα περιβάλλον που τους κάνει να αμφιβάλλουν για τον εαυτό τους. Η αποστροφή για το σχολείο και την εκπαίδευση γίνεται φυσική συνέπεια, καθώς οι μαθητές συνδέουν τη μάθηση με αρνητικά συναισθήματα και εμπειρίες.

Επιπλέον, η αρνητική συμπεριφορά των καθηγητών επηρεάζει την ακαδημαϊκή επίδοση των μαθητών. Η μειωμένη αυτοεκτίμηση και το άγχος δυσκολεύουν τη συγκέντρωση και την απόδοση, οδηγώντας σε σχολική αποτυχία. Παράλληλα, η κοινωνική ανάπτυξη των μαθητών υπονομεύεται, καθώς η αίσθηση της απομόνωσης και η δυσκολία στις διαπροσωπικές σχέσεις τους εμποδίζουν να δημιουργήσουν υγιείς κοινωνικές συνδέσεις. Έτσι, οι μαθητές εγκλωβίζονται σε έναν φαύλο κύκλο αρνητικών εμπειριών, που επηρεάζουν την ψυχική τους υγεία, την ακαδημαϊκή τους πορεία και την κοινωνική τους ευημερία.

Υπάρχει ανάγκη για αλλαγή

Η αλλαγή ξεκινά από την αναγνώριση του προβλήματος και την ανάληψη δράσης από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς.

• Εκπαίδευση και επιμόρφωση των καθηγητών σε θέματα παιδαγωγικής, ψυχολογίας και δεοντολογίας.
• Δημιουργία ασφαλών και υποστηρικτικών σχολικών περιβαλλόντων.
• Ενίσχυση της επικοινωνίας μεταξύ καθηγητών, μαθητών και γονέων.
• Θεσμοθέτηση μηχανισμών ελέγχου και αξιολόγησης της συμπεριφοράς των καθηγητών.
• Ενθάρρυνση των μαθητών να εκφράζουν τα προβλήματά τους και να αναζητούν βοήθεια.

Οι καθηγητές, ως πρότυπα και διαμορφωτές χαρακτήρων, οφείλουν να αναγνωρίσουν την ευθύνη τους και να επιδιώξουν την αλλαγή. Η εκπαίδευση δεν είναι μόνο μετάδοση γνώσεων, αλλά και καλλιέργεια αξιών, ενίσχυση της αυτοπεποίθησης και διαμόρφωση ολοκληρωμένων προσωπικοτήτων.