Οι παππούδες και οι γιαγιάδες έχουν δικαίωμα επικοινωνίας με τα εγγόνια

Κατά τη διάταξη του άρθρου 1520 παρ. 2 και 3 ΑΚ, όπως ισχύει μετά το ν. 1329/1983, ορίζεται ότι «οι γονείς δεν έχουν δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του, εκτός εάν υπάρχει σοβαρός λόγος. Στις περιπτώσεις των προηγουμένων παραγράφων, τα σχετικά με την επικοινωνία κανονίζονται ειδικότερα από το δικαστήριο».

Από τις διατάξεις αυτές συνάγεται ότι δικαίωμα επικοινωνίας δίνεται όχι μόνο στο γονέα με τον οποίο δεν διαμένει το τέκνο, αλλά και στους απώτερους ανιόντες, παππούδες και γιαγιάδες και ότι οι γονείς δεν έχουν το δικαίωμα να εμποδίζουν την επικοινωνία του τέκνου με τους απώτερους ανιόντες του, εκτός αν υπάρχει σοβαρός λόγος. Κατά την έννοια της διατάξεως αυτής, οι απώτεροι ανιόντες του ανήλικου τέκνου (παππούς και γιαγιά) έχουν ίδιο και αυτοτελές δικαίωμα, που πηγάζει ευθέως από το νόμο, προσωπικής επικοινωνίας με το τέκνο (εγγόνι), ακόμη και σε περίπτωση θανάτου του ενός γονέα, που είναι παιδί τους.

Ειδικότερα, το δικαίωμα επικοινωνίας αποτελεί ένα αυστηρά προσωποπαγές οικογενειακό δικαίωμα, συνδεόμενο αποκλειστικά με το πρόσωπο του φορέα του. Είναι συνεπώς ανεπίδεκτο παραιτήσεως ή μεταβιβάσεως, ακόμη ούτε και μόνο κατά την άσκηση του.

Ειδικότερα, το δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας με το τέκνο είναι ένα δικαίωμα άρρηκτα και απόλυτα συνδεδεμένο με το πρόσωπο του δικαιούχου, δεδομένου ότι ο σκοπός του συνίσταται στη διατήρηση της ψυχικής και πνευματικής επαφής και επικοινωνίας του φορέα του δικαιώματος με το ανήλικο τέκνο. Άμεση συνέπεια αυτού του προσωποπαγούς χαρακτήρα του δικαιώματος είναι το γεγονός ότι ο φορέας του δεν μπορεί να μεταβιβάσει την άσκησή του σε άλλο πρόσωπo.

Μάλιστα, με πρόσφατη απόφασή του το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκανε δεκτό ότι η έννοια του «δικαιώματος προσωπικής επικοινωνίας» καλύπτει όχι μόνον το δικαίωμα προσωπικής επικοινωνίας των γονέων με το παιδί τους, αλλά και το δικαίωμα άλλων προσώπων με τα οποία είναι σημαντικό το παιδί αυτό να διατηρεί προσωπικές σχέσεις, όπως είναι, μεταξύ άλλων, οι παππούδες και οι γιαγιάδες του.

Επίσης το ζήτημα του δικαιώματος επικοινωνίας των απώτερων ανιόντων με το ανήλικο τέκνο, έχει απασχολήσει ιδιαίτερα και τα ελληνικά δικαστήρια με πλείστες αποφάσεις, σύμφωνα με τις οποίες αναγνωρίζεται το δικαίωμα της προσωπικής επικοινωνίας των παππούδων με τα εγγόνια τους, η οποία συμβάλλει στην ομαλή ανάπτυξη της προσωπικότητας των τελευταίων.

Τούτα εκκινούν από το σκεπτικό ότι το συμφέρον της ομαλής ψυχικής και συναισθηματικής ανάπτυξης του ανήλικου τέκνου περιλαμβάνει εν άλλοις λόγοις την επικοινωνία με τους παππούδες κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να μην αποξενωθούν και να μην καταστεί επαχθής για την ψυχική υγεία του τέκνου η απομάκρυνσή του από εκείνους, που το αγαπούν.

Δημήτριος Ν. Αυλωνίτης
Δικηγόρος, LL.B.
κιν. 6972205516
e-mail: info@avlonitislaw.gr  
http://www.avlonitislaw.gr