Οθόνες στην προσχολική ηλικία: Αναγκαίο κακό ή χρήσιμο εργαλείο;

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) συνιστά τα παιδιά κάτω των 5 ετών να μην περνούν πάνω από μία ώρα την ημέρα σε οθόνη.

Είτε πρόκειται για ένα επεισόδιο της Peppa Pig ή μια εκπαιδευτική δραστηριότητα, το θέμα διχάζει τους γονείς και τους εκπαιδευτικούς.

Το BBC News NI μίλησε με τρία άτομα που εργάζονται με μικρά παιδιά για να ακούσει τις απόψεις τους.

Στο Νηπιαγωγείο St Teresa στο δυτικό Μπέλφαστ, τα παιδιά έχουν τακτικά πρόσβαση σε οθόνες. Η διευθύντρια, Clare Evans, πιστεύει ότι η χρήση της ψηφιακής τεχνολογίας ενισχύει τη μάθηση των παιδιών, αρκεί να είναι ασφαλής.

Παιδί και οθόνες: Πώς να βάλετε τα σωστά όρια

«Είχαμε ένα αγοράκι που ήταν πολύ ντροπαλό, σχεδόν παθητικό. Απέφευγε την οπτική επαφή και δυσκολευόταν να συμμετάσχει στις δραστηριότητες, παρόλο που είχαμε πολλές αισθητηριακές επιλογές. Μέσα από την ψηφιακή μάθηση άρχισε να ανθίζει.Μπορέσαμε να του παρουσιάσουμε πράγματα με τρόπο που μπορούσε να κατανοήσει», είπε η Clare στο BBC News NI.

Το προσωπικό χρησιμοποίησε tablet για να παίξει ήχους ζώων της φάρμας, εμφάνισε QR κωδικούς για να τους σαρώνει και δημιούργησε διαδραστικό πίνακα για να δείξει την κατανόηση αριθμών και γραμμάτων.

«Δεν πρόκειται για παιδιά που κάθονται να βλέπουν Peppa Pig όλη μέρα, αλλά για την παροχή πολλαπλών τρόπων εμπλοκής των παιδιών και το πώς μπορούμε να προσαρμόσουμε τις προσεγγίσεις μας για να τα ενθαρρύνουμε να μάθουν και να αναπτυχθούν, όχι να εστιάζουμε στις ελλείψεις», επεσήμανε η ίδια.

Έρευνα: Οι γονείς έχουν επίσης πρόβλημα με τον χρόνο οθόνης, λένε οι έφηβοι

Ψηφιακή ένταξη

Στο δυτικό Μπέλφαστ, τα νηπιαγωγεία συνεργάζονται για να εντοπίσουν κατά πόσο έτοιμα είναι τα παιδιά για το σχολείο.

Η Clare δήλωσε ότι μετά την πανδημία Covid-19 περισσότερα παιδιά έρχονται στο σχολείο με «έλλειψη ετοιμότητας» για την ηλικία τους. «Έχουμε πολύ περισσότερα παιδιά που φοράνε πάνες, δεν μιλούν, έχουν πιπίλες, δεν μπορούν να πηδήξουν με τα δύο πόδια, τέτοια πράγματα».

Οι λόγοι; Ένας συνδυασμός παραγόντων: περισσότεροι άνθρωποι μέσα στο σπίτι, έλλειψη κοινωνικής αλληλεπίδρασης, υψηλά επίπεδα άγχους ειδικά στις οικογένειες που ζουν σε συνθήκες φτώχειας.

Τα νηπιαγωγεία έχουν εντοπίσει τρεις βασικούς τομείς προς βελτίωση: εμπλοκή, επικοινωνία και ρύθμιση (συναισθημάτων/συμπεριφοράς).

«Βλέπουμε τεράστιες βελτιώσεις σε αυτούς τους τομείς μέσω της χρήσης ψηφιακής τεχνολογίας», επισημαίνει η Clare.

Πόση ώρα μπροστά σε μια οθόνη επηρεάζει τον παιδικό εγκέφαλο

Όχι στα tablets ή την τηλεόραση

Στο Petite Feet, ένα ιδιωτικό νηπιαγωγείο στο Newtownabbey, County Antrim, οι ταμπλέτες και οι τηλεοράσεις δεν είναι μέρος της καθημερινότητας.

Ο ιδιοκτήτης, Aaron Ferguson, είπε στο BBC News NI ότι το προσωπικό «είναι περήφανο για το γεγονός ότι όταν αφήνετε το παιδί σας στο νηπιαγωγείο μας, δεν έχει πρόσβαση σε οθόνες».

«Ίσως υπάρχουν κάποια θετικά από τη χρήση οθονών, αλλά για εμάς, δεν πιστεύουμε ότι σε αυτή την ηλικία – κάτω των πέντε – χρειάζονται περισσότερη έκθεση απ’ όση ήδη έχουν εκτός νηπιαγωγείου», πρόσθεσε.

Για τον Aaron Ferguson προτεραιότητά τους είναι βγάζουν τα παιδιά έξω όσο μπορούν, να ακούνε μουσική, να παίζουν με πλαστελίνη.

Ανέφερε ότι η μέρα είναι γεμάτη και δεν υπάρχει χρόνος για ψηφιακή τεχνολογία. «Δεν βλέπω πραγματικά τον λόγο να στέλνεις το παιδί σου σε παιδικό σταθμό και να το βάζουν μπροστά σε μια οθόνη. Καταλαβαίνω ότι οι οθόνες μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως εκπαιδευτικά εργαλεία… αλλά σε αυτή την ηλικία, για εμάς, έχει να κάνει με την αλληλεπίδραση με συνομηλίκους, ενήλικες, να νιώσουν πράγματα και να τα κάνουν μαζί», πρόσθεσε.

Όταν το παιδί τρώει μόνο μπροστά από οθόνη – Ποιες είναι οι επιπτώσεις

Ποια η άποψη ειδικού

Η καθηγήτρια Karen Winter από το Πανεπιστήμιο Queen's του Μπέλφαστ, συν-συγγραφέας του πανεθνικού προγράμματος "Toddlers, Tech and Talk" (Νήπια, Τεχνολογία και Ομιλία) στο Ηνωμένο Βασίλειο, είπε ότι υπάρχουν «διαφορετικές γονικές απόψεις για τον σκοπό των νηπιαγωγείων και τον ρόλο του προσωπικού τους».

Πρόσθεσε ότι τα νηπιαγωγεία έχουν ποικίλες προσεγγίσεις ως προς την ψηφιακή τεχνολογία, με κάποια να την ενσωματώνουν στην καθημερινή ρουτίνα των παιδιών, όπως μουσική μέσω Alexa ή tablets για αναζήτηση πληροφοριών για αντικείμενα, χρώματα κ.ά. Επεσήμανε ότι είναι «όλο και πιο συνηθισμένο» ορισμένες δομές να χρησιμοποιούν «ψηφιακές εφαρμογές καταγραφής» για την παρακολούθηση της μάθησης των παιδιών.

«Οι διαφορές στην προσέγγιση είναι όλες κατανοητές, δεδομένου του νεαρού της ηλικίας των παιδιών», είπε χαρακτηριστικά, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν οφέλη από την πρόσβαση των παιδιών στην ψηφιακή τεχνολογία αλλά και οφέλη από την αποφυγή της.

Πόσο χρόνο να περνά το παιδί μου μπροστά στις οθόνες;

Σύμφωνα με την Karen Winter η χρήση ψηφιακής τεχνολογίας θα πρέπει να αποτελεί αντικείμενο διαλόγου ανάμεσα στο νηπιαγωγείο και τους γονείς, αν και αυτό στην πράξη δεν είναι τόσο εύκολο.