Η αντίληψη του πόνου στα βρέφη αναπτύσσεται σταδιακά μετά τη γέννηση, αποκαλύπτει νέα μελέτη

Μια νέα μελέτη δείχνει ότι τα εγκεφαλικά δίκτυα που ευθύνονται για την επεξεργασία του πόνου στα βρέφη αναπτύσσονται σταδιακά, με τις συναισθηματικές και γνωστικές αντιδράσεις στον πόνο να ωριμάζουν μόνο μετά τη γέννηση.

Ερευνητές από το University College London (UCL) σάρωσαν τους εγκεφάλους 372 βρεφών, κυρίως πρόωρων, για να παρακολουθήσουν την εξέλιξη τριών επιμέρους εγκεφαλικών υποσυστημάτων που σχετίζονται με την αντίληψη του πόνου.

Βασικά σημεία της μελέτης

Σταδιακή ωρίμανση:

• Αισθητηριακή αντίληψη του πόνου: ~34–36 εβδομάδες
• Συναισθηματική απόκριση: ~36–38 εβδομάδες
• Γνωστική ερμηνεία: μετά τις 42 εβδομάδες

Ανεπαρκής κατανόηση

Τα τελειόμηνα βρέφη δεν έχουν πλήρως ανεπτυγμένη τη γνωστική ικανότητα αξιολόγησης του πόνου.

Κλινική σημασία

Τα πρόωρα βρέφη χρειάζονται εξατομικευμένη διαχείριση πόνου λόγω ανώριμων νευρωνικών δικτύων.

Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο επιστημονικό περιοδικό Pain, διερεύνησε πώς αναπτύσσονται οι διαφορετικές όψεις της επεξεργασίας του πόνου σε πολύ πρώιμο στάδιο, μέσω απεικόνισης του εγκεφάλου πρόωρων βρεφών.

Ο κύριος συγγραφέας της μελέτης, καθηγητής Lorenzo Fabrizi (UCL – Νευροεπιστήμες, Φυσιολογία & Φαρμακολογία), εξηγεί:«Ο πόνος είναι μια πολύπλοκη εμπειρία, που περιλαμβάνει σωματικά, συναισθηματικά και γνωστικά στοιχεία. Στους ενήλικες, η αντίληψη του πόνου βασίζεται σε ένα λειτουργικό δίκτυο εγκεφαλικών περιοχών - το λεγόμενο pain connectome - με κάθε περιοχή να επιτελεί διαφορετικό ρόλο. Στα νεογέννητα, αυτό το δίκτυο είναι ανώριμο, κάτι που πιθανώς σημαίνει ότι η εμπειρία του πόνου τους διαφέρει σημαντικά από αυτή των ενηλίκων.»

Οι επιστήμονες εξέτασαν τρεις βασικές συνιστώσες της επεξεργασίας του πόνου:

Αισθητηριακή: Πού εντοπίζεται ο πόνος και ποια είναι η έντασή του.

Συναισθηματική: Η συναισθηματική απόκριση (π.χ. φόβος, δυσφορία).

Γνωστική-αξιολογική: Πώς ερμηνεύεται και εξηγείται η εμπειρία του πόνου.

Χρησιμοποιώντας δεδομένα από δύο από τις μεγαλύτερες βάσεις μαγνητικής τομογραφίας βρεφών παγκοσμίως (Developing Human Connectome Project & Human Connectome Project), οι ερευνητές κατέγραψαν την ωρίμανση αυτών των δικτύων σε βρέφη από 32 έως και 42 εβδομάδων κύησης.

Όλα τα βρέφη ήταν κάτω των δύο εβδομάδων όταν πραγματοποιήθηκαν οι σαρώσεις, ώστε τα αποτελέσματα να αντικατοπτρίζουν την εγγενή ωρίμανση του εγκεφάλου, και όχι εμπειρίες μετά τη γέννηση.

Η σιωπηλή επίδραση του παιδικού τραύματος στον εγκέφαλο

Τι έδειξαν τα αποτελέσματα

34–36 εβδομάδες: Το αισθητηριακό δίκτυο φτάνει τα επίπεδα των ενηλίκων - τα βρέφη μπορούν να αισθανθούν πόνο αλλά δεν μπορούν ακόμα να τον ερμηνεύσουν ή να αντιδράσουν συναισθηματικά.

36–38 εβδομάδες: Το συναισθηματικό δίκτυο ωριμάζει και πλέον τα βρέφη μπορούν να βιώσουν τον πόνο ως δυσάρεστο ή απειλητικό.

Μετά τις 42 εβδομάδες: Το γνωστικό δίκτυο αρχίζει να ωριμάζει. Τα τελειόμηνα βρέφη δεν έχουν ακόμα πλήρη ικανότητα ανάλυσης και ερμηνείας του πόνου.

Σε προηγούμενη μελέτη (2023), η ίδια ομάδα είχε διαπιστώσει ότι τα πρόωρα βρέφη δεν συνηθίζουν τον επαναλαμβανόμενο πόνο, όπως αυτόν από ιατρικές πράξεις. Η παρούσα μελέτη βοηθά να εξηγηθεί πως ο εγκέφαλος τους δεν έχει ακόμη αναπτύξει τις απαραίτητες συνδέσεις για να αξιολογεί ή να «προβλέπει» τον πόνο.

Παιδικός εγκέφαλος: 5 πράγματα που πρέπει να γνωρίζετε για την ανάπτυξή του

«Τα ευρήματα υποδηλώνουν ότι τα πρόωρα βρέφη είναι ιδιαίτερα ευάλωτα σε επώδυνες ιατρικές πράξεις κατά τις κρίσιμες φάσεις ανάπτυξης του εγκεφάλου. Αυτό τονίζει την ανάγκη για τεκμηριωμένη παιδιατρική φροντίδα, με εξατομικευμένη διαχείριση του πόνου και σωστό σχεδιασμό των ιατρικών παρεμβάσεων», τονίζει ο καθηγητής Fabrizi.