Η σεξουαλική δραστηριότητα οδηγεί σε μείωση του πόνου; Τι απαντά ο γυναικολόγος

Επί μακρόν τόσο οι κοινωνικές, όσο και οι ακαδημαϊκές, αλλά και αυτές καθαυτές οι ιατρικές συζητήσεις γύρω από τη σεξουαλικότητα αναλίσκοντο κατά κύριο λόγο στην περιγραφή των ενδεχομένων κινδύνων της σεξουαλικής επαφής για την υγεία, ενώ συχνά τη συνέδεαν με την αμαρτία και τη ντροπή. Κέντρο του ενδιαφέροντος τέτοιου είδους συζητήσεων ήταν η αποφυγή της μετάδοσης ασθενειών, του ενδεχομένου ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και φυσικά της σεξουαλικής βίας. Όλοι αυτοί είναι στόχοι αξιέπαινοι το δίχως άλλο, δεν καλύπτουν το πλήρες πεδίο της σεξουαλικότητας και φυσικά δεν περιγράφουν τα οφέλη της σεξουαλικής υγείας για την σωματική και ψυχική υγεία του ατόμου (Gianotten και συνεργάτες, 2021).

Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τη σεξουαλική δραστηριότητα αλλάζει με την ηλικία;

Τι είναι πόνος;

Ο πόνος είναι από τα συνηθέστερα συμπτώματα, που οδηγούν στην αναζήτηση ιατρικής συμβουλής. Σύμφωνα με επιτροπή της Διεθνούς Ένωσης για τη Μελέτη του Πόνου (International Association for the Study of Pain/ IASP), όπως αναφέρεται και στο σχετικό πόρισμα του 2020 (Raja και συνεργάτες, 2020) ως πόνος ορίζεται: «Μία δυσάρεστη αισθητηριακή και συναισθηματική εμπειρία, η οποία σχετίζεται με ή ομοιάζει με εμπειρία σχετιζόμενη με πραγματική ή εν δυνάμει ιστική βλάβη».

Καταρχάς είναι απαραίτητο να γίνει διαχωρισμός μεταξύ των όρων «πόνος» και «αλγαισθησία». Όπως περιγράφεται σε μελέτη του 2022 (Kendroud και συνεργάτες, 2022), με τον όρο «αλγαισθησία» αναφερόμαστε στην επεξεργασία, στην οποία υπόκεινται από το Κεντρικό και το Περιφερικό Νευρικό Σύστημα τα αλγεινά ερεθίσματα (ερεθίσματα, που προκαλούν πόνο δηλαδή), όπως είναι το τραύμα ή η υψηλή θερμοκρασία, που ενεργοποιούν τους αλγοϋποδοχείς (πρόκειται για «ειδικά οργανίδια» μέσω των οποίων γίνεται αντιληπτό το αλγεινό ερέθισμα) και τις σχετικές νευρικές οδούς. Με τον όρο «πόνο» αντίθετα αναφερόμαστε στην υποκειμενική εμπειρία, που εις έκαστος έχει ένεκα της διέγερσης των εν λόγω νευρικών οδών.

Πώς μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τον χρόνιο πόνο; (vid)

Μα η σεξουαλική δραστηριότητα οδηγεί σε μείωση του πόνου;

Πειράματα σε ζώα και συγκεκριμένα σε αρουραίους έχουν καταδείξει, πως η σεξουαλική διέγερση συσχετίζεται με μειωμένη αντίδραση σε αλγεινά ερεθίσματα. Συγκεκριμένα, η δια ενδοκολπικού εργαλείου διέγερση του κολπικού τοιχώματος και του τραχήλου της μήτρας σε αρουραίους συσχετίσθηκε με τη σαφή μείωση της αντίδρασής τους σε αλγεινά ερεθίσματα (π.χ. εφαρμογή ηλεκτρικού ρεύματος στην ουρά, «τσίμπημα» του δέρματος) (Komisaruk & Larsson, 1971; Komisaruk & Wallman, 1977; Gómora και συνεργάτες, 1994). Μάλιστα η καταστολή του πόνου σε αρουραίους δια της διέγερσης του κολπικού τοιχώματος και του τραχήλου της μήτρας φάνηκε, πως ήταν πιο αποτελεσματική από την αντίστοιχη, που επιτυγχάνεται δια της χορήγησης μορφίνης (ισχυρό ναρκωτικό – αναλγητικό) στο ζώο (Komisaruk και συνεργάτες, 1976).

Έχει διερευνηθεί η πιθανότητα η σεξουαλική δραστηριότητα να οδηγεί σε μείωση της έντασης της ημικρανίας και της λεγομένης αθροιστικής κεφαλαλγίας (Hambach και συνεργάτες, 2013). Ως ημικρανία ορίζουμε μία νευρολογική κλινική οντότητα, η οποία χαρακτηρίζεται από επεισόδια κεφαλαλγίας μέτριας προς μεγάλης έντασης, που συνήθως εντοπίζονται στο ένα ήμισυ της κεφαλής (Pescador και συνεργάγες, 2025). Ως αθροιστική κεφαλαλγία (ή κεφαλαλγία του τριδύμου) ορίζουμε μία κλινική οντότητα, που χαρακτηρίζεται από έντονο άλγος στη μια μεριά της κεφαλής και του προσώπου και συχνά συνοδεύεται από δακρύρροια («δάκρυσμα»), ρινική συμφόρηση (βουλωμένη μύτη) ή ρινόρροια (μύτη, που τρέχει) και οίδημα (πρήξιμο) στο βλέφαρο (Kandel & Mandiga, 2025). Ασθενείς, που ανέφεραν επεισόδια ημικρανίας ή αθροιστικής κεφαλαλγίας κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτηματολόγια σχετικά με την ένταση του άλγους, αλλά και τη σεξουαλική τους δραστηριότητα. Το 34% των ασθενών με ημικρανία ανέφεραν, πως είχαν εμπειρία από σεξουαλική δραστηριότητα διαρκούντος ενός επεισοδίου ημικρανίας και το 60% αυτών ανέφεραν μείωση της έντασης του πόνου (με το 70% αυτών να περιγράφουν μέτρια μείωση έως και πλήρη εξαφάνιση του πόνου), ενώ το 33% αυτών ανέφεραν αύξηση της έντασης του πόνου. Μεταξύ των ασθενών με αθροιστική κεφαλαλγία το 31% ανέφερε σεξουαλική δραστηριότητα κατά τη διάρκεια ενός τέτοιου επεισοδίου με το 37% αυτών να περιγράφουν σαφή μείωση του πόνου, αλλά με το 50% αυτών να περιγράφουν αύξηση της έντασής του. Μάλιστα κάποιοι από τους άνδρες συμμετέχοντες χρησιμοποιούσαν τη σεξουαλική δραστηριότητα ως «θεραπευτικό μέσο» για τον πόνο (Hambach και συνεργάτες, 2013).

Επίσης, η ερωτική διέγερση δια ακουστικών ερεθισμάτων έχει παρατηρηθεί, πως αυξάνει την αντοχή των γυναικών στον πόνο, αλλά όχι των ανδρών (King & Alexander, 2000).

Με αυτό τον τρόπο θα βελτιώσετε την σεξουαλική σας υγεία (vid)

Αξίζει να σημειωθεί, πως η προβολή ταινιών ερωτικού περιεχομένου σε γυναίκες δεν συνδυάζεται με την αύξηση της αντοχής τους σε αλγεινά ερεθίσματα. Εντούτοις, οι επιστήμονες, που παρατήρησαν το φαινόμενο αυτό, το απέδωσαν στην ενδεχόμενη πρόκληση συναισθημάτων αηδίας και αποστροφής στις συμμετέχουσες από το πορνογραφικό υλικό, στο οποίο εξετέθησαν και υποθέτουν, πως η διέγερση των γεννητικών οργάνων και ο οργασμός είναι οι παράγοντες, που πραγματικά οδηγούν στην αύξηση της αντοχής στον πόνο (Lakhsassi και συνεργάτες, 2022). Η παρατήρηση αυτή ταυτίζεται εν μέρει με την αντίστοιχη ετέρου επιστήμονα, στα συμπεράσματα της σχετικής μελέτης του οποίου διατυπώνεται η άποψη, πως τα όποια οφέλη για την υγεία από τη σεξουαλική επαφή πραγματώνονται μόνον μετά από τη διείσδυση του πέους στον κόλπο (Brody, 2010).

Μέσω ποιου μηχανισμού επιτυγχάνεται η αύξηση της αντίστασης στον πόνο;

Έχει υποτεθεί, πως ένας από τους ενδεχόμενους μηχανισμούς, δια των οποίων αυξάνεται η αντίσταση στον πόνο, είναι ο περισπασμός (η απόσπαση της προσοχής) κατά τη διέγερση του κόλπου, αλλά πιθανότητα υφίστανται και άλλοι μηχανισμοί, που οδηγούν στο αυτό αποτέλεσμα (Whipple & Komisaruk, 1985; Whipple & Komisaruk, 1988).

Πριν μιλήσουμε για τους έτερους μηχανισμούς αύξησης της αντοχής στον πόνο χρήσιμο θα ήταν να περιγράψουμε εν τάχει την έννοια του «οδού» του πόνου. Ο όρος «ουδός» είναι συνώνυμος με τον όρο «κατώφλι», όταν μιλάμε για «ουδό του πόνου», αναφερόμαστε στην ελάχιστη ισχύ ενός αλγεινού ερεθίσματος, η οποία απαιτείται προκειμένου το άτομο να αντιληφθεί τον πόνο. Όταν ο ουδός είναι χαμηλός, το άτομο αισθάνεται πόνο ακόμα και παρουσία ερεθισμάτων ιδιαίτερα χαμηλής έντασης. Αντίθετα μιλάμε για «αύξηση του οδού» του πόνου, όταν αυξάνεται η αντοχή του ατόμου σε αυτόν.

Μία από τις ορμόνες, τα επίπεδα της οποίας στο αίμα της γυναίκας συσχετίζονται με την αντοχή της στον πόνο είναι η ωκυτοκίνη. Αυξημένα επίπεδα ωκυτοκίνης στο αίμα έχουν συσχετισθεί με αύξηση της ουδού του πόνου (Grewen και συνεργάτες, 2008). Η έκκριση (η «παραγωγή») ωκυτοκίνης αυξάνεται κατά τη σεξουαλική επαφή (Carmichael και συνεργάτες, 1987; Blaicher και συνεργάτες, 1999; Cera και συνεργάτες, 2021). Λογικό είναι επομένως, να υποθέσει κανείς, πως εις εκ των μηχανισμών, δια των οποίων αυξάνεται ο ουδός του πόνου στις γυναίκες κατά τη σεξουαλική επαφή είναι και η έκκριση της συγκεκριμένης ορμόνης (Odent, 1999).

Η αύξηση της αντοχής της γυναίκας στον πόνο μετά από σεξουαλική διέγερση ενδεχομένως να συνδέεται και με τις ενδορφίνες (Odent, 1999; Lakhsassi και συνεργάτες, 2022). Οι ενδορφίνες θεωρούνται ενδογενή (δηλαδή τα παράγει ο ίδιος ο οργανισμός) πεπτίδια (δηλαδή πρωτεΐνες), που λειτουργούν ως «φυσικά» αναλγητικά και μειώνουν τον πόνο, όπως και τους πόνους περιόδου (Rigal και συνεργάτες, 2024), των οποίων η παραγωγή από τον οργανισμό αυξάνεται κατά τη σεξουαλική επαφή (Khajehei, 2024).

Ποιοι παράγοντες επηρεάζουν τη σεξουαλική απόκριση της γυναίκας;

Τέλος, έχει διατυπωθεί η υπόθεση, πως η μείωση του πόνου κατά τη σεξουαλική διέγερση, επιτυγχάνεται δια της μυϊκής χάλασης (οι μύες «χαλαρώνουν» «μαλακώνουν»), που παρατηρείται τότε (Gianotten και συνεργάτες, 2021).

Δείτε στο παρακάτω video πώς θα βελτιώσετε τη σεξουαλική σας ζωή τώρα!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Blaicher W, Gruber D, Bieglmayer C, Blaicher AM, Knogler W, Huber JC. The role of oxytocin in relation to female sexual arousal. Gynecol Obstet Invest. 1999;47(2):125-6. doi: 10.1159/000010075. PMID: 9949283.}

^{Brody S. The relative health benefits of different sexual activities. J Sex Med. 2010 Apr;7(4 Pt 1):1336-61. doi: 10.1111/j.1743-6109.2009.01677.x. Epub 2010 Jan 15. PMID: 20088868.}

^{Carmichael MS, Humbert R, Dixen J, Palmisano G, Greenleaf W, Davidson JM. Plasma oxytocin increases in the human sexual response. J Clin Endocrinol Metab. 1987 Jan;64(1):27-31. doi: 10.1210/jcem-64-1-27. PMID: 3782434.}

^{Cera N, Vargas-Cáceres S, Oliveira C, Monteiro J, Branco D, Pignatelli D, Rebelo S. How Relevant is the Systemic Oxytocin Concentration for Human Sexual Behavior? A Systematic Review. Sex Med. 2021 Aug;9(4):100370. doi: 10.1016/j.esxm.2021.100370. Epub 2021 Jun 9. PMID: 34118520; PMCID: PMC8360917.}

^{Gianotten WL, Alley JC, Diamond LM. The Health Benefits of Sexual Expression. Int J Sex Health. 2021 Sep 25;33(4):478-493. doi: 10.1080/19317611.2021.1966564. PMID: 38595776; PMCID: PMC10903655.}

^{Gómora P, Beyer C, González-Mariscal G, Komisaruk BR. Momentary analgesia produced by copulation in female rats. Brain Res. 1994 Sep 5;656(1):52-8. doi: 10.1016/0006-8993(94)91365-x. PMID: 7804845.}

^{Grewen KM, Light KC, Mechlin B, Girdler SS. Ethnicity is associated with alterations in oxytocin relationships to pain sensitivity in women. Ethn Health. 2008 Jun;13(3):219-41. doi: 10.1080/13557850701837310. PMID: 18568974; PMCID: PMC4624387.}

^{Hambach A, Evers S, Summ O, Husstedt IW, Frese A. The impact of sexual activity on idiopathic headaches: an observational study. Cephalalgia. 2013 Apr;33(6):384-9. doi: 10.1177/0333102413476374. Epub 2013 Feb 19. PMID: 23430983.}

^{Kandel SA, Mandiga P. Cluster Headache. [Updated 2023 Jul 4]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK544241/}

^{Kendroud S, Fitzgerald LA, Murray IV, et al. Physiology, Nociceptive Pathways. [Updated 2022 Sep 26]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK470255/}

^{Khajehei M. Endorphins, Sexuality, and Reproduction. Adv Neurobiol. 2024;35:397-433. doi: 10.1007/978-3-031-45493-6_20. PMID: 38874734.}

^{King BE, Alexander GM. Pain sensitivity and individual differences in self-reported sexual behavior. J Comp Psychol. 2000 Jun;114(2):193-9. doi: 10.1037/0735-7036.114.2.193. PMID: 10890591.}

^{Komisaruk BR, Larsson K. Suppression of a spinal and a cranial nerve reflex by vaginal or rectal probing in rats. Brain Res. 1971 Dec 10;35(1):231-5. doi: 10.1016/0006-8993(71)90608-1. PMID: 5134228.}

^{Komisaruk BR, Wallman J. Antinociceptive effects of vaginal stimulation in rats: neurophysiological and behavioral studies. Brain Res. 1977 Nov 25;137(1):85-107. doi: 10.1016/0006-8993(77)91014-9. PMID: 922508.}

^{Komisaruk, B. R., Ciofalo, V., & Latranyi, M. B. (1976). Stimulation of the vaginal cervix is more effective than morphine in suppressing a nociceptive response in rats. Advances in pain research and therapy, 1, 439-443.}

^{Lakhsassi L, Borg C, Martusewicz S, van der Ploeg K, de Jong PJ. The influence of sexual arousal on subjective pain intensity during a cold pressor test in women. PLoS One. 2022 Oct 5;17(10):e0274331. doi: 10.1371/journal.pone.0274331. PMID: 36197910; PMCID: PMC9534408.}

^{Odent, M., & Odent, M. (1999). The scientification of love. London: Free Association Books.}

^{Pescador Ruschel MA, De Jesus O. Migraine Headache. [Updated 2024 Jul 5]. In: StatPearls [Internet]. Treasure Island (FL): StatPearls Publishing; 2025 Jan-. Available from: https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK560787/}

^{Raja SN, Carr DB, Cohen M, Finnerup NB, Flor H, Gibson S, Keefe FJ, Mogil JS, Ringkamp M, Sluka KA, Song XJ, Stevens B, Sullivan MD, Tutelman PR, Ushida T, Vader K. The revised International Association for the Study of Pain definition of pain: concepts, challenges, and compromises. Pain. 2020 Sep 1;161(9):1976-1982. doi: 10.1097/j.pain.0000000000001939. PMID: 32694387; PMCID: PMC7680716.}

^{Rigal P, Bonnet S, Vieira Á, Carvalhais A, Lopes S. Therapeutic Physical Exercise for Dysmenorrhea: A Scoping Review. J Funct Morphol Kinesiol. 2024 Dec 27;10(1):10. doi: 10.3390/jfmk10010010. PMID: 39846651; PMCID: PMC11755451.}

^{Whipple B, Komisaruk BR. Analgesia produced in women by genital self-stimulation. J Sex Res. 1988 Jan;24(1):130-40. doi: 10.1080/00224498809551403. PMID: 22375640.}

^{Whipple B, Komisaruk BR. Elevation of pain threshold by vaginal stimulation in women. Pain. 1985 Apr;21(4):357-367. doi: 10.1016/0304-3959(85)90164-2. PMID: 4000685.}