Ημικρανία- Κεφαλαλγία: Ποιες είναι οι λύσεις που θα με ανακουφίσουν;

Ο πονοκέφαλος είναι η πιο συνηθισμένη μορφή πόνου και από τις συχνότερες αιτίες απουσίας από την εργασία ή το σχολείο. Ο ετήσιος επιπολασμός παγκοσμίως της ημικρανίας, ενός είδους κεφαλαλγίας, κυμαίνεται στο 10-15 %, δηλαδή 1 στα 7 άτομα στο γενικό πληθυσμό πάσχει από ημικρανία. Σαφώς συχνότερα προσβάλλονται οι γυναίκες. H έκπτωση της λειτουργικότητας των ημικρανικών ασθενών, όπως την ποσοτικοποίησε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) είναι ισοδύναμη με αυτήν της τετραπληγίας ή της άνοιας.

Η Διεθνής Ταξινόμηση Διαταραχών Κεφαλαλγίας (The International Classification of Headache Disorders), που δημοσιεύθηκε από την International Headache Society, χρησιμοποιείται για την ταξινόμηση περισσότερων από 150 τύπων πρωτοπαθών και δευτεροπαθών διαταραχών κεφαλαλγίας. Οι πρωτοπαθείς κεφαλαλγίες δεν προκαλούνται από άλλη παθολογική κατάσταση και οι πιο συχνοί τύποι είναι η ημικρανία, η αθροιστική κεφαλαλγία και η κεφαλαλγία τύπου τάσεως. Οι δευτεροπαθείς κεφαλαλγίες είναι συνέπεια άλλης παθολογικής διαταραχής που προκαλεί πόνο ή ευαισθησία λόγω πίεσης ή φλεγμονής του παρακείμενου νευρικού ιστού. Μπορεί να οφείλονται σε υποκείμενες καταστάσεις όπως πυρετός, λοίμωξη, κατάχρηση φαρμάκων, υψηλή αρτηριακή πίεση, τραυματισμός στο κεφάλι, ισχαιμικό ή αιμορραγικό εγκεφαλικό επεισόδιο, όγκοι και άλλες διαταραχές, όπως η νευραλγία του τριδύμου.

Οι κεφαλαλγίες παρουσιάζουν μεγάλη διακύμανση στη συχνότητα και την ένταση του πόνου. Μερικά άτομα μπορεί να παρουσιάσουν πονοκεφάλους μία ή δύο φορές το χρόνο, ενώ άλλα μπορεί να παρουσιάσουν πονοκεφάλους περισσότερες από 15 ημέρες το μήνα ή καθημερινά. Ο πόνος μπορεί να είναι από ήπιος έως πολύ έντονος και μπορεί να συνοδεύεται από συμπτώματα όπως ναυτία ή αυξημένη ευαισθησία στο θόρυβο ή στο φως, ανάλογα με τον τύπο του πονοκέφαλου.

Οι συνηθέστεροι τύποι πρωτοπαθούς κεφαλαλγίας

1. Κεφαλαλγία τάσεως: Είναι ο πιο κοινός τύπος πονοκεφάλου ενηλίκων και εφήβων. Προκαλεί ήπιο έως μέτριο πόνο, κυρίως σε όλο το κεφάλι και εμφανίζεται μετά από κούραση ή στρες. Συνήθως δεν συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα.

2. Ημικρανία: Ο πόνος της ημικρανίας περιγράφεται συχνά ως οξύς ή σφύζων πόνος, μέτριας ή ισχυρής έντασης, με μονόπλευρη εντόπιση στο κεφάλι ή πίσω από το μάτι. Μπορεί να διαρκέσει από 4 ώρες έως 3 ημέρες, με συχνότητα εμφάνισης μία έως αρκετές φορές τον μήνα ή τον χρόνο. Κυρίως συνοδεύεται από ευαισθησία στο φως, στο θόρυβο ή τις μυρωδιές και με ναυτία ή έμετο. Επιδεινώνεται με συνηθισμένη σωματική δραστηριότητα (π.χ. περπάτημα ή ανέβασμα σκάλας) ή οδηγεί σε αποφυγή της.

3. Αθροιστική κεφαλαλγία: Αυτού του τύπου ο πονοκέφαλος είναι ο πιο έντονος και «θορυβώδης». Οι άνδρες έχουν τρεις έως τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες από τις γυναίκες να εμφανίσουν τον συγκεκριμένο τύπο κεφαλαλγίας. Συνήθως εμφανίζονται με έντονο διαξιφιστικό πόνο πίσω ή γύρω από το μάτι. Ο πόνος μπορεί να είναι τόσο έντονος που τα περισσότερα άτομα δεν μπορούν να καθίσουν και συχνά βηματίζουν κατά τη διάρκεια της κρίσης. Στην πλευρά του πόνου, το βλέφαρο πέφτει, το μάτι κοκκινίζει ή δακρύζει, η κόρη γίνεται μικρότερη και υπάρχει συμφόρηση του σύστοιχου ρώθωνα.

Ονομάζεται αθροιστική κεφαλαλγία επειδή τείνει να συμβαίνει σε παροξυσμούς. Μπορεί να συμβεί μία έως τρεις φορές την ημέρα κατά τη διάρκεια μιας περιόδου κρίσεων, η οποία μπορεί να διαρκέσει 2 εβδομάδες έως 3 μήνες. Κάθε επεισόδιο πονοκέφαλου διαρκεί 15 λεπτά έως 3 ώρες. Μπορεί να αφυπνίσει το άτομο από τον ύπνο. Οι πονοκέφαλοι μπορεί να εξαφανιστούν εντελώς για μήνες ή χρόνια και να επιστρέψουν αργότερα.

Υπάρχουν δύο ειδών φαρμακευτικές επιλογές για τις κεφαλαλγίες. Τα φάρμακα που χορηγούνται στην οξεία φάση και ανακουφίζουν άμεσα από τον πόνο και τα φάρμακα προφύλαξη, όπου στοχεύουν στην μείωση της συχνότητας εμφάνισης και έντασης του πόνου.

Φαρμακευτική αγωγή στην οξεία φάση

Χορηγούνται κατά την έναρξη ή την διάρκεια ενός επεισοδίου. Η έγκαιρη λήψη αναλγητικού συνήθως σχετίζεται με γρηγορότερη ανακούφιση. Επίσης, αν ο ασθενής παρουσιάζει ναυτία, προτείνεται η συνδυαστική λήψη αντιεμετικού (πχ μετοκλοπραμίδη) με αναλγητικού φαρμάκου.

Κατηγορίες φαρμάκων:

1. Απλά αναλγητικά, όπως η παρακετάμολη
2. Μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, όπως η ιβουπροφαίνη και η ναπροξένη
3. Ειδικά φάρμακα κατά της ημικρανίας, όπως οι τρυπτάνες και τα νεότερης γενιάς gepants και ditans

*Πρέπει να αποφεύγεται η κατάχρηση αναλγητικών, γιατί μπορεί να επιδεινώσει τους πονοκεφάλους αντί να ανακουφίσει.

Προφυλακτική φαρμακευτική αγωγή

Οι προφυλακτικές θεραπείες χορηγούνται προκειμένου να μειωθεί η συχνότητα και η βαρύτητα των κρίσεων. Συνήθως δίδονται για διάστημα 6 μηνών ή και περισσότερο και έχουν ένδειξη όταν οι πονοκέφαλοι παρουσιάζονται αρκετές φορές-μέρες τον μήνα.

Κατηγορίες φαρμάκων:

1. Καρδιολογικά φάρμακα: βήτα-αναστολείς, κυρίως η προπρανολόλη
2. Αντιεπιληπτικά φάρμακα: κυρίως η τοπιραμάτη που έχει επίσημη ένδειξη στην ημικρανία
3. Αντικαταθλιπτικά φάρμακα όπως η αμιτριπτυλίνη και η βελαφαξίνη
4. Υποδόριες ενέσεις αλλαντικής τοξίνης Α (Botox) σε εξειδικευμένα σημεία του προσώπου και σώματος
5. Mονοκλωνικά αντισώματα που δρουν κατά του πεπτιδίου CGRP ή των υποδοχέων της (erenumab, galcanezumab, fremanezumab). Το 2018 ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων και ο FDA ενέκριναν αυτή τη νέα γενιά φαρμάκων κατά της ημικρανίας με μηχανισμό δράσης στοχευμένο στην παθοφυσιολογία της ημικρανίας. Χορηγούνται συνήθως με υποδόρια ένεση κάθε ένα ή τρείς μήνες. Μειώνουν σημαντικά την συχνότητα και την ένταση των κρίσεων ημικρανίας.

Αηδονιώ Φιολάκη
Νευρολόγος Ιατρός
T: +302168095815
M:+306944451018 E: afiolaki@yahoo.gr
Λεωφόρος Ευελπίδων & Μυκόνου 2,
Βάρη,16672