«Φτάνει που θυμάμαι εγώ»: Το παιδικό βιβλίο που βοηθά στη συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών

Η Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, που γιορτάζεται στις 2 Απριλίου, μας υπενθυμίζει τη σπουδαιότητα του βιβλίου στη ζωή των παιδιών. Τα παιδικά βιβλία δεν είναι απλώς εργαλεία μάθησης, αλλά παράθυρα στον κόσμο των συναισθημάτων, των αξιών και της φαντασίας. Μέσα από τις σελίδες τους, τα παιδιά αποκτούν ερεθίσματα για να κατανοήσουν καλύτερα τον κόσμο γύρω τους, να καλλιεργήσουν τη φαντασία τους και να εξελιχθούν ως άνθρωποι.

eVivlio: Ποια βιβλία μπορούν να ακούσουν οι μαθητές -Τα πρώτα στοιχεία από τη χρήση της εφαρμογής

Ειδικότερα, παραμύθια που αγγίζουν κοινωνικά και συναισθηματικά θέματα, όπως το Αλτσχάιμερ, είναι εξαιρετικά σημαντικά. Όταν τα παιδιά έρχονται σε επαφή με βιωματικές ιστορίες που αφορούν τον πόνο, την απώλεια ή τη νόσο, κατανοούν καλύτερα τις ανθρώπινες σχέσεις και την έννοια της συμπόνιας. Ένα παραμύθι που πραγματεύεται τη νόσο του Αλτσχάιμερ μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να αναπτύξουν συναισθηματική νοημοσύνη, να μάθουν να κατανοούν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματά τους, και να μάθουν τη σημασία της φροντίδας για τους άλλους σε δύσκολες καταστάσεις. Η ανάγνωση τέτοιων ιστοριών ενισχύει την ενσυναίσθηση και βοηθά τα παιδιά να αναπτύξουν ένα πιο ευαίσθητο και συναισθηματικά ώριμο χαρακτήρα.

Η Ειρήνη Γεωργία Γαλάνη, με καταγωγή από τη Δράμα, είναι δημόσιος υπάλληλος και διαπιστευμένη coach του τμήματος life coaching του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Το παραμύθι που παρουσιάζουμε στο άρθρο αυτό είναι η πρώτη της συγγραφική προσπάθεια και αναφέρεται στο μεγάλωμά της δίπλα σε έναν υπέροχο παππού με Αλτσχάιμερ.

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παιδικού Βιβλίου, είναι σημαντικό να θυμόμαστε πόσο πολύτιμο είναι να διαβάζουμε στα παιδιά μας βιβλία που καλλιεργούν την ενσυναίσθηση και πραγματεύονται καταστάσεις που είναι πιθανό να βιώσουν μέσα στο σπίτι τους. Ιστορίες όπως αυτή της Ειρήνης Γεωργίας Γαλάνη, που με τρυφερότητα και ειλικρίνεια μιλούν για την ασθένεια του Αλτσχάιμερ, βοηθούν τα παιδιά να κατανοήσουν και να διαχειριστούν δύσκολες εμπειρίες, ενισχύοντας την ενσυναίσθηση και την αλληλεγγύη.

Ο απόλυτος οδηγός για καλοκαιρινά παιδικά βιβλία για παιδιά και εφήβους

Ποιες ήταν οι προκλήσεις που αντιμετωπίσατε κατά τη συγγραφή του βιβλίου, ειδικά δεδομένου του ευαίσθητου θέματος που πραγματεύεται;

Ε.Γ.: Η συγγραφή παιδικών παραμυθιών αποτελεί από μόνη της τεράστια πρόκληση, αφού τα παιδιά είναι πολύ αυστηροί κριτές και η αντίδραση τους απένταντι σε ένα παραμύθι είναι πάντα αυθόρμητη και ειλικρινής. Το να αποφασίζεις να ασχοληθείς με μία ασθένεια, με το Αλτσχάιμερ συγκεκριμένα στη δική μου περίπτωση, αποτελεί μεγαλύτερη ευθύνη, αφού συνήθως τα παραμύθια πραγματεύονται ευχάριστες ιστορίες, οπότε και υπήρχε ο φόβος να μην αρέσει τόσο πολύ το θέμα αυτό. Επιπλέον η επιλογή ενός βιωματικού θέματος απαιτεί να εμβαθύνεις σε δύσκολες εμπειρίες. Η διαχείριση αυτών των συναισθημάτων είναι ένα σημαντικό κομμάτι της διαδικασίας, καθώς το βιβλίο δεν πρέπει να καταλήξει να γίνεται καθαρά συναισθηματικό ή εξαντλητικό για τον αναγνώστη.

Πώς πιστεύετε ότι το βιβλίο σας μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να κατανοήσουν και να διαχειριστούν την ασθένεια του Αλτσχάιμερ;

Ε.Γ.: Με το παραμύθι μου ήθελα να έχουν τα παιδιά μία πρώτη επαφή με αυτό το δύσκολο θέμα, για να καταλάβουν πως δεν είναι κάτι που πρέπει να μας τρομάξει και πως πρέπει να το προσεγγίσουμε με αγάπη, με στοργή και φροντίδα. Ηθελα να κατανοήσουν την κατάσταση, να μπορούν να εκφράσουν τα συναισθήματά τους, και να αντιμετωπίσουν με ευαισθησία την ασθένεια. Ένας ηλικιωμένος ασθενής, είναι συνήθως μη λειτουργικός, οπότε θα μπορούσαν τα παιδιά να βοηθούν στην καθημερινότητα του, να του δείχνουν την αγάπη τους με την ίδια ένταση με πριν και να του θυμίζουν εκείνα πλέον λεπτομέρειες που ίσως έχει αρχίσει να ξεχνά λόγω της άνοιας, όπως συμβαίνει στο παραμύθι μου.

Πώς πιστεύετε ότι τα παιδικά βιβλία μπορούν να βοηθήσουν τα παιδιά να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις;

Ε.Γ.: Τα παιδικά βιβλία έχουν μια μοναδική δύναμη να βοηθούν τα παιδιά να επεξεργαστούν και να αντιμετωπίσουν δύσκολες καταστάσεις. Μέσω των ηρώων και των ιστοριών δημιουργείται ένας ασφαλής χώρος όπου τα παιδιά μπορούν να δουν πως δεν είναι μόνα τους στις δύσκολες καταστάσεις με αποτέλεσμα να νιώθουν λιγότερο φοβισμένα. Όταν βλέπουν χαρακτήρες που αντιμετωπίζουν τη στεναχώρια ή την απογοήτευση και καταφέρνουν να προχωρήσουν, αισθάνονται ότι υπάρχει ελπίδα και για αυτά. Τα βιβλία βοηθούν τα παιδιά να μπουν στη θέση των άλλων, να δουν πως αισθάνονται και πως αντιμετωπίζουν μια δυσάρεστη κατάσταση. Η ενσυναίσθηση τους δίνει τη δυνατότητα να κατανοήσουν τις ανάγκες και τα συναισθήματα των άλλων, κάτι που είναι απαραίτητο για την ανάπτυξή τους ως συναισθηματικά ώριμοι άνθρωποι. Είναι οπότε εργαλείο για γονείς και εκπαιδευτικούς προκειμένου να ξεκινήσει ένας ειλικρινής και ανοιχτός διάλογος, όπου τα παιδιά θα εκφράζουν τις ανησυχίες τους και οι ενήλικες θα προσφέρουν υποστήριξη και καθοδήγηση.

Ποια είναι η άποψή σας για την παρουσίαση ευαίσθητων θεμάτων, όπως ασθένειες ή απώλεια, στα παιδικά βιβλία;

Ε.Γ.: Η παρουσίαση ευαίσθητων θεμάτων στα παιδικά βιβλία είναι σημαντική, αλλά πρέπει να γίνεται με σεβασμό και προσοχή. Το βιβλίο πρέπει να είναι μια γέφυρα που επιτρέπει στα παιδιά να κατανοήσουν τις δύσκολες καταστάσεις με τρόπο που είναι προσαρμοσμένος στην ηλικία τους, να εκφράσουν τα συναισθήματά τους και να αποκτήσουν εργαλεία για την αντιμετώπισή τους. Όταν γίνεται σωστά, η παρουσίαση τέτοιων θεμάτων μπορεί να ενδυναμώσει τα παιδιά και να τα βοηθήσει να αναπτύξουν ενσυναίσθηση, ανθεκτικότητα και κατανόηση για τον κόσμο γύρω τους. Αν κρίνω από τις αντιδράσεις των γονιών, των δασκάλων καθώς και των ίδιων των παιδιών στο δικό μου παραμύθι, οι οποίες είναι θετικές και άκρως υποστηρικτικές, ενισχύεται η άποψή μου και έφυγε και η όποια αμφιβολία είχα εξαρχής για την προσέγγιση της νόσου του Αλτσχάιμερ μέσω ενός παιδικού βιβλίου.

Ποιοι είναι οι αγαπημένοι σας συγγραφείς παιδικών βιβλίων και ποια βιβλία θα προτείνατε σε παιδιά και γονείς;

Ε.Γ.: Μου αρέσει πολύ ο Ρόαλντ Νταλ με τις φανταστικές και συναρπαστικές ιστορίες του. Τα βιβλία του συνδυάζουν το χιούμορ με τη φαντασία, και συχνά προσφέρουν βαθιά μηνύματα για τη σημασία της δικαιοσύνης, της ειλικρίνειας και της αφοσίωσης. Το “Matilda', που ίσως είναι γνωστό στους περισσότερους, είναι ένα υπέροχο βιβλίο για την αυτοεκτίμηση, τη δύναμη της γνώσης και την αξία του να έχεις την προσωπική σου φωνή. Θεωρώ την Άλκη Ζέη μια από τις πιο σημαντικές Ελληνίδες συγγραφείς παιδικών και εφηβικών βιβλίων. Τα βιβλία της αγγίζουν ζητήματα όπως η οικογένεια, η φιλία και τα κοινωνικά προβλήματα, πάντα με έναν ανθρώπινο και βαθύ τρόπο. 'Το καπλάνι της βιτρίνας' είναι ένα από τα πιο αγαπημένα μου έργα της, που μιλά για την παιδική αθωότητα και την αντίσταση στις δύσκολες συνθήκες της ζωής.

Πώς βλέπετε το μέλλον των παιδικών βιβλίων στην ψηφιακή εποχή;

Ε.Γ.: Η ψηφιακή εποχή σίγουρα προσφέρει πολλές δυνατότητες για τον κόσμο των παιδικών βιβλίων. Από την ευκολία πρόσβασης και την αλληλεπίδραση, έως την εξάπλωση νέων μορφών μάθησης και ψυχαγωγίας. Ωστόσο, το ζητούμενο είναι να διατηρηθεί η ισορροπία μεταξύ του ψηφιακού και του φυσικού κόσμου, ώστε τα παιδιά να συνεχίσουν να απολαμβάνουν την παραδοσιακή ανάγνωση και τα οφέλη που προσφέρει, ενώ ταυτόχρονα να εκμεταλλεύονται τα πλεονεκτήματα που προσφέρουν οι νέες τεχνολογίες. Παρά τις όποιες αλλαγές, πιστεύω πως τα παραδοσιακά βιβλία θα διατηρούν πάντα τη μαγεία τους. Η φυσική διαδικασία της αφήγησης, η επαφή με το χαρτί και οι εικόνες σε ενισχύουν τη σύνδεση και την αίσθηση της αφής, κάτι που είναι σημαντικό ειδικά για τα μικρότερα παιδιά.

Φτάνει που θυμάμαι εγώ

Το πρώτο παιδικό βιβλίο της Ειρήνης Γεωργίας Γαλάνη σε εικονογράφηση Βιβής Μαρκάτου από τις εκδόσεις Έναστρον είναι μια συγκινιτική ιστορία που μιλά στην καρδιά μικρών και μεγάλων για τη νόσο Αλτσχάιμερ. Ένα παραμύθι που είναι βασισμένο σε πραγματικά πρόσωπα, μέσα από το κουτί αναμνήσεων της συγγραφέως. Το βιβλίο ενισχύει την συναισθηματική νοημοσύνη των παιδιών, ενώ τα βοηθά να γνωρίσουν και να μιλήσουν για το Αλτσχάιμερ.

Η ιστορία είναι σε έντονα τρυφερό τόνο μέσα από τα μάτια της μικρής πρωταγωνίστριας όπου βλέπει τον παππού της σιγά σιγά να ξεχνά και να χάνεται. Μέσα από μικρά καθημερινά πράγματα, η ηρωίδα, και η συγγραφέας, μέσα από αυτή, δείχνει στα παιδιά πώς μπορούν να φανούν χρήσιμα και πώς μέσα από το παιχνίδι και τον αυθορμητισμό μπορούμε να κάνουμε τη ζωή της τρίτης ηλικίας καλύτερη. Είναι ένα εξαιρετικό ανάγνωσμα που αφήνει μικρούς και μεγάλους να στοχαστούν και να συνομιλήσουν.

5 μυστικά να μεγαλώσετε μικρούς αναγνώστες

Το βιβλίο είναι κατάλληλο για παιδιά προσχολικής και πρωτοσχολικής ηλικίας.

«Ο παππούς μου καμιά φορά μπερδεύει το όνομά μου με της μαμάς μου και δεν καταλαβαίνω γιατί το κάνει αυτό… Ο μπαμπάς δεν τον αφήνει πλέον να οδηγήσει και όταν μαγειρεύουμε ξεχνάει εάν έβαλε σκόρδο ή κρεμμύδι. Τι παράξενο! Παππού μου, μην ανησυχείς για τίποτε, θα είμαι εγώ εδώ να σου θυμίζω τα πάντα!»

Μια συγκινητική ιστορία ευαισθητοποίησης για τη νόσο Αλτσχάιμερ στα άτομα τρίτης ηλικίας. Βοηθά στην ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης των παιδιών.