Το παιχνίδι σε συνθετικό γκαζόν είναι ασφαλές για τα παιδιά;

Τα τελευταία χρόνια, ο συνθετικός χλοοτάπητας (ή συνθετικό γκαζόν), που κάποτε προοριζόταν αποκλειστικά για επαγγελματικά γήπεδα, έχει κάνει την εμφάνισή του παντού: από σχολικές αυλές και πάρκα μέχρι παιδότοπους και βρεφονηπιακούς σταθμούς.

Με την ανθεκτικότητά του και τις χαμηλές απαιτήσεις συντήρησης, δεν είναι περίεργο που όλο και περισσότερες οικογένειες, δήμοι και σχολεία τον εξετάζουν ως εναλλακτική στο φυσικό γρασίδι. Όμως πόσο ασφαλής είναι τελικά για τα παιδιά μας;

Κατασκευή και υλικά

Ο συνθετικός χλοοτάπητας κατασκευάζεται από πλαστικές ίνες (πολυαιθυλένιο, πολυπροπυλένιο ή νάιλον) που μιμούνται το φυσικό γκαζόν. Κάτω από τις ίνες υπάρχει υπόστρωμα από πολυουρεθάνη ή πολυπροπυλένιο, ενώ για στήριξη και απορρόφηση κραδασμών χρησιμοποιείται υλικό πλήρωσης όπως καουτσούκ από παλιά λάστιχα, άμμος ή οργανικά υλικά (όπως φελλός). Ορισμένοι τύποι περιέχουν χημικά όπως PFAS, που προκαλούν ανησυχίες για την υγεία και το περιβάλλον, ειδικά για μικρά παιδιά.

11 έξυπνες δραστηριότητες στο σπίτι για παιδιά έως 2 ετών

Πιθανοί κίνδυνοι

Το 2025, έρευνα των New York Times αποκάλυψε ότι ορισμένοι κατασκευαστές τεχνητού γκαζόν είχαν χρησιμοποιήσει PFAS - χημικές ουσίες γνωστές ως «παντοτινά χημικά» λόγω της ανθεκτικότητάς τους στη φθορά και της συσχέτισής τους με σοβαρά προβλήματα υγείας. Αν και εταιρείες όπως η Polyloom (θυγατρική της TenCate) δήλωσαν πως αφαίρεσαν τα PFAS , η διαφάνεια στον κλάδο και οι δοκιμές παραμένουν περιορισμένες. Η Υπηρεσία Προστασίας του Περιβάλλοντος των ΗΠΑ (EPA) τονίζει πως για ορισμένα PFAS δεν υπάρχει καθόλου ασφαλές επίπεδο έκθεσης.

Ο μη κερδοσκοπικός οργανισμός Environmental Working Group (EWG) έχει εντοπίσει PFAS τόσο στις ίνες όσο και στη βάση του συνθετικού χλοοτάπητα. Τα παιδιά μπορεί να εκτεθούν μέσω επαφής με την επιφάνεια, εισπνοής σωματιδίων ή κατάποσης μικροτεμαχίων που κολλούν στα χέρια, τα παπούτσια ή τα παιχνίδια τους. Ιδιαίτερα τα βρέφη και τα νήπια είναι πιο ευάλωτα λόγω της ηλικίας τους.

Το EWG συνιστά:

• Περιορισμό του ξυπόλυτου παιχνιδιού σε τέτοιες επιφάνειες.

• Σχολαστικό πλύσιμο των χεριών μετά το παιχνίδι.

• Αποτροπή της μεταφοράς τεμαχίων turf μέσα στο σπίτι.

Μικροπλαστικά και περιβάλλον

Ακόμη και χωρίς crumb rubber, το τεχνητό γρασίδι αφήνει μικροπλαστικά στην ατμόσφαιρα, στο έδαφος και στους υδάτινους αποδέκτες. Μελέτες στην περιοχή της Μεσογείου βρήκαν ότι πάνω από το 15% των πλαστικών θραυσμάτων προέρχονταν από ίνες turf. Πέρα από το περιβαλλοντικό κόστος, οι επιπτώσεις της δια βίου έκθεσης παιδιών σε αυτά τα υλικά μελετώνται ακόμα, αλλά οι ερευνητές ανησυχούν για μακροπρόθεσμες συνέπειες.

Το παιχνίδι στην παιδική χαρά ενισχύει την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών

Είναι πραγματικά ασφαλές για τα παιδιά το συνθετικό γκαζόν;

Δεν υπάρχει ξεκάθαρη απάντηση. Γνωρίζουμε ότι:

1. PFAS και άλλες επικίνδυνες ουσίες έχουν εντοπιστεί στο turf.

2. Το crumb rubber εκλύει VOCs, βαρέα μέταλλα και μικροπλαστικά.

3. Το πλαστικό γρασίδι γίνεται πολύ πιο θερμό από το φυσικό - και υπάρχει κίνδυνος εγκαυμάτων.

4. Η έλλειψη διαφάνειας στην κατασκευή καθιστά δύσκολη την αξιολόγηση της ασφάλειας.

Πόσο χρόνο παιχνιδιού χρειάζονται τα μωρά και τα νήπια;

Συστάσεις για ασφαλέστερη χρήση

• Περιορίστε τη χρήση σε ζεστές ώρες, ειδικά το μεσημέρι του καλοκαιριού.

• Υπενθυμίστε στα παιδιά να πλένουν τα χέρια μόλις σταματήσουν το παιχνίδι.

• Αποφύγετε να παίζουν τα παιδιά ξυπόλητα.