Είμαι έφηβη, και να τι εύχομαι να ήξεραν οι γονείς για τη σχέση των εφήβων με τα κινητά

Είμαι 17 ετών και ζω στο 2025, οπότε πρέπει να κάνω μια εξομολόγηση: Έχω ένα μικρό πρόβλημα με το TikTok ... και με το Snapchat ... με το το κινητό μου γενικά.

Γεννήθηκα το 2007 όταν κυκλοφόρησε και η πρώτη έκδοση του iPhone. Το τηλέφωνο και εγώ γιορτάζουμε τα γενέθλιά μας με διαφορά δύο μηνών. Δεν μου επιτρεπόταν να πλησιάσω το iPhone 3 της μαμάς μου, αλλά καθόμουν και κοιτούσα τη φωτεινή μπλε θήκη από τη θέση μου. Κάποιες φορές κατάφερνα να ρίξω μια ματιά στην οθόνη και έβλεπα την ταπετσαρία της: μια φωτογραφία μου να χαμογελώ δύο χρόνια πριν. Άλλες φορές απλώς την παρακολουθούσα να χρησιμοποιεί αυτή τη μυστηριώδη συσκευή. Πώς κατάφερνε να κινεί τόσο γρήγορα τα δάχτυλά της; Τι πληκτρολογούσε; Και όταν το έφερνε στο αυτί της, ποιος της μιλούσε από μέσα από αυτή τη μπλε ηλεκτρική θήκη; Αυτά ήταν τα αινίγματα που δεν μπορούσα να απαντήσω ως νήπιο. Το μόνο που ήξερα με βεβαιότητα ήταν ότι η μητέρα μου και το μικρό μπλε κουτί της ήξεραν πράγματα που εγώ δεν θα μάθαινα ποτέ.

Για να κατανοήσω πόσο μεγάλη δύναμη έχουν τα smartphones πάνω στα παιδιά, δεν χρειάζεται να κοιτάξω πιο μακριά από τις πρώτες μου αναμνήσεις. Η γοητεία του iPhone της μαμάς μου με αιχμαλώτισε σχεδόν από τη στιγμή που άρχισα να έχω συνείδηση. Ήμουν μαγεμένη από αυτό, ακόμα και πριν εκείνη συνειδητοποιήσει τη δύναμή του πάνω μου. Ήταν το πιο λαμπερό παιχνίδι που δεν μπορούσα να αγγίξω. Και το γεγονός ότι ήταν εκτός εμβέλειας το έκανε ακόμα πιο δελεαστικό.

Και φυσικά, δεν ήμουν η μόνη. Από την εμφάνιση των smartphones πριν από 17 χρόνια, οι οθόνες έκαναν τρομερή εντύπωση σε κάθε παιδί, σε κάθε ηλικία και σε κάθε στάδιο της ζωής τους.

Αυτή η πανταχού παρούσα, τεχνολογία τσέπης είναι πλέον ενσωματωμένη στην κουλτούρα μας , στην καθημερινή μας ύπαρξη που είναι αδύνατο να την αγνοήσουμε ή να ζήσουμε χωρίς αυτήν.

Και όλα αυτά δεν είναι χωρίς πιθανώς σοβαρές συνέπειες.

Ξέρουμε τώρα ότι, μεταξύ των νέων ανθρώπων, η κατάθλιψη έχει εκτοξευτεί και το λεξιλόγιο έχει μειωθεί. Όπως ανέφερε ο Jonathan Haidt στο βιβλίο του "Η Ανήσυχη Γενιά", καμία γενιά εφήβων τα τελευταία πενήντα χρόνια δεν υπήρξε τόσο αγχώδης ή δυστυχισμένη όσο αυτή: Από το 2010, υπήρξε αύξηση κατά 135% στην κατάθλιψη για τα κορίτσια και ακόμη μεγαλύτερη - 161% - για τα αγόρια. Οι ειδικοί συνδέουν αυτές τις αυξήσεις στη θλίψη άμεσα με την εμφάνιση του smartphone. Λένε ότι η ανασφάλεια και η απογοήτευση είναι το άμεσο ψυχολογικό αποτέλεσμα των πολλών ωρών που περνάμε κοιτάζοντας οθόνες.

Τώρα που είμαι 17, κοιτάζοντας πίσω στην παιδική μου ηλικία, αναρωτιέμαι πώς ένας γονιός θα μπορούσε ή θα έπρεπε να αντιμετωπίσει αυτό το φαινόμενο. Ξέρουμε ότι τα παιδιά μιμούνται τις συμπεριφορές που βλέπουν γύρω τους. Όταν ήμουν 10, προς μεγάλη απογοήτευση της μητέρας μου, έβαλα το χέρι μου στο πηγούνι της για να της σηκώσω το κεφάλι και να με κοιτάξει όταν δεν μπορούσε να σηκώσει τα μάτια της από το κινητό της. Ήταν απογοητευτικό, αναμφίβολα, αλλά δεν την κατηγορώ: Εκείνες ήταν οι πρώτες, έντονες μέρες αυτής της νέας τεχνολογίας, και ξέραμε για τον περιορισμό της χρήσης του κινητού όσο ήξεραν οι άνθρωποι στη δεκαετία του '50 για τη χρήση ζωνών ασφαλείας. Τώρα όμως, έχουν περάσει πάνω από δέκα χρόνια και ξέρουμε πολύ περισσότερα.

Και αυτό εγείρει τα εξής ερωτήματα:

• Τι μπορούμε να κάνουμε για αυτή την κρίση;
• Είναι η επόμενη γενιά καταδικασμένη; Ή υπάρχουν μέτρα που μπορούν ακόμα να ληφθούν σχετικά με τη χρήση των κινητών;

Διάφορες χώρες απαγορεύουν τη χρήση κινητών στα σχολεία στέλνοντας ένα ελπιδοφόρο μήνυμα. Αλλά τι συμβαίνει όταν τα παιδιά επιστρέφουν στο σπίτι από το σχολείο; Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς για να αποκαταστήσουν την επαφή με τα μάτια και τη συζήτηση στο τραπέζι;

Η γοητεία του χρόνου χωρίς οθόνες

Για να απαντήσω σε όλα αυτά τα ερωτήματα, ζήτησα την άποψη του ψυχολόγου Yoni Schwab, συνιδρυτή του Shefa School και πρώην ψυχολόγο στο Windward School. Αυτό που είπε είναι απλό και εύκολο να εφαρμοστεί στην οικογενειακή ζωή, εφόσον κάποιος είναι πρόθυμος να το κάνει: Οι γονείς πρέπει να αφήσουν τα παιδιά τους να βαριούνται. Η ανία ενισχύει τη δημιουργικότητα και η αντιμετώπιση των δύσκολων καταστάσεων ενισχύει την ανάπτυξη.

Βαρεμάρα: Τα οφέλη της στην ανάπτυξη του παιδιού

«Το κλειδί δεν είναι απλώς να αφαιρέσουμε τις οθόνες αλλά να τις αντικαταστήσουμε με ουσιαστικές, ενδιαφέρουσες και ενδυναμωτικές εναλλακτικές. Όταν οι οθόνες είναι εκτός τραπεζιού, τα επιτραπέζια παιχνίδια πρέπει να είναι πάνω στο τραπέζι. Ή, αν δεν σας αρέσουν τα επιτραπέζια, δοκιμάστε να διαβάσετε μαζί, να βγείτε έξω, να περάσετε χρόνο με φίλους ή να κάνετε μια δημιουργική δραστηριότητα. Και η καλύτερη επιλογή όλων μπορεί απλώς να είναι η εμπλοκή των παιδιών σε συζητήσεις, οι οποίες δεν είναι μόνο μια ευκαιρία για σύνδεση, αλλά και για μάθηση. Τα παιδιά μαθαίνουν τη γλώσσα όχι από τα βίντεο στο κινητό τους, αλλά από τις συζητήσεις με τους γονείς τους. Όταν τα παιδιά είναι απασχολημένα με δραστηριότητες, είτε δομημένες είτε αδόμητες είναι στην πραγματικότητα πολύ πιο χαρούμενα από όταν είναι κολλημένα σε μια οθόνη», υποστηρίζει ο Δρ. Schwab.

Μπορώ να επιβεβαιώσω από προσωπική εμπειρία ότι ο Δρ. Schwab έχει απόλυτο δίκιο. Όταν είμαι έξω με τους φίλους μου ή ετοιμάζομαι για έξοδο, ποτέ δεν έχω σκεφτεί «μακάρι να ήμουν στο κρεβάτι μου στο TikTok» (τουλάχιστον όχι μέχρι να εξαντληθεί η κοινωνική μου ενέργεια).

Έκλεισα τη συζήτησή μου με τον Δρ. Schwab κάνοντάς του μια ερώτηση που με απασχολεί έντονα το τελευταίο διάστημα: πώς μπορούμε ν' αρχίσουμε να αναιρούμε αυτή τη βαθιά πολιτιστική σύνδεση που έχει δημιουργηθεί στα μάτια των παιδιών ότι το κινητό είναι το μέτρο της ενηλικίωσης;

Η απάντησή του με εξέπληξε. Δεν πρότεινε κάποια ριζοσπαστική αλλαγή στους νέους πολιτιστικούς κανόνες. «Το να αποκτήσεις κινητό θα συνεχίσει να είναι ένα τελετουργικό ενηλικίωσης», είπε ο Δρ. Schwab. Αλλά πρόσθεσε ότι το ...τελετουργικό «θα πρέπει να έρχεται αργότερα, στο λύκειο και όχι στο δημοτικό ή στο γυμνάσιο. Είναι μια τεράστια ευθύνη και θα πρέπει να αντιμετωπίζεται σοβαρά. Και θα πρέπει να υπάρχει εκπαίδευση και εξάσκηση για την ασφαλή χρήση του, όπως κάνουμε με άλλα αναπτυξιακά ορόσημα, όπως η εκμάθηση οδήγησης».

Έτσι, είναι ξεκάθαρο ότι βρισκόμαστε σε ένα πολιτιστικό σταυροδρόμι. Δεν υπάρχει απλό φάρμακο ή αντίδοτο για να μας βοηθήσει να αποσυνδεθούμε από την τεχνολογία. Όλα μας τα άκρα είναι καλωδιωμένα με δορυφόρους από τη γέννησή μας, αλλά αξίζει να κάνουμε βήματα για να κόψουμε αυτά τα καλώδια. Με τη βοήθεια των γονέων μας ή άλλων ενηλίκων γύρω μας, ίσως η Generation Z να μην έχει χαθεί εντελώς στον εικονικό κόσμο.