Το μυστικό για καλή συμπεριφορά; Όχι η τιμωρία, αλλά η επιβράβευση

Οι περισσότεροι γονείς γνωρίζουν καλά τις στιγμές όπου η κούραση της ημέρας συναντά την αντίσταση του παιδιού—την ώρα του ύπνου κανείς δεν θέλει να βουρτσίσει δόντια, να φορέσει πιτζάμες ή να μαζέψει παιχνίδια . Το πρώτο ένστικτο συχνά είναι η τιμωρία: «Αν δεν πας για ύπνο τώρα, αύριο δεν έχει tablet!» Όμως τι θα συνέβαινε αν αντί να αφαιρούμε προνόμια… προσφέραμε ανταμοιβή;

Σύγχρονοι ειδικοί συμπεριφοράς τονίζουν ότι η αλλαγή αυτή μπορεί να οδηγήσει όχι απλώς σε υπακοή για το τώρα, αλλά σε βαθιά, μόνιμη διαμόρφωση συνηθειών. Η θετική ενίσχυση δεν είναι «δωροδοκία» — είναι εργαλείο εκμάθησης συμπεριφοράς.

Πώς να μεγαλώσετε ένα ευτυχισμένο παιδί όταν δεν είχατε καλό πρότυπο

Από την τιμωρία στην ανταμοιβή: Γιατί δουλεύει καλύτερα;

Τιμωρώντας μια ανεπιθύμητη συμπεριφορά , εμείς επικεντρωνόμαστε στο λάθος και το παιδί μαθαίνει να συμμορφώνεται από φόβο ή πίεση. Με την ανταμοιβή, όμως, το παιδί μαθαίνει τι πρέπει να κάνει και νιώθει ότι η προσπάθεια έχει αξία.

Παράδειγμα:

• Φόβος: «Αν δεν πλύνεις τα δόντια σου, δεν έχει τηλεόραση αύριο.»
• Ανταμοιβή: «Αν πλύνεις τα δόντια σου χωρίς να γκρινιάζεις, αύριο μπορείς να παίξεις δέκα λεπτά παραπάνω.»

Η δεύτερη επιλογή δημιουργεί σύνδεση ανάμεσα σε προσπάθεια και στο θετικό αποτέλεσμα, κάτι που ενισχύει την εσωτερική παρακίνηση. Το παιδί δεν το κάνει για να αποφύγει συνέπειες, αλλά για να κερδίσει κάτι όμορφο — και αυτό μετατρέπεται σε συνήθεια.

Τι χρειάζονται περισσότερο τα αγόρια σχολικής ηλικίας από τους γονείς τους

Χτίζοντας αυτονομία: Όχι «είσαι έξυπνος», αλλά «μπράβο, που το προσπάθησες»

Ένας ακόμα σημαντικός παράγοντας είναι πώς επαινούμε το παιδί. Συχνά λέμε:

«Μπράβο, είσαι τόσο έξυπνος!»

Ακούγεται θετικό, αλλά δεν ενθαρρύνει την προσπάθεια. Η «εξυπνάδα» παρουσιάζεται ως κάτι έμφυτο και όχι ως αποτέλεσμα δουλειάς. Καλύτερη επιλογή:

«Μπράβο, πρέπει να διάβασες πολύ για να το καταφέρεις!»

Έτσι, το παιδί καταλαβαίνει ότι έχει τον έλεγχο στη βελτίωσή του. Μαθαίνει πως η προσπάθεια είναι αυτό που αλλάζει τα αποτελέσματα — όχι η τύχη ή κάποιο «ταλέντο». Αυτό ενισχύει το αίσθημα αυτενέργειας: η πεποίθηση ότι «εγώ μπορώ να επηρεάσω τη ζωή μου».

8 τρόποι να απαντήσετε στις ανεπιθύμητες συμβουλές άλλων γονιών

Τι μπορείς να κάνεις σήμερα στην πράξη

• Αντί να αφαιρείς προνόμια, πρόσθεσε επιβραβεύσεις.
• Μην επαινείς χαρακτηριστικά (έξυπνος, ταλαντούχος) αλλά πράξεις (προσπάθεια, επιμονή).
• Δώσε επιλογές: «Θέλεις να βουρτσίσεις δόντια πριν ή μετά το βιβλίο;»
• Κράτα σταθερούς κανόνες αλλά ήρεμη στάση.
• Κάνε μικρές επιβραβεύσεις άμεσες — τα παιδιά λειτουργούν στο «τώρα».

Το αποτέλεσμα;

• Παιδιά που μαθαίνουν να συνεργάζονται, όχι να υπακούν.
• Παιδιά που προσπαθούν, όχι που φοβούνται την αποτυχία.
• Παιδιά που αναπτύσσουν συνέπεια, αυτοπεποίθηση και αυτονομία.

Πώς να μεγαλώσεις υπεύθυνα παιδιά χωρίς να τρελαθείς

Και — το σημαντικότερο — γονείς που μεγαλώνουν όχι «υπάκουα» παιδιά, αλλά αυριανούς ενήλικες που ξέρουν να παίρνουν αποφάσεις για τον εαυτό τους.

^{Πηγή: mensjournal.com}