Όταν το νήπιό σας λέει συνεχώς «είναι δικό μου»

Τα νήπια έχουν έντονα ανεπτυγμένη την κτητικότητα. Υπερασπίζονται με πάθος όσα θεωρούν ότι τους ανήκουν, φωνάζοντας «δικό μου. Είναι δικό μου».

Οι γονείς αισθάνονται αμηχανία ειδικά όταν νιώθουν τα επικριτικά βλέμματα των γύρω τους, αδυνατώντας να κατανοήσουν την έντονη ανάγκη του παιδιού να διεκδικήσει, να κατέχει και να προστατεύσει.

Το παιδί μου δεν μοιράζεται τα παιχνίδια του - Πώς να το διαχειριστώ;

Ωστόσο, από αναπτυξιακή σκοπιά, αυτή η φάση είναι απολύτως φυσιολογική. Το νήπιο μεγαλώνει κοινωνικά και συναισθηματικά καθώς μαθαίνει να ορίζει τον εαυτό του μέσα στον κόσμο. Κάθε του αντίδραση είναι ένας τρόπος να δηλώσει: «Υπάρχω. Είμαι μεγάλος και δυνατός».

Τυπικές συμπεριφορές της ηλικίας αυτής:

• Τα παιδιά συχνά κρατούν ένα αντικείμενο για ώρες ή και μέρες. Όπως ο Ρενέ Ντεκάρτ έλεγε «Σκέφτομαι, άρα υπάρχω», τα νήπια μοιάζουν να πιστεύουν «Κουβαλώ, άρα υπάρχω».

• Έχουν την τάση να γεμίζουν τσάντες, κουβάδες ή σακουλάκια με διάφορα αντικείμενα. Νιώθουν σαν μικροί θεοί που κουβαλούν τον κόσμο στα χέρια τους.

• Δεν μπορούν να μοιραστούν ένα παιχνίδι μέχρι να το αποφασίσουν τα ίδια. Αν οι ενήλικες τα αναγκάσουν να το κάνουν, εκείνα αισθάνονται ότι κάποιος ισχυρότερος τους το πήρε και φοβούνται πως δε θα το ξαναδούν.

Γιατί είναι σημαντικό να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να μοιράζονται

• Οι καβγάδες για ένα παιχνίδι μπορεί να καταλήξουν σε μάχη χωρίς νικητή. Το παιδί μαθαίνει είτε ότι «η δύναμη κάνει το δίκιο» είτε ότι ο κόσμος είναι ένα μέρος γεμάτο ματαιώσεις.

• Πολλές φορές στοχεύουν τα αντικείμενα ενός άλλου παιδιού, όχι γιατί τα θέλουν, αλλά επειδή το άλλο παιδί μπαίνει στο «ραντάρ» τους. Έτσι ξεκινά η κοινωνικο-συναισθηματική τους επίγνωση: ποιος είμαι εγώ σε σχέση με τους άλλους.

Μήπως το παιδί σας είναι κτητικό;

Η αλήθεια είναι πως η κοινωνικότητα και η συνεργασία δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά μέσο για να μάθουν τα παιδιά να ζουν αρμονικά. Η επιμονή και η κτητικότητα του νηπίου είναι φυσιολογική για την ηλικία του.

Αυτό που χρειάζεται είναι καθοδήγηση, σαφή όρια και άφθονη κοινωνική εξάσκηση.

Τα παιδιά που αναπτύσσουν ενσυναίσθηση και κατανόηση θα είναι πολύ καλύτερα προετοιμασμένα να κινηθούν στον σύνθετο κοινωνικό ιστό, σε σχέση με εκείνα που απλώς διδάσκονται μηχανικά να «είναι καλά».

Πώς καλλιεργείται η ενσυναίσθηση και η συνεργασία;

1. Δημιουργία συναισθηματικής ηρεμίας. Τα νήπια δυσκολεύονται να σκέφτονται και να νιώθουν ταυτόχρονα. Ο γονιός οφείλει να δώσει το παράδειγμα με ηρεμία και ήπιες αντιδράσεις.

2. Περιγραφή της κατάστασης. Σταματήστε τη σύγκρουση προσπαθώντας να εξηγήσετε το πρόβλημα: «Βλέπω ότι και οι δυο θέλετε το μωβ αυτοκινητάκι». Έτσι το παιδί αρχίζει να βλέπει το ζήτημα πιο καθαρά.

3. Αναγνώριση συναισθημάτων. Δώστε προσοχή στο πώς νιώθει το παιδί και προσπαθήστε να μαντέψετε την αιτία. Είναι απογοητευμένο γιατί δεν τελείωσε το παιχνίδι του; Είναι αυστηρό γιατί μόλις έμαθε τους κανόνες τακτοποίησης; Η ενσυναίσθηση του γονέα βελτιώνεται με την εξάσκηση.

4. Λεξιλόγιο συναισθημάτων. Εντάξτε στην καθημερινότητα ιστορίες, παιχνίδια ρόλων ή συζητήσεις όπου αναφέρονται συναισθήματα. Τα παιδιά πρέπει πρώτα να μάθουν ότι τα συναισθήματα είναι φυσιολογικά, για να μπορούν να τα αναγνωρίσουν την ώρα της έντασης.

5. Συμπαράσταση στη συναισθηματική καταιγίδα. Ο ενήλικας δεν πρέπει να αποφεύγει ούτε να ακυρώνει τα έντονα συναισθήματα. Αντίθετα, οφείλει να τα αναγνωρίζει και να τα καθοδηγεί προς πιο εποικοδομητική έκφραση.

6. Λύσεις win-win. Σε κάθε πρόβλημα, αναζητούμε τρόπους να ικανοποιηθούν οι ανάγκες όλων. Χρειάζεται το παιδί χρόνο να ηρεμήσει; Έναν χώρο να παίξει χωρίς ενόχληση; Ή κάποιον να του υπενθυμίσει πότε θα έρθει η σειρά του; Ο γονιός με την ξεκάθαρη και σίγουρη παρουσία του δίνει το πλαίσιο ώστε να γίνει εφικτή η αναμονή και η συνεργασία.

Τι κάνουμε όταν το παιδί μας δε θέλει να μοιραστεί τα παιχνίδια του

Η ενσυναίσθηση, όπως αναφέρει τοfamilytimeinc.com, είναι το πιο ισχυρό εργαλείο που μπορούμε να προσφέρουμε στα παιδιά. Μέσα από την κατανόηση, την ονομασία και την αποδοχή των συναισθημάτων, τα νήπια μαθαίνουν να «παίζουν όμορφα» με τους άλλους. Η πορεία αυτή δεν είναι πάντα εύκολη, αλλά αξίζει τον κόπο, γιατί τα εφοδιάζει με θεμέλια ζωής: την ικανότητα να συναναστρέφονται με σεβασμό, να δείχνουν κατανόηση και [να είναι είναι θετικά σε συνεργασίες.