Τι είναι οι τοκοφοβία;
Ο όρος Τοκοφοβία εισήχθη για πρώτη φορά στην ιατρική ορολογία το 2000. Είναι σύνθετη λέξη και προέρχεται από το συνδυασμό των λέξεων «τόκος» (εκ του «τοκετός») και «φόβος». Με αυτή τη λέξη περιγράφεται ο υπέρμετρος φόβος, που μια γυναίκα αισθάνεται για τη διαδικασία του τοκετού.
Σε κάποιες περιπτώσεις, η τοκοφοβία έρχεται ως αποτέλεσμα του φόβου της εγκυμοσύνης και του ότι θα γίνει μια γυναίκα μητέρα, ακόμη και αν θέλει πολύ να αποκτήσει παιδιά.
Στη μελέτη του 2000, στην οποία διατυπώθηκε για πρώτη φορά ο όρος «Τοκοφοβία», οι ερευνητές ανέφεραν, πως αυτή ως οντότητα είχε περιγραφεί ήδη από το 1858. Τότε ο Γάλλος ψυχίατρος Louis Victor Marcé, ο οποίος ήταν από τους πρωτοπόρους της μελέτης των ψυχικών νόσων της λοχείας, χωρίς να αναφέρει το συγκεκριμένο ή παρόμοιο όρο, είχε περιγράψει την Τοκοφοβία ως εξής:
«Αν είναι πρωτοτόκες (σ.σ. στην πρώτη εγκυμοσύνη), η αναμονή του άγνωστου πόνου τις ανησυχεί πέραν κάθε μέτρου και τις ρίχνει σε μία κατάσταση ανείπωτου άγχους. Αν είναι ήδη μητέρες, τρομοκρατούνται από την ανάμνηση του παλαιού και την προοπτική του μέλλοντος».
Σε μια άλλη μελέτη του 2012 στο ndustrial Psychiatry Journal αναφέρθηκε ότι το 13% των μη έγκυων γυναικών αναφέρουν ότι έχουν αρκετά ισχυρό φόβο για τον τοκετό κάτι που τις κάνει να σκέφτονται να αποφύγουν την εγκυμοσύνη.
Τύποι τοκοφοβίας
Υπάρχουν δύο διαφορετικοί τύποι το τοκοφοβίας; Η πρωτοπαθής και η δευτεροπαθής
- Πρωτοπαθής Τοκοφοβία: αφορά γυναίκες, που δεν έχουν αποκτήσει παιδί. Η φοβία ενδέχεται να εμφανιστεί για πρώτη φορά στην εφηβεία.
- Δευτεροπαθής Τοκοφοβία: Δευτεροπαθή Τοκοφοβία ενδέχεται να παρουσιάσουν γυναίκες, που αντιμετώπισαν στο παρελθόν ένα τραυματικό μαιευτικό περιστατικό, όπως ενδομήτριο θάνατο εμβρύου ή τοκετό μωρού με ανατομικές ανωμαλίες.
Ποια είναι τα συμπτώματα της τοκοφοβίας
Τα πιο κοινά συμπτώματα τοκοφοβίας συμπεριλαμβάνουν:
- Διαταραχές του ύπνου
- Δυσκολίες στη συγκέντρωση
- Αποχή από την κοινωνική ή/ και την οικογενειακή ζωή
- Κρίσεις πανικού
- Ψυχοσωματικά συμπτώματα
- Απότομες διακυμάνσεις στην διάθεση και συμπεριφορά
- Ευερεθιστότητα
- Φόβο για τον πόνο του τοκετού, ο οποίος ενδέχεται να συνδέεται με φόβο για τον οποιοδήποτε πόνο
- Συχνά οι γυναίκες αυτές ζητάνε να υποβληθούν σε καισαρική τομή, ακόμα και αν δεν συντρέχουν άλλοι «ιατρικοί» λόγοι
- Οι γυναίκες αυτές φοβούνται το ενδεχόμενο της εγκυμοσύνης και χρησιμοποιούν πάντα τουλάχιστον ένα μέτρο αντισύλληψης, ενώ συχνά χρησιμοποιούν και δεύτερο μέτρο αντισύλληψης «για παν ενδεχόμενο».
- Κάποιες, επειδή δεν υπάρχει μέτρο αντισύλληψης «απολύτως» ασφαλές, απέχουν από τη σεξουαλική επαφή
- Σε ακραίες περιπτώσεις γυναίκες ζητάνε υστερεκτομή
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Όπως οποιαδήποτε άλλη ψυχολογική κατάσταση, συμπεριλαμβανομένων των φοβιών, η τοκοφοβία διαγιγνώσκεται από από επαγγελματία γιατρό ψυχικής υγείας.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, ακόμη και ο γυναικολόγος που παρακολουθεί μια γυναίκα, είναι σε θέση να κάνει τη διάγνωση με βάση τα συμπτώματα που του αναφέρονται.
Τι προκαλεί την τοκοφοβία;
Δεν υπάρχει πάντα ένας σαφής ή προφανής λόγος για τον οποίο κάποια γυναίκα μπορεί να αναπτύξει τοκοφοβία. Μπορεί να είναι το αποτέλεσμα μιας συσσώρευσης σκέψεων, φόβων, εμπειριών και προκαταλήψεων για τον τοκετό που αναπτύσσονται κατά τη διάρκεια της ζωής της.
Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένοι παράγοντες που έχουν συσχετιστεί με τον αυξημένο κίνδυνο τοκοφοβίας.
- Τραυματική προσωπική εμπειρία
- Τραυματική εμπειρία τοκετού
- Γενικότερα ιατρικοί φόβοι (γυναίκες που φοβούνται τους γιατρούς, τα νοσοκομεία, τα χειρουργεία)
- Ιστορικό κατάθλιψης ή άγχους
- Θεραπεία
Συγκεκριμένη θεραπεία για την τοκοφοβία δεν υπάρχει. Όπως όλες οι φοβίες, έτσι και αυτή προέρχεται από το άγχος και μπορεί να το διαχειριστεί κάποια γυναίκα είτε με τη βοήθεια ψυχολόγου ή φαρμακευτικής αγωγής (σε περιπτώσεις που η φοβία επηρεάζει την καθημερινότητας μιας γυναίκας και της έχει γίνει εμμονή).
Οι γυναίκες που αισθάνονται φόβο για την εγκυμοσύνη και τον τοκετό, είναι σωστό να "χτίσουν" μια σχέση εμπιστοσύνης με τον γιατρό της. Είναι σημαντικό να γνωρίζουν, πως μπορούν να κάνουν οποιαδήποτε ερώτηση σχετική με τον τοκετό τους στον γυναικολόγο τους και να εκφράσουν οποιαδήποτε ανησυχία τους, όσο «παράλογη» και αν αυτή φαντάζει.
πληροφορίες: Μαιευτήρας Γυναικολόγος - Μενέλαος Λυγνός, verywellfamily.com
