Νέες κατευθυντήριες οδηγίες για την πρόληψη και θεραπεία της αιμορραγίας μετά τον τοκετό σώζουν ζωές

Σημαντικές διεθνείς οργανώσεις υγείας αναθεώρησαν πριν λίγες ημέρες τις κατευθυντήριες οδηγίες για την αντιμετώπιση της αιμορραγίας μετά τον τοκετό (PPH), καλώντας σε μια θεμελιώδη αλλαγή στον τρόπο πρόληψης, διάγνωσης και θεραπείας της κατάστασης. Οι νέες συστάσεις όπως δημοσίευσε και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εστιάζουν στην ανάγκη για ταχύτερη αναγνώριση και άμεση παρέμβαση, ενέργειες που θα μπορούσαν να σώσουν δεκάδες χιλιάδες γυναίκες ετησίως.

Η αιμορραγία μετά τον τοκετό, ορίζεται ως υπερβολική αιμορραγία μετά τον τοκετό, πλήττει εκατομμύρια γυναίκες κάθε χρόνο και προκαλεί σχεδόν 45.000 θανάτους, καθιστώντας την μία από τις κύριες αιτίες μητρικής θνησιμότητας παγκοσμίως. Ακόμη και όταν δεν είναι θανατηφόρα, μπορεί να προκαλέσει μακροχρόνιες σωματικές και ψυχικές επιπτώσεις, όπως σοβαρή βλάβη οργάνων, υστερεκτομές, άγχος και τραυματισμό.

Αιμορραγία μετά τον τοκετό: Αντιμετώπιση και πρόληψη

«Η αιμορραγία μετά τον τοκετό είναι η πιο επικίνδυνη επιπλοκή της γέννας, καθώς μπορεί να εξελιχθεί με εκπληκτική ταχύτητα. Παρότι δεν είναι πάντα προβλέψιμη, οι θάνατοι μπορούν να αποφευχθούν με την κατάλληλη φροντίδα», δήλωσε ο Dr Jeremy Farrar, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής για την Προαγωγή της Υγείας και την Πρόληψη Ασθενειών. «Αυτές οι οδηγίες σχεδιάστηκαν για να έχουν μέγιστο αντίκτυπο εκεί όπου η επιβάρυνση είναι μεγαλύτερη και οι πόροι περιορισμένοι – διασφαλίζοντας ότι περισσότερες γυναίκες επιβιώνουν της γέννας και επιστρέφουν με ασφάλεια στις οικογένειές τους».

Νέα διαγνωστικά κριτήρια για ταχύτερη δράση

Οι οδηγίες, που δημοσιεύτηκαν από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (WHO), τη Διεθνή Ομοσπονδία Γυναικολογίας και Μαιευτικής (FIGO) και τη Διεθνή Συνομοσπονδία Μαιών (ICM), εισάγουν νέα αντικειμενικά διαγνωστικά κριτήρια για την ανίχνευση της PPH, βασισμένα στη μεγαλύτερη μελέτη του είδους της που δημοσιεύτηκε στο The Lancet.

Πολλές περιπτώσεις PPH εμφανίζονται χωρίς αναγνωρίσιμους παράγοντες κινδύνου, καθιστώντας την έγκαιρη ανίχνευση και άμεση ανταπόκριση κρίσιμη. Σε πολλές περιοχές, όπου τα νοσοκομεία και οι αίθουσες τοκετού είναι γεμάτα, οι καθυστερήσεις στη θεραπεία μπορεί να έχουν σοβαρές συνέπειες.

Παραδοσιακά, η PPH διαγνώσκεται όταν η απώλεια αίματος φτάνει τα 500 ml ή περισσότερο. Σύμφωνα με τις νέες οδηγίες, οι γιατροί και οι μαίες πρέπει να δρουν μόλις η απώλεια αίματος φτάσει τα 300 ml ή όταν εμφανιστούν προβλήματα στα ζωτικά σημεία. Η χρήση ειδικών υφασμάτων βοηθά να μετράται σωστά το αίμα και να ξεκινά η θεραπεία αμέσως.

Αιμορραγία στην εγκυμοσύνη: Ποιες είναι οι πιθανές αιτίες και πώς θα την αντιμετωπίσετε

Μόλις διαγνωστεί η αιμορραγία μετά τον τοκετό, οι οδηγίες προτείνουν να ακολουθηθούν άμεσα τα βήματα του πακέτου «MOTIVE» (κίνητρο):

• Massage (μασάζ) της μήτρας
• Oxytocics (οξυτοκίνη) για τη διέγερση των συσπάσεων
• Tranexamic acid (TXA) (τρανεξαμικό οξύ) για τη μείωση της αιμορραγίας
• Intravenous (ενδοφλέβια) υγρά
• Vaginal (εξέταση του κόλπου) και του γεννητικού συστήματος και
• Escalation (εντατικοποίηση) της φροντίδας εάν η αιμορραγία επιμένει

Σε σπάνιες περιπτώσεις όπου η αιμορραγία επιμένει, συνιστώνται χειρουργικές επεμβάσεις ή μετάγγιση αίματος για τη σταθεροποίηση της γυναίκας έως ότου καταστεί διαθέσιμη περαιτέρω θεραπεία.

Μείωση κινδύνων μέσω πρόληψης

Οι οδηγίες τονίζουν τη σημασία της καλής προγεννητικής και μεταγεννητικής φροντίδας για την αντιμετώπιση παραγόντων κινδύνου όπως η αναιμία, η οποία είναι ιδιαίτερα συχνή σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος και αυξάνει την πιθανότητα PPH. Οι προτάσεις περιλαμβάνουν καθημερινή λήψη σιδήρου και φυλλικού οξέος κατά την εγκυμοσύνη, καθώς και ενδοφλέβια χορήγηση σιδήρου όταν απαιτείται ταχεία διόρθωση.

Αιμορραγία στην εγκυμοσύνη: Σε ποιες περιπτώσεις ανά τρίμηνο είναι ανησυχητική;

Οι οδηγίες επίσης λένε να αποφεύγονται επικίνδυνες πρακτικές και να χρησιμοποιούνται μέθοδοι πρόληψης, όπως το μασάζ του περινέου πριν τον τοκετό, για να μειωθεί ο κίνδυνος τραυματισμού και σοβαρής αιμορραγίας.

«Οι μαίες γνωρίζουν από πρώτο χέρι πόσο γρήγορα μπορεί να επιδεινωθεί η αιμορραγία μετά τον τοκετό και να κοστίσει ζωές», δήλωσε η καθηγήτρια Jacqueline Dunkley-Bent, ICM. «Αυτές οι οδηγίες αλλάζουν τα δεδομένα. Για να τερματίσουμε τους προληπτικούς θανάτους από PPH, χρειάζονται όχι μόνο στοιχεία και πρωτόκολλα, αλλά και επένδυση σε μαίες και υπηρεσίες μητρικής υγείας».

^{Η μελέτη για τη διαγνωστική ακρίβεια δεικτών σοβαρής αιμορραγίας περιέλαβε πάνω από 300.000 γυναίκες σε 23 χώρες και δημοσιεύτηκε στο The Lancet:
Gallos I, Williams CR, Price MJ, Tobias A, Devall A, Allotey J et al. Prognostic accuracy of clinical markers of postpartum bleeding in predicting maternal mortality or severe morbidity: a WHO individual participant data meta-analysis. Lancet. 2025.}