Τα κάλαντα που κρατούν ζωντανό το πνεύμα των Χριστουγέννων

Κάθε πρωί Παραμονής Χριστουγέννων, με τις παιδικές φωνές να αντηχούν στις γειτονιές και τα τρίγωνα να σημαίνουν την έναρξη της γιορτής, μαζευόμασταν με φίλες και φίλους για να πούμε τα κάλαντα. Ήταν ένα από τα πιο αναμενόμενα ραντεβού των γιορτών. Φορούσαμε τα μπουφάν μας βιαστικά, κρατούσαμε σφιχτά το τρίγωνο, φορούσαμε σκούφο και γάντια (αν έκανε κρύο) και ξεκινούσαμε από πόρτα σε πόρτα, με τη χαρά ζωγραφισμένη στα πρόσωπά μας.

Κάλαντα Χριστουγέννων: Το έθιμο, ο συμβολισμός και η σημασία τους (vid)

Η ανυπομονησία για το να μας ανοίξουν τις πόρτες, για το «πείτε τα» ως απάντηση στο δικό μας «Να τα πούμε;» και –φυσικά– για τα κέρματα που θα γέμιζαν τις τσέπες μας, ήταν απερίγραπτη. Και μόνο που φέρνουμε σήμερα εκείνες τις εικόνες στη μνήμη μας, το συναίσθημα των παιδικών Χριστουγέννων επιστρέφει αυτούσιο. Και ένα χαμόγελο εμφανίζεται στο πρόσωπό μας.

Στη σύγχρονη καθημερινότητα, όπου ο χρόνος είναι περιορισμένος και οι ρυθμοί πιο γρήγοροι, τα κάλαντα ίσως να μην έχουν πάντα τη θέση που είχαν παλαιότερα. Όμως, είτε τα παιδιά σας βγουν στη γειτονιά για να τα πουν, είτε τα τραγουδήσουν σε συγγενείς και φίλους, είτε απλώς τα μάθουν και τα ψάλουν στο σπίτι, αξίζει πραγματικά τον κόπο να έρθουν σε επαφή μαζί τους. Τα κάλαντα δεν είναι απλώς ένα παιδικό τραγούδι αλλά φορέας μνήμης, παράδοσης και συλλογικής ταυτότητας.

«Άγιος Βασίλης έρχεται και δεν μας καταδέχεται»- Τα κάλαντα της Πρωτοχρονιάς και η ερμηνεία τους

Αποτελούν ένα ζωντανό κομμάτι της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά. Το αν αυτή η παράδοση θα συνεχίσει να παραμένει ζωντανή και αναλλοίωτη, εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και από εμάς τους γονείς. Από το αν θα αφιερώσουμε λίγο χρόνο να τη μοιραστούμε με τα παιδιά μας, να τους εξηγήσουμε το νόημά της και να τα ενθαρρύνουμε να συμμετέχουν. Αν, λοιπόν, τα παιδιά σας δεν έχουν μάθει τα Κάλαντα στο σχολείο ή δεν τα γνωρίζουν καλά, μπορείτε εσείς να γίνετε οι οδηγοί τους: να τα διαβάσετε μαζί, να τα τραγουδήσετε, να τα κάνετε μέρος της οικογενειακής γιορτής.

Παρακάτω σας παραθέτουμε τους στίχους των παραδοσιακών καλάντων των Χριστουγέννων, καθώς και μια χαρακτηριστική παραλλαγή από την Πελοπόννησο.

«Να τα πούμε;» - Οι στίχοι για τα κάλαντα που λένε τα παιδιά την παραμονή των Χριστουγέννων

Καλήν εσπέραν άρχοντες κι αν είναι ορισμός σας
Χριστού τη Θείαν Γέννησιν να πω στ’ αρχοντικό σας.

Χριστός γεννάται σήμερον εν Βηθλεέμ τη πόλει,
οι ουρανοί αγάλλονται, χαίρει η φύσις όλη.

Εν τω σπηλαίω τίκτεται εν φάτνη των αλόγων
ο Βασιλεύς των ουρανών και Ποιητής των όλων.

Πλήθος αγγέλων ψάλλουσι το "Δόξα εν Υψίστοις"
και τούτο Άξιον εστί η των ποιμένων πίστις.

Εκ της Περσίας έρχονται τρεις Μάγοι με τα δώρα
άστρο λαμπρό τους οδηγεί. Χωρίς να λείψει ώρα

Μωράκι ακούει χριστουγεννιάτικη μελωδία κι αρχίζει να χορεύει

Τα Κάλαντα που λένε στην Πελοπόννησο

Χριστούγεννα, Πρωτούγεννα, πρώτη γιορτή του χρόνου
για βγάτε, διέτε, μάθετε πως ο Χριστός γεννάται.
Γεννάται κι ανατρέφεται με μέλι και με γάλα,
το μέλι τρών’ οι άρχοντες, το γάλα οι αφεντάδες
κ το μελισσοβότανο να νίβονται οι κυράδες.

Κυρά ψηλή, κυρά λιγνή, κυρά γαϊτανοφρύδα,
κυρά μ’ όταν στολίζεσαι να πας στην εκκλησιά σου
βάζεις τον ήλιο πρόσωπο και το φεγγάρι αγκάλη
και τον καθάριο αυγερινό τον βάζεις δαχτυλίδι.

Εμείς εδώ δεν ήρθαμε να φάμε και να πιούμε,
παρά σας αγαπούσαμε κι ήρθαμε να σας δούμε.
Δώστε μας και τον κόκορα, δώστε μας και την κότα,
δώστε μας και πέντ’ έξι αυγά να πάμε σ’ άλλη πόρτα.

^{πρώτη δημοσίευση 23/12/2017 - ανανεώθηκε}