Ξεχάστε τα φύλλα εργασίας – Αυτό χρειάζονται τα παιδιά σας και ο εγκέφαλός τους θα σας ευγνωμονεί
Η επιστήμη είναι ξεκάθαρη: το ανοιχτού τύπου, αδόμητο παιχνίδι δεν είναι χάσιμο χρόνου, είναι η βάση για δεξιότητες ζωής. Δείτε γιατί το να «βαριούνται» και να παίζουν χωρίς οδηγίες είναι ίσως ό,τι καλύτερο για την ανάπτυξή τους.
Σε ένα βίντεο που κάνει το γύρο του διαδικτύου στο instagram, βλέπουμε παιδιά ξαπλωμένα στο πάτωμα, ενώ ενήλικες ρίχνουν δίπλα τους και πάνω τους, ξύλινα τουβλάκια διαφόρων μεγεθών. Τα παιδιά παίζουν χωρίς οδηγίες, χωρίς σκορ, χωρίς «κανόνες».
Παιδικός εγκέφαλος: 5 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για την ανάπτυξή του
Και όμως, αυτό το χαοτικό παιχνίδι είναι ό,τι πιο οργανωμένο μπορεί να συμβεί μέσα στον εγκέφαλό τους.
Όταν τα παιδιά εμπλέκονται σε ανοιχτού τύπου, αδόμητο παιχνίδι, ενεργοποιούνται βασικές περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη φαντασία, τη λήψη αποφάσεων, τη ρύθμιση συναισθημάτων και τη συνεργασία. Δεν το λέμε εμείς, το λέει η Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία, που επισημαίνει ότι το παιχνίδι είναι «ζωτικής σημασίας για την ανάπτυξη του παιδιού».
Κι όμως, το ελεύθερο παιχνίδι δεν είναι «διάλειμμα» από τη μάθηση. Είναι η μάθηση.
Τι μαθαίνουν τα παιδιά μέσα από το αδόμητο παιχνίδι
- Δημιουργική και ευέλικτη σκέψη
- Συνεργασία και κοινωνική αλληλεπίδραση
- Ρύθμιση συναισθημάτων και αυτοέλεγχος
- Ηγετικότητα και λήψη πρωτοβουλιών
- Επίλυση προβλημάτων και προσαρμοστικότητα
- Εκτελεστικές λειτουργίες (μνήμη εργασίας, οργάνωση, σχεδιασμός)
Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Frontiers in Psychology, το δημιουργικό παιχνίδι συνδέεται με υψηλότερη απόδοση σε κοινωνικές δεξιότητες και γνωστική ευελιξία, δεξιότητες απαραίτητες στον 21ο αιώνα.
Τι αρέσει στα παιδιά με αυτισμό: Ποιες αγαπημένες συνήθειες υποστηρίζουν την ασφαλή ανάπτυξή τους
Παιχνίδι χωρίς οδηγίες – αλλά με νόημα
Αυτό που για τους ενήλικες μπορεί να μοιάζει με «χάος», για τα παιδιά είναι χώρος έκφρασης, ασφάλειας και εσωτερικού ελέγχου. Σε αντίθεση με το δομημένο, καθοδηγούμενο παιχνίδι (που συχνά καταλήγει να μοιάζει με... μάθημα), το ανοιχτού τύπου παιχνίδι επιτρέπει στα παιδιά να είναι οι πρωταγωνιστές, να επιλέγουν, να αποτυγχάνουν, να ξαναδοκιμάζουν.
Μάλιστα, σύμφωνα με το Harvard University’s Center on the Developing Child, τέτοιου είδους παιχνίδι δυναμώνει τις «εκτελεστικές λειτουργίες» του εγκεφάλου – δηλαδή την ικανότητά του να οργανώνει, να σχεδιάζει, να προσαρμόζεται και να παίρνει αποφάσεις, σαν να λειτουργεί ως ένας μικρός… διευθυντής ορχήστρας.
Αυτό είναι το πρώτο βήμα αν θες τα παιδιά σου να γίνουν ανεξάρτητα (βίντεο)
Τότε γιατί το περιορίζουμε;
Αν η επιστήμη είναι τόσο σαφής, γιατί το παιχνίδι εξακολουθεί να θεωρείται «πολυτέλεια» στο σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα; Γιατί επιμένουμε σε παθητική μάθηση, αποστήθιση και φύλλα εργασίας, όταν γνωρίζουμε πως το παιχνίδι είναι ο φυσικός τρόπος μάθησης για τα παιδιά;
Ίσως γιατί φοβόμαστε να αφήσουμε τον έλεγχο. Ίσως γιατί έχουμε μάθει να μετράμε την πρόοδο με βαθμούς και τεστ, κι όχι με φαντασία, ερωτήσεις ή αυθόρμητο γέλιο.
Αφήστε τα παιδιά σας να βαρεθούν... όπως έκανε η Ρούλα Ρέβη
Η επανεκκίνηση της μάθησης ξεκινά με ένα τουβλάκι
Αν θέλουμε να προετοιμάσουμε τα παιδιά για τη ζωή και όχι μόνο για τις εξετάσεις, πρέπει να εμπιστευτούμε αυτό που ξέρουν να κάνουν καλύτερα: να παίζουν.
Και την επόμενη φορά που θα δείτε ένα παιδί να βαριέται, θυμηθείτε: αυτό είναι το πρώτο βήμα για να φτιάξει κάτι δικό του. Ένα κάστρο, μια ιδέα, έναν εαυτό.
Tips για να βοηθήσετε τα παιδιά να ελέγχουν τον ελεύθερο χρόνο τους
