Τα μωρά θυμούνται περισσότερα απ' όσα νομίζουμε

Τα πρώτα χρόνια της ζωής είναι μια περίοδος εντατικής μάθησης, αλλά οι άνθρωποι συνήθως δεν τα θυμούνται, ένα φαινόμενο γνωστό ως βρεφική αμνησία.

Ωστόσο, μια νέα μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Science δείχνει ότι τα μωρά όντως δημιουργούν αναμνήσεις. Το ερώτημα παραμένει, ωστόσο, γιατί αυτές οι αναμνήσεις είναι δύσκολα προσβάσιμες αργότερα στη ζωή.

«Πάντα με γοήτευε αυτή η μυστηριώδης τρύπα που έχουμε στην προσωπική μας ιστορία», δηλώνει στο AFP ο Νικ Τερκ-Μπράουν, καθηγητής ψυχολογίας στο Γέιλ και κύριος συγγραφέας της μελέτης.

Γύρω στην ηλικία του ενός έτους, τα παιδιά είναι εξαιρετικοί μαθητές. Μαθαίνουν τη γλώσσα, περπατούν, αναγνωρίζουν αντικείμενα, κοινωνικές σχέσεις... «Ωστόσο, δεν θυμόμαστε καμία από αυτές τις εμπειρίες».

Ο Σίγκμουντ Φρόιντ, ο πατέρας της ψυχανάλυσης, πίστευε ότι οι πρώτες αναμνήσεις καθίστανται απρόσιτες στη συνείδηση από έναν μηχανισμό καταστολής. Αλλά σύμφωνα με τις σύγχρονες θεωρίες, είναι μάλλον ο ιππόκαμπος εκείνος που ευθύνεται, ένα τμήμα του εγκεφάλου που είναι απαραίτητο για την επεισοδιακή μνήμη και δεν είναι πλήρως ανεπτυγμένο κατά την πρώιμη παιδική ηλικία.

Βρεφική αμνησία: Γιατί δε θυμόμαστε τα πρώτα χρόνια της ζωής μας;

Οι επιστήμονες βασίστηκαν σε προηγούμενες μελέτες συμπεριφοράς που έδειξαν ότι τα μωρά, που δεν μπορούν να λεκτικοποιήσουν τις αναμνήσεις τους, τείνουν να κοιτάζουν περισσότερο τα αντικείμενα που τους είναι ήδη οικεία, τα οποία θυμούνται.

Παράλληλα, πρόσφατες μελέτες για την εγκεφαλική δραστηριότητα σε αρουραίους έδειξαν ότι τα εγγραμματικά (διαμόρφωση κυττάρων που αποθηκεύουν αναμνήσεις) σχηματίζονται σε νεαρούς αρουραίους, αλλά γίνονται απρόσιτα με την πάροδο του χρόνου.

Πώς οι εμπειρίες των πρώτων τριών χρόνων του βρέφους προδιαγράφουν το μέλλον του

Πιπίλες και λούτρινα παιχνίδια

Αλλά μέχρι τώρα ήταν αδύνατο να παρατηρηθούν μωρά, που είναι απρόθυμα να παραμείνουν ακίνητα σε μια συσκευή λειτουργικής μαγνητικής τομογραφίας εγκεφάλου (fMRI), η οποία παρακολουθεί τη ροή του αίματος για να δει, κατά κάποιο τρόπο, την εγκεφαλική δραστηριότητα.

Για να ξεπεράσει το εμπόδιο, η ομάδα του Νικ Τερκ-Μπράουν χρησιμοποίησε τεχνικές που το εργαστήριό του τελειοποίησε με την πάροδο του χρόνου: πιπίλες, λούτρινα ζώα, στήριξη των μωρών με μαξιλάρια, ψυχεδελικά μοτίβα στο φόντο για να διατηρήσουν την προσοχή των παιδιών.

Οι ερευνητές διεξήγαγαν εκατοντάδες συνεδρίες για να αντισταθμίσουν το γεγονός ότι πολλές εικόνες ήταν θολές παρά ταύτα.

Συνολικά, 26 μωρά, τα μισά ηλικίας κάτω του ενός έτους και τα άλλα μισά άνω του ενός έτους, συμμετείχαν στο πείραμα σάρωσης του εγκεφάλου τους.

Αρχικά, τους έδειξαν εικόνες προσώπων ή αντικειμένων. Αργότερα, τους έδειξαν μια εικόνα που είχαν ήδη δει μαζί με μια νέα.

«Μετρήσαμε τον χρόνο που αφιέρωσαν για να εξετάσουν τις γνωστές εικόνες, και αυτό είναι το μέτρο μας για να κατανοήσουμε την ανάμνησή τους για τη συγκεκριμένη εικόνα», λέει ο ερευνητής.

Θαμμένες αναμνήσεις

Εξετάζοντας την εγκεφαλική δραστηριότητα απέναντι σε μια ανάμνηση, οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι ο ιππόκαμπος ήταν ενεργός στην κωδικοποίηση της μνήμης από την πρώιμη ηλικία.

Αυτό συνέβη για 11 από τα 13 παιδιά άνω του ενός έτους, αλλά όχι για εκείνα ηλικίας κάτω του ενός έτους. Διαπίστωσαν επίσης ότι τα μωρά με τις καλύτερες επιδόσεις στην απομνημόνευση παρουσίασαν μεγαλύτερη δραστηριότητα του ιππόκαμπου.

«Αυτό που μπορούμε να συμπεράνουμε από τη μελέτη μας είναι ότι τα μωρά έχουν την ικανότητα να κωδικοποιούν επεισοδιακές αναμνήσεις στον ιππόκαμπο από περίπου 12 μηνών», τονίζει ο Νικ Τερκ-Μπράουν.

Πώς να χτίσουμε τις αναμνήσεις του μωρού μας

«Η ευφυΐα της πειραματικής τους προσέγγισης δεν μπορεί να υποτιμηθεί», γράφουν οι ερευνητές Άνταμ Ράμσαραν και Πολ Φράνκλαντ σε ένα σχόλιο που συνοδεύει τη δημοσίευση.

Αλλά το μυστήριο παραμένει σχετικά με το τι συμβαίνει σε αυτές τις πρώτες αναμνήσεις. Ίσως να μην εδραιώνονται ποτέ πλήρως στη μακροχρόνια αποθήκευση ή ίσως να υπάρχουν, αλλά να γίνονται απρόσιτες.

Ο Νικ Τερκ-Μπράουν τείνει προς τη δεύτερη υπόθεση και διευθύνει μια νέα μελέτη με στόχο να προσδιορίσει εάν τα μωρά, τα μικρά παιδιά και τα παιδιά αναγνωρίζουν εικόνες που έχουν δει στο παρελθόν.

Τα πρώτα αποτελέσματα υποδεικνύουν ότι οι αναμνήσεις μπορεί να διαρκούν μέχρι την ηλικία των τριών ετών πριν εξασθενίσουν. Ο ερευνητής θα ήθελε πολύ να μάθει αν θραύσματα θα μπορούσαν να ενεργοποιηθούν ξανά αργότερα στη ζωή.

^{πηγή: lapresse.ca}