Πώς μια απλή παρέμβαση ενισχύει την επιμονή στα έφηβα αγόρια - Τι δείχνει μελέτη

Μια νέα μελέτη από τη Νορβηγία υποδεικνύει ότι ένα σύντομο εκπαιδευτικό πρόγραμμα μπορεί να βοηθήσει τα έφηβα αγόρια να αναπτύξουν περισσότερη επιμονή (grit), ένα χαρακτηριστικό που συνδέεται με την επιτυχία και την ευημερία.

Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι μια σύντομη παρέμβαση που εστίασε στην ενίσχυση της πίστης στις προσωπικές ικανότητες οδήγησε σε αξιοσημείωτη αύξηση της επιμονής στους μαθητές. Το εύρημα αυτό, που δημοσιεύθηκε στο Frontiers in Education, προσφέρει έναν ελπιδοφόρο και απλό τρόπο για να υποστηριχθούν τα αγόρια στην ανάπτυξη της ψυχικής ανθεκτικότητας που απαιτείται για να ξεπεράσουν τις προκλήσεις και να πετύχουν τους στόχους τους.

4 τρόποι να αγκαλιάσεις τις συναισθηματικές προκλήσεις στην άδεια μητρότητας

Ψυχική υγεία έφηβων αγοριών στη Νορβηγία

Οι ερευνητές ξεκίνησαν αυτή τη μελέτη ανησυχώντας για την ψυχική υγεία και το κίνητρο των νέων στη Νορβηγία. Αν και οι Νορβηγοί έφηβοι αναφέρουν γενικά καλή ποιότητα ζωής, οι πρόσφατες τάσεις δείχνουν μια ανησυχητική μείωση στην ψυχική τους ευημερία. Μελέτες έχουν δείξει αυξανόμενα συναισθήματα μοναξιάς, άγχους και ψυχολογικής δυσφορίας στους εφήβους. Επιπλέον, το κίνητρο στο σχολείο τείνει να μειώνεται καθώς μεγαλώνουν οι μαθητές, φτάνοντας στο χαμηλότερο σημείο γύρω στην ηλικία των 15 ετών.

Αναγνωρίζοντας αυτά τα ζητήματα, και κατανοώντας ότι τα σχολεία μπορούν να διαδραματίσουν ρόλο στην προώθηση της ψυχικής υγείας, η νορβηγική κυβέρνηση έχει δώσει έμφαση στην ψυχική ευημερία στο εθνικό σχολικό πρόγραμμα.

Ωστόσο, το πρόγραμμα σπουδών στερείται συγκεκριμένων οδηγιών για το πώς να ενσωματωθούν αποτελεσματικά τα θέματα ψυχικής υγείας στην καθημερινή διδασκαλία. Αυτό το κενό μεταξύ πολιτικής και πρακτικής εφαρμογής ώθησε τους ερευνητές να εξετάσουν αν θα μπορούσαν να αναπτυχθούν στοχευμένα προγράμματα για την ενίσχυση του κινήτρου και της συνολικής ευημερίας στα σχολεία.

10 συμβουλές αυτοφροντίδας για εφήβους

Παρέμβαση "I CAN"

Για να το διερευνήσουν αυτό, οι ερευνητές σχεδίασαν μια μελέτη για να ελέγξουν ένα νέο πρόγραμμα που στόχευε στην αύξηση των λεγόμενων πεποιθήσεων "ΜΠΟΡΩ" ("I CAN"), δηλαδή της πίστης στις δικές μας ικανότητες. Συμμετείχαν 421 μαθητές περίπου 15 ετών από 38 σχολεία σε όλη τη Νορβηγία. Τα σχολεία αυτά συμμετείχαν ήδη στο πρόγραμμα MOT, έναν οργανισμό ανάπτυξης νέων που εστιάζει στην ενίσχυση της ανθεκτικότητας. Οι μαθητές χωρίστηκαν τυχαία σε δύο ομάδες: μια πειραματική και μια ομάδα ελέγχου. Και οι δύο ομάδες συμμετείχαν σε ένα νέο για αυτούς πρόγραμμα παρέμβασης. Η πειραματική ομάδα έλαβε την παρέμβαση "I CAN", ενώ η ομάδα ελέγχου συμμετείχε σε ένα πρόγραμμα που εστίαζε στη μάθηση για διάφορα μέρη του εγκεφάλου.

Πριν ξεκινήσουν οι παρεμβάσεις, όλοι οι μαθητές συμπλήρωσαν ερωτηματολόγια για να αξιολογηθούν τα επίπεδα επιμονής και νοοτροπίας ανάπτυξης (growth mindset). Η επιμονή μετρήθηκε με ένα ερωτηματολόγιο που αξιολογεί την επιμονή και το πάθος για μακροπρόθεσμους στόχους. Η νοοτροπία ανάπτυξης, δηλαδή η πίστη ότι οι ικανότητες μπορούν να αναπτυχθούν μέσω προσπάθειας και μάθησης, μετρήθηκε με ξεχωριστό ερωτηματολόγιο που αναπτύχθηκε από τους ερευνητές. Στη συνέχεια, 256 μαθητές της πειραματικής ομάδας συμμετείχαν στην παρέμβαση "I CAN", ενώ 165 μαθητές της ομάδας ελέγχου συμμετείχαν στην παρέμβαση με θέμα τον εγκέφαλο. Και οι δύο παρεμβάσεις ήταν σύντομες, αποτελούμενες από δύο συνεδρίες των 45 λεπτών.

Η παρέμβαση "I CAN" είχε ως στόχο να ενεργοποιήσει έναν νοητικό "διακόπτη" στους μαθητές, ενθαρρύνοντάς τους να αναπτύξουν ισχυρότερη πίστη στις ικανότητές τους. Βασίστηκε στην ιδέα ότι οι πεποιθήσεις μπορούν να αλλάξουν σχετικά γρήγορα, σε αντίθεση με τις δεξιότητες που απαιτούν παρατεταμένη εξάσκηση. Περιλάμβανε στοιχεία όπως πληροφορίες για την ανάπτυξη και αλλαγή του εγκεφάλου, τονίζοντας ότι ο εγκέφαλος είναι ευπροσάρμοστος και μπορεί να διαμορφωθεί μέσω της μάθησης και της εμπειρίας. Τόνισε επίσης τη σημασία της προσπάθειας και της επανάληψης για την οικοδόμηση ισχυρών εγκεφαλικών συνδέσεων, προωθώντας την ιδέα ότι η επιμονή είναι το κλειδί για τη βελτίωση. Περιλάμβανε και την έννοια της εστιασμένης εξάσκησης (deliberate practice).

Για να γίνουν αυτές οι έννοιες πιο κατανοητές, η παρέμβαση περιλάμβανε παραδείγματα και ιστορίες, όπως την ιστορία ενός Νορβηγού snowboarder που πέτυχε παρά τα σοβαρά προβλήματα υγείας. Χρησιμοποιήθηκαν μεταφορές, όπως το "ανεβαίνω τη δική μου σκάλα", για να απεικονίσουν την προσωπική ανάπτυξη και την ιδέα ότι όλοι μπορούν να βελτιωθούν, ακόμη και αν ξεκινούν από διαφορετικά σημεία. Ενσωματώθηκαν σύντομες, ελκυστικές δραστηριότητες για να διατηρηθεί η προσοχή των μαθητών. Ένα βασικό στοιχείο της παρέμβασης ήταν τρία βασικά μηνύματα:

Τι θέλει να γνωρίζετε το έφηβο παιδί σας όταν περνάει φάσεις άγχους

"Μπορείς να πετύχεις περισσότερα από όσα νομίζεις, αν επενδύσεις αρκετή προσπάθεια",

"Όταν αντιμετωπίζεις προκλήσεις, μπορείς να τις ξεπεράσεις αν το πιστέψεις",

"Η αυτοπεποίθηση και η θετική στάση είναι κλειδιά για την επιτυχία".

Στο τέλος, οι μαθητές έγραψαν ένα προσωπικό σημείωμα υπενθύμισης για όσα έμαθαν, το οποίο πήραν στο σπίτι τους.

Οκτώ έως εννέα εβδομάδες μετά τις παρεμβάσεις, οι μαθητές συμπλήρωσαν ξανά τα ερωτηματολόγια επιμονής και νοοτροπίας ανάπτυξης. Οι ερευνητές ανέλυσαν τα δεδομένα για να δουν αν υπήρξαν αλλαγές στις βαθμολογίες και διαφορές μεταξύ των ομάδων.

Συμπεράσματα ερευνητών

Η ανάλυση έδειξε ότι, συνολικά, δεν υπήρχαν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ομάδων στην επιμονή ή τη νοοτροπία ανάπτυξης. Ωστόσο, όταν εξετάστηκε πιο προσεκτικά η πειραματική ομάδα, διαπιστώθηκε μια οριακά σημαντική αύξηση στην επιμονή συνολικά. Πιο σημαντικά, εντοπίστηκε στατιστικά σημαντική αύξηση της επιμονής στους μαθητές-αγόρια της πειραματικής ομάδας.

Αυτό σήμαινε ότι τα αγόρια που συμμετείχαν στην παρέμβαση "I CAN" παρουσίασαν πραγματική και μετρήσιμη βελτίωση στα σκορ επιμονής τους σε σύγκριση με πριν την παρέμβαση. Αντίθετα, η ομάδα ελέγχου δεν εμφάνισε σημαντικές αλλαγές.

Οι ερευνητές κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η σύντομη παρέμβαση "I CAN" φαίνεται να ήταν αποτελεσματική στην ενίσχυση της επιμονής, ειδικά στα έφηβα αγόρια. Ανέφεραν ότι η παρέμβαση ίσως "ενεργοποίησε τον διακόπτη" σε αυτά τα αγόρια, ενισχύοντας την πίστη στην ικανότητά τους να επιμείνουν. Η ισχυρότερη επίδραση στα αγόρια μπορεί να σχετίζεται με τις διαφορές των φύλων στις σχολικές επιδόσεις και τα ενδιαφέροντα.

Τα αγόρια στη Νορβηγία αντιμετωπίζουν περισσότερες ακαδημαϊκές προκλήσεις σε σύγκριση με τα κορίτσια και ίσως έχουν περισσότερο αναξιοποίητο δυναμικό για βελτίωση στην επιμονή. Επιπλέον, τα παραδείγματα που χρησιμοποιήθηκαν στην παρέμβαση – μερικά από τα οποία αφορούσαν τον αθλητισμό υψηλού επιπέδου – ίσως ταυτίστηκαν περισσότερο με τα αγόρια, επηρεάζοντας θετικά τα επίπεδα επιμονής τους.

Το «ευ-ζειν» του εφήβου: Τι μπορείτε να κάνετε ως γονείς

Οι ερευνητές αναγνώρισαν ορισμένους περιορισμούς στη μελέτη. Η επαναξιολόγηση έγινε μόνο 8–9 εβδομάδες μετά την παρέμβαση, επομένως δεν είναι γνωστά τα μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Δεν μπορούσαν επίσης να είναι βέβαιοι ότι όλοι οι εκπαιδευτικοί παρέδωσαν το πρόγραμμα όπως είχε σχεδιαστεί, κάτι που μπορεί να επηρέασε τα αποτελέσματα. Επιπλέον, σημείωσαν ότι η παρέμβαση ελέγχου ίσως δεν ήταν η ιδανική για σύγκριση.

Για μελλοντικές έρευνες, η ομάδα σκοπεύει να πραγματοποιήσει μια μεγαλύτερη μελέτη με εφήβους ηλικίας 16 έως 19 ετών, με περισσότερους συμμετέχοντες και στις δύο ομάδες. Επίσης, θέλουν να ερευνήσουν γιατί η παρέμβαση "I CAN" ήταν πιο αποτελεσματική στα αγόρια και να βρουν τρόπους για να την προσαρμόσουν ώστε να ωφελεί και τα κορίτσια.

Έφηβοι και προβλήματα ύπνου: Τι δείχνουν για τον ψυχισμό τους

Απαιτούνται μακροπρόθεσμες μελέτες παρακολούθησης για να διαπιστωθεί αν τα θετικά αποτελέσματα στην επιμονή διατηρούνται με την πάροδο του χρόνου. Παρά τους περιορισμούς, η μελέτη προσφέρει ενθαρρυντικά στοιχεία ότι μια απλή, σύντομη παρέμβαση μπορεί να κάνει θετική διαφορά στην ανάπτυξη επιμονής – ιδιαίτερα στα έφηβα αγόρια – συμβάλλοντας ενδεχομένως στην επιτυχία και την ευημερία τους στο μέλλον.