Σοβαρή αιμορραγία μετά τον τοκετό: Ποιες γυναίκες κινδυνεύουν περισσότερο;

Τι ορίζουμε ως σοβαρή αιμορραγία μετά τον τοκετό;

Αιμορραγία εκδηλώνεται μετά τον τοκετό ή την καισαρική τομή σε κάθε περίπτωση. Ως σοβαρή αιμορραγία μετά τον τοκετό ορίζουμε την απώλεια αίματος μετά το πέρας του τρίτου σταδίου του φυσιολογικού τοκετού έως και εντός 24 ωρών από αυτό, η οποία ισούται ή ξεπερνά τα 500 κυβικά εκατοστά αίμα, ενώ αν πρόκειται για καισαρική τομή, τότε το όριο αυτό «μετατίθεται» στα 1000 κυβικά εκατοστά.

Ο όρος αιμορραγία μετά τον τοκετό συνήθως αφορά εγκυμοσύνες, οι οποίες εξελίχθηκαν πέραν των 20 εβδομάδων κύησης. Οι εγκυμοσύνες, που δεν έφθασαν στο ορόσημο αυτό θεωρούνται αποβολές. Αιμορραγία είναι δυνατόν να εκδηλωθεί και μετά από αποβολή, ενώ τόσο η αιτιολογία της, όσο και η αντιμετώπισή της είναι συχνά κοινές με αυτήν καθαυτήν την αιμορραγία μετά τον τοκετό.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης σοβαρής αιμορραγίας μετά τον τοκετό;

Στο σημείο αυτό θα αναφερθούμε σε μελέτη του 2005, στην οποία κατεγράφησαν οι εξής παράγοντες, που αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης σοβαρής αιμορραγίας μετά τον τοκετό:

• Κατακράτηση πλακούντα (ο πλακούντας δεν αποκολλάται από το τοίχωμα της ενδομητρικής κοιλότητας αυτόματα μετά το πέρας του τρίτου σταδίου του τοκετού)
• Αδυναμία εξέλιξης του δευτέρου σταδίου του τοκετού (πρόκειται για ένα είδος δυστοκίας)
• Συμφυτικός πλακούντας (ο πλακούντας έχει προσκολληθεί ιδιαίτερα «έντονα» στο τοίχωμα της ενδομητρικής κοιλότητας)
• Τραυματισμός των ιστών της μητέρας (του τραχήλου, του κόλπου ή του περινέου)
• Συκιουλκία (χρήση «βεντούζας» στο δεύτερο στάδιο του τοκετού)
• Μεγάλο βάρος νεογνού
• Υπερτασικές διαταραχές
• Πρόκληση ή επίρρωση τοκετού

Σε μελέτη του 2011 εξάλλου αναφέρεται, ότι και η παχυσαρκία της μητέρας αυξάνει τις πιθανότητες εκδήλωσης σοβαρής αιμορραγίας μετά τον τοκετό.

Μα η πρόκληση και η επίρρωση του τοκετού είναι υπό μίαν έννοια επικίνδυνη διαδικασία, αφού συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για αιμορραγία και θα πρέπει να αποφεύγεται;

Θα πρέπει να γίνει μία διευκρίνηση, διότι – όπως λέγεται – «ο Διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες». Μεταξύ των παραγόντων, που αυξάνουν τις πιθανότητες εκδήλωσης σοβαρής αιμορραγίας μετά τον τοκετό φαίνεται, πως συμπεριλαμβάνεται και η πρόκληση ή η επίρρωση του τοκετού.

Εδώ αξίζει να αναφερθούμε σε ευρεία μελέτη του 2013. Στα πλαίσια αυτής, οι ερευνητές έλαβαν υπόψη τους και τους λόγους, για τους οποίους ελήφθη η απόφαση για πρόκληση τοκετού και βάσει αυτών οι επίτοκες χωρίστηκαν σε δύο ομάδες:

• επίτοκες, οι οποίες υπεβλήθησαν σε πρόκληση τοκετού εξαιτίας επιπλοκών της κύησης
• επίτοκες, οι οποίες υπεβλήθησαν σε πρόκληση τοκετού χωρίς να υφίσταται κάποια επιπλοκή

Ως επιπλοκές θεωρήθηκαν οι εξής καταστάσεις:

• πρόωρη ρήξη των υμένων (αυτό, που ονομάζουμε, «τα νερά έσπασαν νωρίς)
• παράταση της κύησης πέραν της συμπλήρωσης των 41 εβδομάδων
• ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη (το μωρό δεν αναπτύσσεται με τον αναμενόμενο ρυθμό)
• ολιγάμνιο (η ποσότητα αμνιακού υγρού είναι μικρότερη του επιθυμητού)
• διαταραχές της καρδιακής συχνότητας του μωρού, όπως αυτές κατεγράφησαν στο καρδιοτοκογράφημα
• ιστορικό ενδομήτριου θανάτου σε προηγούμενη κύηση
• ιστορικό υπερβολικά ταχέος τοκετού σε προηγούμενη κύηση

Από τα στοιχεία της μελέτης αυτής προέκυψε, πως ο κίνδυνος για σοβαρή αιμορραγία μετά τον τοκετό μετά από πρόκληση τοκετού είναι αυξημένος, μόνον αν υφίστανται επιπλοκές της κύησης. Στις περιπτώσεις αυτές η πρόκληση συστήνεται, προκειμένου να προστατευθεί η υγεία του νεογνού. Αν αντίθετα η πρόκληση έγινε σε κυήσεις χωρίς επιπλοκές, τότε ο κίνδυνος αιμορραγίας δεν ήταν υψηλός.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Sheiner E, Sarid L, Levy A, Seidman DS, Hallak M. Obstetric risk factors and outcome of pregnancies complicated with early postpartum hemorrhage: a population-based study. J Matern Fetal Neonatal Med. 2005 Sep;18(3):149-54. doi: 10.1080/14767050500170088. PMID: 16272036.
Blomberg M. Maternal obesity and risk of postpartum hemorrhage. Obstet Gynecol. 2011 Sep;118(3):561-568. doi: 10.1097/AOG.0b013e31822a6c59. PMID: 21860284.
Khireddine I, Le Ray C, Dupont C, Rudigoz RC, Bouvier-Colle MH, Deneux-Tharaux C. Induction of labor and risk of postpartum hemorrhage in low risk parturients. PLoS One. 2013;8(1):e54858. doi:10.1371/journal.pone.0054858