Έρευνα: Νήπια 4 ετών εφαρμόζουν αλγοριθμική σκέψη χωρίς να το γνωρίζουν

Πόσο γρήγορα ένα μικρό παιδί μπορεί να μάθει να λύνει πολύπλοκα προβλήματα;

Σύμφωνα με νέα έρευνα, ακόμα και παιδιά ηλικίας 4 ετών μπορούν να εφαρμόσουν — χωρίς διδασκαλία — μεθόδους που μοιάζουν με αλγόριθμους ταξινόμησης (sorting algorithms) των επιστημών υπολογιστών. Αυτό αλλάζει την εικόνα που είχαμε μέχρι τώρα για τη γνωστική ανάπτυξη στην πρώιμη παιδική ηλικία.

Οι ερευνητές του University of California, Berkeley (Huiwen Alex Yang, Bill D. Thompson και Celeste Kidd) δημιούργησαν ένα πρωτότυπο πείραμα όπου τα παιδιά – με τυχαίο τρόπο και χωρίς εξωτερική καθοδήγηση – έπρεπε να ταξινομήσουν «κρυφούς» χαρακτήρες σε σειρά ύψους μέσω συγκρίσεων.

Τα παιδιά πέτυχαν αποτελέσματα πολύ καλύτερα από ό,τι θα ανέμενε κανείς αν απλώς δοκίμαζαν τυχαίες κινήσεις. Το αξιοσημείωτο είναι ότι πολλές κινήσεις τους μιμούνται τις γνωστές μεθόδους επιλογής «selection sort» και «shaker sort».

Selection Sort (Ταξινόμηση με επιλογή)

Η selection sort είναι μια βασική μέθοδος ταξινόμησης. Σκεφτείτε ότι έχετε μια σειρά από αντικείμενα (π.χ. παιχνίδια διαφορετικού μεγέθους) και θέλετε να τα βάλετε σε σειρά από το μικρότερο στο μεγαλύτερο.

Η διαδικασία είναι:

• Βρίσκετε το μικρότερο αντικείμενο στη σειρά.
• Το τοποθετείτε στην αρχή.
• Επαναλαμβάνετε το ίδιο με τα υπόλοιπα αντικείμενα μέχρι να είναι όλα ταξινομημένα.
• Είναι απλό, σαν να «διαλέγετε ένα-ένα το μικρότερο» και να το βάζετε στη σωστή θέση.

Τι να κάνετε μια βροχερή μέρα με τα μικρά σας-Παζλ και σπαζοκεφαλιές

Shaker Sort (Ταξινόμηση με ανακάτεμα/ανακίνηση)

Στη μέθοδο shaker sort σκεφτείτε ότι τα αντικείμενα «κινούνται» μπρος-πίσω σαν να τα ανακατεύετε:

• Περνάτε από την αρχή στη σειρά και συγκρίνετε τα διπλανά αντικείμενα, αλλάζοντας τη θέση τους αν χρειάζεται.
• Στη συνέχεια, πηγαίνετε από το τέλος προς την αρχή κάνοντας το ίδιο.
• Επαναλαμβάνετε μέχρι να μην χρειάζονται άλλες αλλαγές.
• Είναι σαν να «ανακινείτε» τη σειρά ώστε τα μεγαλύτερα αντικείμενα να φτάνουν στο τέλος και τα μικρότερα στην αρχή.

Γιατί αγαπάμε οικογενειακώς τα LEGO τουβλάκια: Ατέλειωτες ώρες παιχνιδιού για μικρούς και μεγάλους

Τι σημαίνει αυτό για τους γονείς;

Πρώτον, δείχνει πως τα μικρά παιδιά έχουν πολύ μεγαλύτερη ικανότητα επίλυσης προβλημάτων από ό,τι συνήθως θεωρούνταν — πριν τη ηλικία των 7 ετών.

Δεύτερον, σηματοδοτεί τη σημασία του να δώσουμε στα παιδιά ευκαιρίες για εξερεύνηση και λογική σκέψη — μέσα από παιχνίδια, δοκιμές και ερωτήματα όπως «πώς θα μπορούσες να το κάνεις πιο γρήγορα;».

Τρίτον, μας υπενθυμίζει ότι η ανάπτυξη της σκέψης δεν γίνεται μόνο μέσω άμεσης διδασκαλίας αλλά και μέσω της αυτοανακάλυψης — κάτι που μπορεί να ενισχυθεί στο σπίτι με πρακτικές δραστηριότητες.

Πώς να βρείτε χρόνο για να παίξετε με το παιδί σας

Πρακτικές ιδέες για γονείς

Παιχνίδια ταξινόμησης: Δώστε στο παιδί σας αντικείμενα με διαφορές (χρώματα, μεγέθη) και ζητήστε του να τα ταξινομήσει με όποιον τρόπο θέλει. Καθόλου λάθος αν δοκιμάζει διαφορετικές στρατηγικές!

Ανοιχτό ερώτημα: Αντί να δείχνετε απλώς το σωστό δρόμο, ρωτήστε «πώς θα το έκανες πιο γρήγορα;». Αυτό ενθαρρύνει το παιδί να σκεφτεί στρατηγικά.

Αφήστε τον χρόνο και την αποτυχία: Η παιδική σκέψη εξελίσσεται όταν επιτρέπουμε λάθη και δοκιμές — αυτή η «προβληματική» φάση καταλήγει σε πιο ώριμη λογική σκέψη.

Σύνδεση με πραγματικά αντικείμενα: Όπως στο πείραμα με τους «κρυφούς» χαρακτήρες, το παιδί μαθαίνει καλύτερα όταν δρα με υλικά και αισθητηριακή εμπειρία.

4 συναισθηματικές ανάγκες που παίζουν καθοριστικό ρόλο στη ζωή του παιδιού

Τι θέλουν να θυμούνται οι γονείς

Η νέα αυτή έρευνα μας καλεί να αναθεωρήσουμε τις προσδοκίες μας για τα παιδιά – όχι μόνο ως προς το τι καταλαβαίνουν, αλλά και ως προς το τι μπορούν να ανακαλύψουν μόνα τους. Το γεγονός ότι ένα 4χρονο μπορεί να «εφεύρει» στρατηγική ταξινόμησης χωρίς καθοδήγηση δείχνει πόσο δυναμική είναι η σκέψη στην πρώιμη ηλικία.

Σε πρακτικό επίπεδο, αυτό σημαίνει ότι οι γονείς — και οι εκπαιδευτικοί — θα επωφεληθούν περισσότερο όταν δημιουργούν περιβάλλοντα όπου το παιδί έχει χώρο να δοκιμάσει, να σκεφτεί, να αλλάξει στρατηγική. Και όχι απλώς όταν του δείχνουν τον «σωστό» τρόπο.

Με λίγα λόγια: θυμηθείτε ότι κάθε φορά που το παιδί σας ταξινομεί τα παιχνίδια του με τον δικό του τρόπο ή οργανώνει τα ζώα στο τραπέζι με «κόλπο», χρησιμοποιεί περισσότερα απ’ όσα βλέπετε — μπορεί να χρησιμοποιεί αλγοριθμική σκέψη, χωρίς καν να το ξέρει.

^{Πηγές: escholarship.org / Earth.com/ newscientist.com}