ΟΟΣΑ για την ελληνική εκπαίδευση: Λιγότεροι μαθητές, χαμηλή δημόσια δαπάνη, αύξηση των μεταπτυχιακών

Η εκπαίδευση στην Ελλάδα βρίσκεται σε φάση προσαρμογής σε σημαντικές δημογραφικές και οικονομικές αλλαγές. Ο αριθμός των μαθητών, ιδιαίτερα στις πρώτες βαθμίδες, μειώνεται με γρήγορο ρυθμό λόγω της υπογεννητικότητας γεγονός που οδηγεί σε αναστολή λειτουργίας σχολικών μονάδων εξαιτίας έλλειψης μαθητών.

Παράλληλα, οι δημόσιες δαπάνες για την εκπαίδευση, και ειδικά για την τριτοβάθμια, παραμένουν χαμηλότερες σε σχέση με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, περιορίζοντας την επένδυση ανά φοιτητή και την ανάπτυξη ερευνητικών δραστηριοτήτων. Στον αντίποδα, παρατηρείται αύξηση των φοιτητών που αποκτούν μεταπτυχιακό ή ισοδύναμο τίτλο, υποδηλώνοντας μεγαλύτερη εξειδίκευση και προσδοκίες για καλύτερες επαγγελματικές προοπτικές, ενώ ταυτόχρονα δημιουργεί προκλήσεις για τη χρηματοδότηση και τη διατήρηση υψηλής ποιότητας στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Ένα ακόμα ενδιαφέρον στοιχείο της έκθεσης είναι ότι οι μαθητές στην Ελλάδα έχουν συνολικά περισσότερες διακοπές και λιγότερες ώρες υποχρεωτικής διδασκαλίας σε σχέση με τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (718 ώρες στην πρωτοβάθμια και 791 ώρες στη δευτεροβάθμια, έναντι 804 και 909 ώρες αντίστοιχα). Βέβαια, δεν λαμβάνονται υπόψιν ο χρόνος που ξοδεύει ο Έλληνας μαθητής σε φροντιστήρια ξένων γλωσσών αλλά και μαθημάτων.

Ακολουθούν αναλυτικά στοιχεία της έκθεσης του ΟΟΣΑ για την εκπαίδευση «Education at a Glance 2025.

Απόδοση εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και επίδραση της μάθησης

• Το ποσοστό των νέων ενηλίκων (25-34 ετών) χωρίς δευτεροβάθμια εκπαίδευση μειώθηκε στην Ελλάδα από 13% το 2019 σε 7% το 2024.

• Οι απόφοιτοι με υψηλότερη εκπαίδευση έχουν χαμηλότερο κίνδυνο ανεργίας:

  1. Χωρίς δευτεροβάθμια εκπαίδευση: 24,2% άνεργοι

  2. Με δευτεροβάθμια/μεταδευτεροβάθμια εκπαίδευση: 16,2% άνεργοι

  3. Με τριτοβάθμια εκπαίδευση: 12,3% άνεργοι

• Τα άτομα με μεταπτυχιακό ή ισοδύναμο τίτλο έχουν υψηλότερα ποσοστά απασχόλησης και εισοδήματα. Στην Ελλάδα, 13% των 25-34 ετών διαθέτουν μεταπτυχιακό έναντι 16% στον μέσο όρο του ΟΟΣΑ, αλλά αυξημένο σε σχέση με το 9% του 2019.

Πρόσβαση στην εκπαίδευση, συμμετοχή και πρόοδος

• Ο πληθυσμός παιδιών 0-4 ετών μειώθηκε κατά 25% μεταξύ 2013-2023 και προβλέπεται περαιτέρω μείωση 11% έως το 2033.

• Στην κατώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, το 4,6% των μαθητών είναι τουλάχιστον δύο χρόνια μεγαλύτεροι από την αναμενόμενη ηλικία τους.

• Το 100% των νέων φοιτητών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στην Ελλάδα εισάγεται μέσω προγραμμάτων πτυχίου ή ισοδύναμων.

• Οι γυναίκες αποτελούν το 55% των νέων εισερχόμενων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση το 2023, έναντι 54% το 2013.

• Δημοφιλή γνωστικά αντικείμενα πτυχίου:

  1. STEM: 30% των αποφοίτων

  2. Επιχειρήσεις, διοίκηση και δίκαιο: 19%

  3. Τέχνες, ανθρωπιστικές και κοινωνικές επιστήμες, δημοσιογραφία, πληροφορική: 24%

• Διεθνείς φοιτητές: ποσοστό 3%, μειωμένο από 3,4% το 2018.

Λιγότερες ώρες διδασκαλίας, περισσότερες διακοπές

• Οι μαθητές στην Ελλάδα λαμβάνουν 718 ώρες υποχρεωτικής διδασκαλίας ανά έτος στην πρωτοβάθμια και 791 ώρες στη κατώτερη δευτεροβάθμια, κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (804 και 909 ώρες αντίστοιχα).

• Οι διακοπές στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση διαρκούν συνολικά 16,8 εβδομάδες, έναντι 13,5 εβδομάδων κατά μέσο όρο στον ΟΟΣΑ.

• Το 41% του χρόνου διδασκαλίας στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση αφιερώνεται σε μαθηματικά και ανάγνωση, γραφή και λογοτεχνία, μειούμενο στο 37% στη κατώτερη δευτεροβάθμια. Ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ είναι 41% στην πρωτοβάθμια και 27% στη δευτεροβάθμια.

Δαπάνες και επενδύσεις στην εκπαίδευση

• Οι δημόσιες δαπάνες ανά φοιτητή τριτοβάθμιας εκπαίδευσης ανέρχονται σε 4.497 USD, έναντι 15.102 USD μέσο όρο ΟΟΣΑ.

• Η επένδυση στην εκπαίδευση ως ποσοστό του ΑΕΠ: 3,9% στην Ελλάδα, κάτω από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ (4,7%).

Στην Ελλάδα, οι δαπάνες στην τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι χαμηλότερες σε σχέση με τα επίπεδα της πρωτοβάθμιας έως μεταδευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, σε αντίθεση με τις περισσότερες άλλες χώρες. Η διαφορά στις δαπάνες ανά φοιτητή μεταξύ χωρών αντανακλά κυρίως διαφορές στο εθνικό εισόδημα.