H checklist για τη λοχεία - Όλα όσα χρειάζεται να γνωρίζεις

Παραδοσιακά, «λοχεία» ονομάζουμε τις πρώτες 40 ημέρες μετά τον τοκετό. Στο διάστημα αυτό έχουμε επαναφορά του σώματος στην προ της εγκυμοσύνης κατάσταση, ενώ παράλληλα έχει ξεκινήσει και ο θηλασμός, για όσες γυναίκες επιλέξουν να θηλάσουν.

Πώς αλλάζει η μήτρα μου στη λοχεία;

Αμέσως μετά τον τοκετό η μήτρα αρχίσει να συσπάται, να «σφίγγει» δηλαδή. Τις συσπάσεις αυτές της μήτρας, η λεχωίς (έτσι ονομάζεται η γυναίκα αμέσως μετά τον τοκετό και κατά τη λοχεία), τις αντιλαμβάνεται σαν ήπιους «πόνους περιόδου». Αυτές οι συσπάσεις είναι πιο έντονες αμέσως μετά τον τοκετό και τις πρώτες ημέρες της λοχείας και το όποιο άλγος προκαλούν αντιμετωπίζεται, όπως και οι πόνοι περιόδου, απλά με τη χορήγηση κάποιου παυσιπόνου. Με τις συσπάσεις αυτές, η μήτρα συρρικνώνεται περίπου στο μέγεθος, που είχε πριν τον τοκετό.

Η ψυχολογία της μαμάς, μετά την εγκυμοσύνη: Σημάδια που πρέπει να προσέξει

Στην αρχή, από το εσωτερικό της μήτρας προς τον κόλπο ρέει αίμα με έντονο κόκκινο χρώμα, αυτό που ονομάζουμε «ζωντανό αίμα». Η ροή των κολπικών υγρών συνεχίζεται καθ’ όλη τη λοχεία. Διαρκεί συνήθως για περίπου 5 εβδομάδες μετά τον τοκετό, ενώ υπάρχουν και περιπτώσεις, που η ροή αυτή διαρκεί ακόμα και περισσότερο από 6 εβδομάδες. Τα υγρά αυτά ονομάζονται «λόχεια» και το χρώμα τους προοδευτικά παίρνει μία απόχρωση κόκκινο – καφέ, γίνονται πιό υδαρή και μετά κιτρινωπά.

Πώς αλλάζουν οι μαστοί κατά τη λοχεία;

Οι μαστοί κατά τη λοχεία προετοιμάζονται για το θηλασμό. Κατά τη δεύτερη με τρίτη ημέρα μετά τον τοκετό απελευθερώνεται από τους μαστούς το «πρωτόγαλα», ένα υδαρές υγρό με πορτοκαλί – κιτρινωπό χρώμα. Το πρωτόγαλα είναι πλούσιο σε πρωτεΐνες και με τα αντισώματα της μητέρας που περιέχει προστατεύει το νεογνό από λοιμώξεις. Ο θηλασμός ενεργοποιεί την παραγωγή γάλακτος. Το «ώριμο» γάλα εμφανίζεται μέσα στις πρώτες 7 ημέρες από τον τοκετό και περιέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία για την ανάπτυξη του νεογνού. Κατά το θηλασμό, η σύστασή του γάλακτος μεταβάλλεται ακολουθώντας τις ανάγκες του μωρού. Γι’ αυτό και η διατροφή της λεχωίδος πρέπει να είναι προσαρμοσμένη στις ανάγκες του θηλασμού.

Αυτό όμως, που πρέπει να έχουν κατά νου όλες οι γυναίκες, που επιλέγουν να θηλάσουν, είναι πως ο θηλασμός στην αρχή δεν είναι εύκολος. Αυτό φυσικά αφορά ιδιαίτερα τις γυναίκες, που βρίσκονται στο πρώτο τους παιδί. Καμία γυναίκα δεν γεννήθηκε γνωρίζοντας πώς θα θηλάσει το μωρό της. Ο θηλασμός δεν έρχεται αυτόματα, αλλά απαιτεί εξάσκηση. Χρειάζεται λίγος χρόνος μέχρι το μωρό να συνηθίσει τη μητέρα και το αντίστροφο.

Μετά την εγκυμοσύνη: Διάθεση και ψυχολογία στη λοχεία από τον γυναικολόγο του Mothersblog

Πώς αλλάζει ο κόλπος στη λοχεία;

Μετά από κολπικό τοκετό το περίνεο μπορεί και να τραυματισθεί, ενώ συχνά και ο μαιευτήρας, προκειμένου να βοηθήσει την εξέλιξη του τοκετού επιλέγει να κάνει περινεοτομή (μία μικρή τομή στο περίνεο, που ονομάζεται και επισιοτομή). Φυσικά τόσο τα αυτόματα τραύματα, όσο και η περινεοτομή αποκαθίστανται με συρραφή αμέσως μετά τον τοκετό. Μην τρομάζετε από αυτήν την «αιμοσταγή» περιγραφή, ούτε τα τραύματα περινέου, ούτε η περινεοτομή αλλά ούτε και η συρραφή πονάνε· περισσότερο «οδυνηρή» είναι η ανάγνωση αυτής της παραγράφου. Επόμενο είναι η σεξουαλική επαφή να είναι επώδυνη εξαιτίας των τραυμάτων αυτών, στα οποία πρέπει να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος αποκατάστασης (χρησιμοποιώ τη λέξη «αποκατάσταση» και όχι «επούλωση», διότι αυτά τα τραύματα δεν αφήνουν ορατές ουλές). Έξι εβδομάδες είναι συνήθως αρκετές.

Ο τοκετός επηρεάζει και τη λειτουργία του κόλπου και κατ’ επέκταση τη σεξουαλική επαφή. Μετά τον τοκετό, είτε αυτός ήταν κολπικός είτε δια καισαρικής τομής, εμφανίζεται, λόγω φυσιολογικών μεταβολών στα επίπεδα διαφόρων ορμονών, κολπική ξηρότητα. Η ξηρότητα προκαλεί δυσπαρευνία (επώδυνη σεξουαλική επαφή), η οποία αναστρέφεται αυτόματα μέσα σε 6 με 10 εβδομάδες, το διάστημα όμως αυτό μπορεί να επιμηκυνθεί λόγω του θηλασμού, εξαιτίας ορμονικών ερεθισμάτων.

Δείτε στο παρακάτω video, πώς θα απαλλαγείτε από την κολπική ξηρότητα!

Τι γίνεται με το σεξ στο λοχεία;

Παραδοσιακά, συνιστάται αποχή από τη σεξουαλική επαφή κατά την περίοδο της λοχείας. Πάντως, και η ίδια η γυναίκα δεν την επιδιώκει, λόγω μειωμένης σεξουαλικής επιθυμίας. Η σεξουαλική επιθυμία άλλωστε είναι άρρηκτα συνυφασμένη και με την ψυχική διάθεση της γυναίκας, η οποία είναι συχνά βεβαρημένη μετά τον τοκετό. Η επιθυμία επανέρχεται σταδιακά μέσα στους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό.

Όταν το ζευγάρι αρχίσει πάλι να έχει σεξουαλικές επαφές, είναι απαραίτητο να λαμβάνονται μέτρα αντισύλληψης. Στο σώμα της γυναίκας πρέπει να δοθεί ο απαραίτητος χρόνος να ξαναβρεί την ισορροπία του, πριν υποβληθεί στη δοκιμασία μίας νέας κύησης. Δεν υπάρχει ομοφωνία στην επιστημονική κοινότητα όσον αφορά το διάστημα, που πρέπει να μεσολαβεί μεταξύ δύο κυήσεων, αλλά φαίνεται πως αυτό ενδείκνυται σε αδρές γραμμές να είναι περίπου ένα έτος. Φυσικά και το διάστημα μεταξύ δύο κυήσεων δεν είναι πρακτικό να επιμηκύνεται, διότι τότε μακροπρόθεσμα επιμηκύνεται και ο χρόνος της προσπάθειας για την ανατροφή των παιδιών. Επιπλέον και τα παιδιά, που είναι κοντά ηλικιακά, είναι πιο εύκολο να κάνουν δεσμούς μεταξύ τους.

Λοχεία και σεξουαλική ζωή: Προβλήματα που προκύπτουν μετά τον τοκετό

Η γυναίκα, που δεν θηλάζει, είναι σε θέση να συλλάβει ακόμα και 27 ημέρες μετά τον τοκετό, ενώ η πρώτη της περίοδος εμφανίζεται συνήθως 7 με 9 εβδομάδες μετά τον τοκετό. Αντίθετα, ο θηλασμός αναστέλλει την ικανότητα της γυναίκας να συλλάβει κατά το πρώτο εξάμηνο και μπορεί να θεωρηθεί μία φυσική αντισυλληπτική μέθοδος, ενώ μπορεί να καθυστερήσει και την εμφάνιση εμμήνου ρήσεως μέχρι και 6 μήνες. Όμως η αξιοπιστία του θηλασμού ως αντισυλληπτικό μέσο δεν πρέπει να θεωρείται απόλυτη.

Δείτε στο παρακάτω video, πως θα βελτιώσετε άμεσα τη σεξουαλική σας υγεία!

Τι γίνεται με την ψυχολογία της γυναίκας στη λοχεία;

Η λοχεία λοιπόν, είναι μία περίοδος κατά την οποία η γυναίκα προσπαθεί να βρει τόσο τη σωματική, όσο και την ψυχική της ισορροπία μετά από την κύηση και τον τοκετό, ενώ προσπαθεί να φροντίσει το νεογνό και, αν το επιλέξει, να θηλάσει. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες είναι οι δεισιδαιμονίες, με τις οποίες η λαϊκή παράδοση έχει ενδύσει τη λοχεία και φανερώνουν το δέος, που ο λαός αισθάνεται απέναντι στην περίοδο αυτή.

Είναι εντυπωσιακά μεγάλο το ποσοστό των γυναικών, που μετά την εγκυμοσύνη, στην περίοδο, που ονομάζουμε λοχεία, παρουσιάζουν κακή διάθεση και ψυχολογία.

Το ποσοστό των γυναικών, που στη λοχεία παρουσιάζουν κακή διάθεση, φαίνεται πως κυμαίνεται από 50% μέχρι ακόμα και 70%! Οι γυναίκες αυτές συχνά καταλαμβάνονται από ένα αίσθημα θλίψης και παρουσιάζονται ευερέθιστες. Ευτυχώς όμως η κατάσταση αυτή επιλύεται από μόνη της συνήθως κατά τις πρώτες δύο με τρεις εβδομάδες από τον τοκετό. Τα πραγματικά αίτια της κακής ψυχικής διάθεσης της γυναίκας κατά τη λοχεία δεν έχουν διευκρινισθεί. Πιθανολογείται πως πολλοί παράγοντες επιβαρύνουν την ψυχολογία της.. Οι παράγοντες αυτοί περιλαμβάνουν τις βίαιες ορμονικές αλλαγές, που λαμβάνουν χώρα μετά τον τοκετό, την πίεση της ενασχόλησης με το νεογνό και το άγχος από το αίσθημα ευθύνης απέναντί του, την έλλειψη ύπνου καθώς και ελλείμματα στη διατροφή της.

Στην ευαίσθητη περίοδο της λοχείας, πολύτιμη για την ψυχολογία της γυναίκας είναι η στήριξη, που μπορεί να της προσφέρει ο περίγυρός της. Άλλωστε, δεν της είναι και εύκολο, από εκεί που για τους εννέα μήνες της εγκυμοσύνης ήταν το κέντρο της προσοχής όλων, μετά τον τοκετό η προσοχή να έχει μετατεθεί στο νέο μέλος της οικογενείας. Αυτή η απότομη αλλαγή της αντιμετώπισης από τους άλλους, είναι μεν ανθρώπινη και αναμενόμενη, αλλά μπορεί να προκαλέσει κακή διάθεση και αισθήματα έντονης μοναξιάς στη λεχωίδα, τη στιγμή που χρειάζεται προσοχή και στήριξη, για να ανταποκριθεί στις νέες της ευθύνες.

Είναι ανακουφιστικό η λεχωίς να καταλάβει πως δεν φταίει αυτή, για τη βαριά ψυχική της διάθεση. Δεν είναι υποχρεωμένη να έχει καλή ψυχολογία επειδή όλοι γύρω της τη μακαρίζουν για το μωράκι της. Η κακή της ψυχολογία κατά τη λοχεία είναι φυσιολογική αλλά και – ευτυχώς – παροδική.

Η λοχεία μπορεί να περάσει πιο ανώδυνα, αν η γυναίκα ενθαρρυνθεί να μιλάει για τα συναισθήματά της στους δικούς της ανθρώπους και να διεκδικήσει με τον τρόπο αυτόν την προσοχή και τη φροντίδα τους.

Ποιες είναι οι πιο συχνές λοιμώξεις κατά τη διάρκεια της λοχείας;

Φυσικά απαραίτητη είναι και η ανάπαυση. Η λέξη «λοχεία» άλλωστε προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «λέχομαι», που σημαίνει «πλαγιάζω, ξαπλώνω, κατακλίνομαι κυρίως για να κοιμηθώ». Η σωστή διατροφή και η τακτική άσκηση τέλος, μπορούν να αποδειχθούν χρησιμότατες στην αντιμετώπιση της κακής διάθεσης. Βέβαια, αν η δυσθυμία επιμένει, καλό είναι να πληροφορηθεί σχετικώς και ο ιατρός, ο οποίος μπορεί να καθησυχάσει τη λεχωίδα και να της προτείνει λύσεις.

Είναι λοιπόν πραγματικά συγκλονιστικές οι αλλαγές, που πραγματοποιούνται στο σώμα και στην ψυχή της γυναίκας κατά την περίοδο «σύλληψη – κύηση – τοκετός – λοχεία». Γι’ αυτό η λοχεία πρέπει να αντιμετωπίζεται με σεβασμό, αλλά και ψυχραιμία: «λοχεία είναι, θα περάσει».

Δείτε στο παρακάτω video, πώς η Ιατρική Κλινική Ύπνωση θα βοηθήσει και εσάς να ξεπεράσετε τις ψυχολογικές προκλήσεις της λοχείας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr