Όταν οι έφηβοι λένε πάντα «ναι» - Πότε είναι ανησυχητικό και τι πρέπει να προσέξουν οι γονείς

Οι περισσότεροι γονείς χαίρονται στην ιδέα ενός ήρεμου παιδιού - ενός παιδιού που είναι συνεργάσιμο κι ευχάριστο στις συναναστροφές. Ωστόσο, η συγκεκριμένη συμπεριφορά δεν είναι πάντα τόσο θετική όσο δείχνει και μπορεί να αποτελεί ένδειξη αυτού που οι ειδικοί αποκαλούν «υποτακτικότητα» (fawning).

Όταν οι έφηβοι χαμογελούν συνεχώς, συμφωνούν με ό,τι λέγεται ή μένουν σιωπηλοί ενώ νιώθουν άβολα ή θυμωμένοι, δεν είναι απλώς ευγενικοί, εξηγεί η Chelyan McComas, θεραπεύτρια και ιδιοκτήτρια της Kind Heart Counseling. Αντίθετα, αυτό μπορεί να αποτελεί ένδειξη υποτακτικότητας, μια αντίδραση στο στρες ή μια μορφή υπερβολικής προσπάθειας να ευχαριστούν τους άλλους.

Τι δεν πρέπει να περιμένετε από ένα έφηβο παιδί

«Σημαίνει ότι αποφεύγει τη σύγκρουση και κρύβει τις δικές του ανάγκες ή συναισθήματα. Αυτές οι συμπεριφορές μπορεί να μοιάζουν με καλούς τρόπους ή ωριμότητα, αλλά συχνά πηγάζουν από φόβο ή συναισθηματικό πόνο», εξηγεί ο Hamilton Gaiani, ψυχίατρος.

Οι γονείς πρέπει να γνωρίζουν ότι η στάση υποταγής δεν αντικατοπτρίζει τον ήμερο χαρακτήρα του παιδιού καθώς μέσα του ο έφηβος μπορεί να νιώθει άγχος και να φοβάται να εκφραστεί ή να είναι ο εαυτός του. Οι έφηβοι συχνά ενεργούν έτσι επειδή έχουν νιώσει παραμελημένοι, ανασφαλείς ή περνούν συναισθηματικό στρες.

Συμπτώματα υποτακτικότητας στους εφήβους

Σύμφωνα με την Sarah VerLee, παιδοψυχολόγο, οι έφηβοι με συμπεριφορά υποταγής συνήθως:

• ζητούν συγγνώμη για τα πάντα,

• καταβάλλουν υπερβολική προσπάθεια να ευχαριστήσουν τους άλλους,

• αναζητούν έγκριση ή επιβεβαίωση για να νιώσουν αποδεκτοί,

• δυσκολεύονται να εκφράσουν τις ανάγκες τους,

• αδυνατούν να πουν πώς νιώθουν από φόβο να μη στεναχωρήσουν κάποιον,

• καταπιέζουν τα συναισθήματά τους,

• έχουν ως προτεραιότητα τις ανάγκες των άλλων έναντι των δικών τους,

• δυσκολεύονται στο να θέσουν όρια,

• αδυνατούν να πουν «όχι» ακόμα και σε φίλους ή άτομα εξουσίας, αν αυτό επηρεάζει αρνητικά την ευημερία τους.

Πώς να διαχειριστείτε τον χειριστικό έφηβο

Η σχέση της υποτακτικότητας με την προσπάθεια να ευχαριστούν τους άλλους

Η υποτακτικότητα και η προσπάθεια να ευχαριστείς τους άλλους συνδέονται, αλλά η υποτακτικότητα είναι πιο σοβαρή, καθώς δεν ζητείται μόνο η έγκριση, αλλά και η ασφάλεια. Όπως εξηγεί η Emily Waitt, θεραπεύτρια οικογένειας και γάμου «στην προσπάθεια να ευχαριστήσει κανείς τους άλλους, στόχος είναι η έγκριση. Στην υποτακτικότητα, στόχος είναι η αυτοπροστασία.»

Οι συμπεριφορές αυτές είναι δύσκολο να εντοπιστούν στην εφηβεία, καθώς η ένταξη σε μια ομάδα συνομηλίκων συχνά φαίνεται απαραίτητη για «επιβίωση». Έφηβοι που δυσκολεύονται κοινωνικά μπορεί να υπακούουν ή να κάνουν συμβιβασμούς ακόμη και αν βλάπτουν τον εαυτό τους, για να γίνουν αποδεκτοί.

Συνέπειες της υποτακτικότητας

Η υποτακτικότητα προκαλεί μόνιμο στρες, καθώς οι έφηβοι είναι συνεχώς σε εγρήγορση για τα συναισθήματα των άλλων, κρύβουν τα δικά τους και νιώθουν υπεύθυνοι για την ευτυχία των άλλων. Η πίεση να διατηρούν αυτή τη στάση μπορεί να γίνει υπερβολική.

Στρες στην εφηβεία: Ο λόγος που επηρεάζει διαφορετικά κορίτσια και αγόρια

Αν οι συνήθειες αυτές συνεχιστούν χωρίς υποστήριξη, μπορεί να οδηγήσουν σε προβλήματα ψυχικής υγείας, κατάθλιψη, άγχος, αίσθημα χαμηλής αυτοεκτίμησης και ακόμη σε χρήση ουσιών όπως αλκοόλ ή ναρκωτικά, εξηγούν οι ειδικοί.

Τι μπορούν να κάνουν οι γονείς

Όταν εντοπίζετε συμπεριφορές υποτακτικότητας στο παιδί σας, αντί να προσπαθήσετε να το αλλάξετε, βοηθήστε το να αναγνωρίσει τα δικά του συναισθήματα και ανάγκες:

• Επικυρώστε τα συναισθήματά του. Δείξτε ότι οι ανάγκες και οι απόψεις του έχουν αξία.

• Δείξτε όρια. Διδάξτε ότι είναι ασφαλές να λέει «όχι» και να εκφράζει τις ανάγκες του.

• Ενθαρρύνετε την ανεξαρτησία. Δώστε ευκαιρίες για αποφάσεις και στηρίξτε την έκφραση της γνώμης σε ασφαλές περιβάλλον.

• Ζητήστε βοήθεια αν χρειαστεί. Αν παρατηρήσετε επίμονη θλίψη, άγχος ή επικίνδυνη συμπεριφορά, ένας θεραπευτής μπορεί να βοηθήσει.

Το χρόνιο στρες μειώνει τη μνήμη εφήβων και ενηλίκων

«Πολλοί γονείς εκπλήσσονται όταν μαθαίνουν ότι το «ήρεμο» παιδί δεν σημαίνει πάντα ευγενικό και καλόβολο. Μόλις κατανοήσουν τι σημαίνει υποτακτικότητα, μπορούν να βοηθήσουν τον έφηβο να αναπτύξει πιο υγιείς και αυθεντικές σχέσεις», λέει η McComas.