Τα οφέλη της σεξουαλικής δραστηριότητας στην εμμηνόπαυση

Επί μακρόν τόσο οι κοινωνικές, όσο και οι ακαδημαϊκές, αλλά και αυτές καθαυτές οι ιατρικές συζητήσεις γύρω από τη σεξουαλικότητα αναλίσκοντο κατά κύριο λόγο στην περιγραφή των ενδεχομένων κινδύνων της σεξουαλικής επαφής για την υγεία, ενώ συχνά τη συνέδεαν με την αμαρτία και τη ντροπή. Κέντρο του ενδιαφέροντος τέτοιου είδους συζητήσεων ήταν η αποφυγή της μετάδοσης ασθενειών, του ενδεχομένου ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης και φυσικά της σεξουαλικής βίας. Όλοι αυτοί είναι στόχοι αξιέπαινοι το δίχως άλλο, δεν καλύπτουν το πλήρες πεδίο της σεξουαλικότητας και φυσικά δεν περιγράφουν τα οφέλη της σεξουαλικής υγείας για την σωματική και ψυχική υγεία του ατόμου (Gianotten και συνεργάτες, 2021).

Ποια είναι τα αίτια της κολπικής ξηρότητας;

Τι είναι εμμηνόπαυση;

Ο εμμηνορρυσιακός κύκλος, η λεγόμενη περίοδος, είναι ένα γεγονός, που καθορίζει τη ζωή της γυναίκας, τόσο σε επίπεδο σωματικό, όσο και σε επίπεδο ψυχικό. Η εμφάνιση της πρώτης περιόδου στην εφηβεία, ονομάζεται εμμηναρχή, ενώ η αναστολή του εμμηνορρυσιακού κύκλου ονομάζεται εμμηνόπαυση. Λέμε, πως μια γυναίκα έχει μπει στην εμμηνόπαυση, όταν για δώδεκα συναπτούς μήνες δεν έχει περίοδο.

Κατά μέσο όρο η εμμηνόπαυση επέρχεται στην ηλικία των 51 ετών. Το ηλικιακό φάσμα εντός του οποίου είναι πιθανότερο μια γυναίκα να έχει την εμπειρία της εμμηνόπαυσης κυμαίνεται μεταξύ των 48 και των 55 ετών.

Υπάρχει όμως και ποσοστό 1% περίπου των γυναικών, οι οποίες θα βιώσουν τη λεγόμενη πρόωρη εμμηνόπαυση πριν την συμπλήρωση του 40ου έτους της ηλικίας τους.

Η εμμηνόπαυση – κατά κανόνα – δεν εκδηλώνεται «μία κι έξω», αλλά προηγείται μία «μεταβατική περίοδος», η οποία αποκαλείται και «κλιμακτήριος». Κατά την κλιμακτήριο η δραστηριότητα των ωοθηκών βαίνει μειούμενη. Η προοδευτική αυτή κάμψη της ωοθηκικής δραστηριότητας αντικατοπτρίζεται τόσο σε αναφερόμενες από τη γυναίκα μεταβολές στην περίοδό της, αλλά και σε εργαστηριακές εξετάσεις. Αυτές οι μεταβολές είναι σταδιακές (Santoro, 2016).

Πονάτε κατά τη διάρκεια του σεξ; Να πού μπορεί να οφείλεται

Η σεξουαλική δραστηριότητα καθυστερεί την έλευση της εμμηνόπαυσης

Ενδιαφέρον έχουν τα συμπεράσματα μελέτης, στα πλαίσια της οποίας ελήφθησαν υπόψη τα στοιχεία από το ιστορικό 2936 γυναικών ηλικίας μεταξύ των 42 και των 52 ετών, που είχαν τουλάχιστον μία έμμηνο ρύση εντός των τριών μηνών πριν την έναρξη της μελέτης. Οι συντάκτες της συγκεκριμένης μελέτης παρατήρησαν, πως οι γυναίκες, που ανέφεραν σεξουαλική επαφή σε εβδομαδιαία βάση είχαν 28% λιγότερες πιθανότητες να εισέλθουν στην εμμηνόπαυση κατά το διάστημα της παρακολούθησής τους εν σχέση με τις γυναίκες, που ανέφεραν σεξουαλική επαφή με συχνότητα μικρότερη της μίας φοράς το μήνα. Έτσι οι επιστήμονες διατύπωσαν την υπόθεση, πως η συχνή σεξουαλική επαφή ενδεχομένως να «καθυστερεί» έως ένα βαθμό την έλευση της εμμηνόπαυσης (Arnot & Mace, 2020).

Η σεξουαλική δραστηριότητα προστατεύει την υγεία της καρδιάς

Η καλή ποιότητα της σεξουαλικής δραστηριότητας δρα προστατευτικά όσον αφορά την καρδιακή λειτουργία, αφού συσχετίζεται με μείωση των πιθανοτήτων εκδήλωσης καρδιαγγειακών επεισοδίων (Liu και συνεργάτες, 2016).

Στο σημείο αυτό χρήσιμο θα ήταν να αναφερθούμε στη «Μεταβλητότητα του Καρδιακού Ρυθμού». Το χρονικό διάστημα, που μεσολαβεί μεταξύ δύο καρδιακών παλμών υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν είναι σταθερό, αλλά μεταβαλλόμενο. Με τον όρο Μεταβλητότητα Καρδιακού Ρυθμού (Heart Rate Variability/ HRV) αναφερόμαστε στη διακύμανση της διάρκειας του μεσοδιαστήματος μεταξύ δύο συνεχόμενων καρδιακών παλμών. Η υγιής καρδιά δεν λειτουργεί ως μετρονόμος, αντίθετα η λειτουργία της χαρακτηρίζεται από Μεταβλητότητα Καρδιακού Ρυθμού, η οποία όμως δεν είναι υπερβολικά έντονη. Τόσο η έντονη Μεταβλητότητα Καρδιακού Ρυθμού, όσο και η ανυπαρξία αυτής (δηλαδή το μεσοδιάστημα μεταξύ διαδοχικών παλμών παραμένει σταθερό) είναι συχνά δείκτης διαταραχής της καρδιακής λειτουργίας (Shaffer & Ginsberg, 2017). Φαίνεται, πως ειδικά για υγιείς γυναίκες ηλικίας μεταξύ των 45 και των 60 ετών, που έχουν εισέλθει στην εμμηνόπαυση, η τακτική σεξουαλική επαφή, που περιλαμβάνει διείσδυση του πέους στον κόλπο, έχει θετική επιρροή στη μεταβλητότητα του καρδιακού ρυθμού και στην καλή λειτουργία του νευρικού συστήματος, δια του οποίου καθορίζεται και η καρδιακή λειτουργία εν γένει (Armeni και συνεργάτες, 2025).

Εμμηνόπαυση και απώλεια της σεξουαλικής επιθυμίας- Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί

Η σεξουαλική δραστηριότητα προστατεύει την υγεία του κόλπου

Ένα από τα πιο ενοχλητικά συμπτώματα της εμμηνόπαυσης είναι η κολπική ξηρότητα, η οποία με τη σειρά της σχετίζεται με τη δυσπαρευνία (έτσι ονομάζεται ο πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή), αλλά και με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης κατάθλιψης.

Έχει παρατηρηθεί, πως η σεξουαλική δραστηριότητα μετά την εμμηνόπαυση προστατεύει την υγεία του κόλπου, καθότι χάρη σε αυτήν μειώνονται οι πιθανότητες εκδήλωσης κολπικής ξηρότητας. Παράλληλα, βελτιωμένη καταγράφεται και η ορμονική δραστηριότητα μετεμμηνοπαυσιακών γυναικών, οι οποίες είναι σεξουαλικά δραστήριες (Leiblum κα συνεργάτες, 1983).

Έχει διατυπωθεί εξάλλου η υπόθεση, σύμφωνα με την οποία η κολπική ξηρότητα συνδέεται με μείωση της κυκλοφορίας του αίματος στον κόλπο. Επιπροσθέτως, είναι γνωστό, πως κατά τη σεξουαλική επαφή ροή του αίματος στο κόλπο και στο αιδοίο αυξάνεται. Ενδιαφέρον έχει μελέτη, στα πλαίσια της οποίας οι επιστήμονες δια της χρήσης μαγνητικής τομογραφίας μέτρησαν την αύξηση της ροής του αίματος στα γεννητικά όργανα μετά από τη διέγερσή τους σε γυναίκες, που είχαν ήδη εισέλθει στην εμμηνόπαυση, αλλά και σε γυναίκες, που ακόμα είχαν έμμηνο ρύση. Τα συλλεχθέντα στοιχεία προκάλεσαν κάποια έκπληξη, αφού δια της ανάλυσής τους κατεδείχθη, πως η ικανότητα των αγγείων του κόλπου να αυξήσουν τη ροή του αίματος εντός τους είναι παρόμοια πριν και μετά την εμμηνόπαυση. Επομένως, η σεξουαλική διέγερση των γεννητικών οργάνων είναι μία «φυσική» και σίγουρα «ευχάριστη» μέθοδος αύξησης της αιματικής ροής στον κόλπο. Αυτός φαίνεται, πως είναι και ένας εκ των ενδεχόμενων μηχανισμών, δια των οποίων οι σεξουαλικώς ενεργές γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση αναφέρουν σαφώς χαμηλότερου βαθμού κολπική ξηρότητα (van Lunsen και συνεργάτες, 2004).

Οι σεξουαλικώς ενεργές γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση νιώθουν ευεξία

H ευεξία (το πόσο «καλά» αισθάνεται κάποιος δηλαδή) είναι μία έννοια μάλλον «αφηρημένη» (δεν είναι εύκολο να περιγραφεί), αλλά είναι σημαντικό ένας ιατρός να γνωρίζει το βαθμό ευεξίας όποιου ζητήσει τη βοήθειά του. Έτσι, συστήνονται οι κατάλληλες ιατρικές παρεμβάσεις και επιτυγχάνεται βελτίωση της ποιότητας της ζωής του ατόμου.

Είναι δυνατόν να μετρηθεί ο βαθμός ευεξίας δια της χρήσης ειδικά δομημένων ερωτηματολογίων. Ένα τέτοιο ερωτηματολόγιο είναι και λεγόμενη «Κλίμακα Αξιολόγησης της Εμμηνόπαυσης» (Menopause Rating Scale/ MRS). Οι κληθείσες γυναίκες, που έχουν ήδη μπει στην εμμηνόπαυση καλούνται να απαντήσουν σε ερωτήματα σχετικά με τα σωματικά (π.χ. κολπική ξηρότητα, εξάψεις, ακράτεια κ.α.), αλλά τα ψυχικά συμπτώματα (π.χ. άγχος, κούραση – καταβολή, κ.α.) (Heinemann και συνεργάτες, 2003).

Σεξoυαλική λειτουργία στην εμμηνόπαυση & καρδιαγγειακή υγεία

Επιστήμονες, που χρησιμοποίησαν σε έρευνά τους το συγκεκριμένο ερωτηματολόγιο, διαπίστωσαν, πως οι γυναίκες, που διατηρούν ικανοποιητική σεξουαλική δραστηριότητα και μετά την εμμηνόπαυση έχουν σαφώς καλύτερη βαθμολογία (άρα αισθάνονται υψηλότερο βαθμό ευεξίας), από γυναίκες, που στη φάση αυτή της ζωής τους απέχουν από το σεξ (Fausto και συνεργάτες, 2023).

Δείτε στο παρακάτω video πώς θα βελτιώσετε τη σεξουαλική σας ζωή τώρα!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Armeni A, Armeni E, Chedraui P, Lambrinoudaki I. Cardiovascular disease and female sexual health across the life span: a bidirectional link. Maturitas. 2025 Jul;198:108381. doi: 10.1016/j.maturitas.2025.108381. Epub 2025 Apr 26. PMID: 40311187.}

^{Arnot M, Mace R. Sexual frequency is associated with age of natural menopause: results from the Study of Women's Health Across the Nation. R Soc Open Sci. 2020 Jan 15;7(1):191020. doi: 10.1098/rsos.191020. PMID: 32218936; PMCID: PMC7029897.}

^{Fausto DY, Martins JBB, da Silveira J, Cardoso FL, de Azevedo Guimarães AC. Association between menopausal symptoms, sexual function, and sexual activity - a cross-sectional study. Prz Menopauzalny. 2023 Dec;22(4):220-226. doi: 10.5114/pm.2023.133570. Epub 2023 Dec 11. PMID: 38239399; PMCID: PMC10793606.}

^{Gianotten WL, Alley JC, Diamond LM. The Health Benefits of Sexual Expression. Int J Sex Health. 2021 Sep 25;33(4):478-493. doi: 10.1080/19317611.2021.1966564. PMID: 38595776; PMCID: PMC10903655.}

^{Heinemann LA, Potthoff P, Schneider HP. International versions of the Menopause Rating Scale (MRS). Health Qual Life Outcomes. 2003 Jul 30;1:28. doi: 10.1186/1477-7525-1-28. PMID: 12914663; PMCID: PMC183844.}

^{Leiblum S, Bachmann G, Kemmann E, Colburn D, Swartzman L. Vaginal atrophy in the postmenopausal woman. The importance of sexual activity and hormones. JAMA. 1983 Apr 22-29;249(16):2195-8. PMID: 6834616.}

^{Liu H, Waite LJ, Shen S, Wang DH. Is Sex Good for Your Health? A National Study on Partnered Sexuality and Cardiovascular Risk among Older Men and Women. J Health Soc Behav. 2016 Sep;57(3):276-96. doi: 10.1177/0022146516661597. PMID: 27601406; PMCID: PMC5052677.}

^{Santoro N. Perimenopause: From Research to Practice. J Womens Health (Larchmt). 2016 Apr;25(4):332-9. doi: 10.1089/jwh.2015.5556. Epub 2015 Dec 10. PMID: 26653408; PMCID: PMC4834516.}

^{Shaffer F, Ginsberg JP. An Overview of Heart Rate Variability Metrics and Norms. Front Public Health. 2017 Sep 28;5:258. doi: 10.3389/fpubh.2017.00258. PMID: 29034226; PMCID: PMC5624990.}

^{van Lunsen RH, Laan E. Genital vascular responsiveness and sexual feelings in midlife women: psychophysiologic, brain, and genital imaging studies. Menopause. 2004 Nov-Dec;11(6 Pt 2):741-8. doi: 10.1097/01.gme.0000143704.48324.46. PMID: 15543026.}