Γιατί τα παιδιά λένε ψέματα; Πώς πρέπει να αντιδράσετε

Όλοι οι γονείς έχουν ακούσει ένα μικρό ψέμα από το παιδί τους: «Δεν έφαγα τα γλυκά!», ενώ τα ψίχουλα προδίδουν την αλήθεια. Αν και τα ψέματα μπορεί να μας ανησυχούν, είναι στην πραγματικότητα ένα φυσιολογικό κομμάτι της ανάπτυξης. Το σημαντικό είναι πώς αντιδρούμε και πώς διδάσκουμε την αξία της ειλικρίνειας.

Γιατί τα παιδιά λένε ψέματα;

Οι λόγοι ποικίλλουν ανάλογα με την ηλικία:

• Για να αποφύγουν την τιμωρία.
• Για να τραβήξουν την προσοχή ή να φανούν πιο «μεγάλα».
• Για να πειραματιστούν και να δουν πώς θα αντιδράσουμε.
• Για να προστατεύσουν τα συναισθήματα κάποιου άλλου (τα λεγόμενα «λευκά ψέματα»).

Από τα 2–3 έτη, τα παιδιά αρχίζουν να καταλαβαίνουν ότι οι γονείς δεν «διαβάζουν» το μυαλό τους. Στα 4–6, οι ιστορίες τους γίνονται πιο πειστικές, ενώ όσο μεγαλώνουν, τα ψέματα γίνονται πιο περίπλοκα και συνειδητά.

Πώς θα μάθετε στα παιδιά σας να λένε την αλήθεια, χωρίς να φοβούνται;

Πώς να ενθαρρύνετε την αλήθεια

Η ειλικρίνεια δεν «επιβάλλεται» – καλλιεργείται με συνέπεια και αγάπη. Μερικές πρακτικές ιδέες:

• Μιλήστε ανοιχτά για την αξία της αλήθειας. Ρωτήστε, για παράδειγμα: «Πώς θα ένιωθες αν κάποιος σου έλεγε ψέματα ;».
• Αποφύγετε ερωτήσεις που οδηγούν σε ψέμα. Αν δείτε το αναποδογυρισμένο ποτήρι γάλα, πείτε απλώς: «Έγινε ατύχημα, ας το καθαρίσουμε μαζί» αντί για «Εσύ το έριξες;».
• Επαινέστε την ειλικρίνεια. Πείτε: «Μπράβο που μου το είπες, τώρα μπορούμε να το διορθώσουμε μαζί».
• Γίνετε πρότυπο. Τα παιδιά παρατηρούν. Όταν παραδέχεστε ένα λάθος, τους δείχνετε πώς μοιάζει η ειλικρίνεια στην πράξη.
• Αντιμετωπίστε τα ψέματα με ηρεμία. Πείτε: «Ξέρω ότι δεν είναι η αλήθεια, αλλά χαίρομαι που συζητάμε μαζί». Έτσι, ενθαρρύνετε τη συζήτηση χωρίς ντροπή ή φόβο.

Όταν οι ιστορίες είναι φανταστικές

Ιδιαίτερα μέχρι τα 4 έτη, η φαντασία είναι πλούσια. Ένα παιδί που λέει ότι «πέταξε με έναν δράκο» δεν ψεύδεται – φαντάζεται. Ενθαρρύνετε τη δημιουργικότητά του λέγοντας: «Τι υπέροχη ιστορία! Θες να τη ζωγραφίσουμε;».

Τα πιο απολαυστικά ψέματα που λένε οι γονείς στα παιδιά και δεν το μετανιώνουν ποτέ

Τι να κάνετε όταν το παιδί λέει ψέματα

Αν το ψέμα είναι σκόπιμο, εξηγήστε ήρεμα ότι «το ψέμα πληγώνει την εμπιστοσύνη». Μπορείτε να έχετε οικογενειακό κανόνα: «Στο σπίτι μας λέμε πάντα την αλήθεια, ακόμα κι όταν είναι δύσκολο».

Αποφύγετε χαρακτηρισμούς όπως «είσαι ψεύτης». Αντίθετα, δείξτε ότι πιστεύετε στην καλή του πρόθεση: «Ξέρω ότι συνήθως μου λες την αλήθεια. Θες να ξαναδοκιμάσουμε μαζί;».

Όταν τα ψέματα κρύβουν κάτι πιο σοβαρό

Αν υποψιάζεστε ότι το παιδί ψεύδεται για να καλύψει φόβο, εκφοβισμό ή κακοποίηση, κρατήστε ήρεμη στάση και εμπιστευτείτε τη διαίσθησή σας. Ρωτήστε το με τρυφερότητα, δείξτε του ότι είναι ασφαλές να μιλήσει, και ζητήστε βοήθεια από ειδικό (παιδοψυχολόγο ή σχολικό σύμβουλο).

Τα παιδιά που λένε ψέματα γίνονται επιτυχημένοι ενήλικες

Η αλήθεια χτίζει εμπιστοσύνη

Όταν τα παιδιά νιώθουν ότι μπορούν να μιλήσουν χωρίς φόβο, μαθαίνουν ότι η αλήθεια δεν φέρνει τιμωρία αλλά κατανόηση. Με αγάπη, συνέπεια και παράδειγμα, μεγαλώνουμε παιδιά που δεν φοβούνται να πουν αυτό που πραγματικά νιώθουν.

^{Πηγή: raisingchildren.net.au}