Η μωβ απειλή του καλοκαιριού: Πώς προστατεύουμε τα παιδιά από τις μέδουσες

Από το 2022 όταν παρατηρήθηκε για πρώτη φορά μεγάλη έξαρση πληθυσμού, η παρουσία της μωβ μέδουσας παραμένει έντονη το Καλοκαίρι του 2025. Πληθυσμοί έχουν αναφερθεί στις παραλίες του Αιγαίου, του Κρητικού, ενώ φέτος προστέθηκε έντονη παρουσία και στο Ιόνιο Πέλαγος.

Συναγερμός για τη μωβ μέδουσα στις ελληνικές θάλασσες: Έφτασε και στο Ιόνιο

Τι κρύβουν τα δεδομένα για την έκρηξη πληθυσμών

Η Pelagia noctiluca έχει βιολογία κατάλληλη για μαζική αναπαραγωγή: δεν έχει πολυποδικό στάδιο, αναπαράγεται αποκλειστικά ως μεδουσών και ο κύκλος διαρκεί περίπου 9 μήνες.

Έρευνα στο νότιο Μεσόγειο (Μαρόκο, Αλγερία, Τυνησία) 2011–2023 δείχνει ότι οι πληθυσμιακές "εκρήξεις" κορυφώνονται θερινές περιόδους, με σημαντικές εξάρσεις τα 2015, 2018 και 2022, και σχετική ύφεση από το 2020 έως το 2023 .

Η συχνότητα μιας τόσο έντονης εμφάνισης ~ανά δεκαετία έχει επαληθευτεί και στην Ελλάδα, με διάρκεια 2–3 ετών .

Περιβαλλοντικοί παράγοντες που ευνοούν τις εξάρσεις

• Θερμοκρασία επιφάνειας θάλασσας: Θετική συσχέτιση με την ένταση των πληθυσμιακών εξάρσεων.
• Θρεπτικά άλατα (νιτρικά, φωσφορικά) και θαλάσσια ρεύματα: Σημαντικά, αν και με μικρότερη επίδραση.
• Ανθρωπογενείς επιδράσεις: Ρύπανση, υπεραλίευση predator (όπως θαλάσσιες χελώνες, τόνος) και κλιματική αλλαγή ενισχύουν τις «εκρήξεις».

«Προκαλούν οξύ πόνο. Αυτό το οίδημα το οποίο προκαλείται γιατί είναι και οι κεραίες είναι τα κνιδοκύτταρα τους, εκλύουν αυτό το κνιδώδες υγρό που αυτές τις έχουν υπό κανονικές συνθήκες για να σκοτώνουν τη λεία τους. Αν όμως δυστυχώς έρθουμε σε επαφή εμείς, προκαλείται αυτός ο πόνος», είχε αναφέρει στο παρελθόν σε τηλεοπτικό σταθμό ο Επαμεινώνδας Χρήστου, διευθυντής ερευνών του ΕΛΚΕΘΕ, βιολόγος – ωκεανολόγος.

Τι πρέπει να κάνετε αν σας τσιμπήσει μέδουσα

Ενημερώστε τα παιδιά για τη μωβ μέδουσα και πείτε τους πώς να αποφύγουν το επικίνδυνο τσίμπημα

Τα παιδιά θα πρέπει να γνωρίζουν για τη μωβ μέδουσα και επίσης, θα πρέπει να τους εξηγήσετε-μιλήσετε για την επικινδυνότητά της. Ζητήστε τους αν δουν μια μέδουσα όπως αυτή της φωτογραφίας, να βγουν αμέσως έξω από το νερό.

Επιπλέον, τόσο τα μικρά παιδιά όσο και τα μεγαλύτερα θα πρέπει να ΜΗΝ επιχειρήσουν να την πιάσουν με κάποιο από τα παιχνίδια τους (κουβαδάκι, απόχη, φτιαράκια) για να τη βγάλουν έξω.

Τσίμπημα τσούχτρας ή μέδουσας συμπτώματα

Οι μέδουσες είναι ένα κοινό θαλάσσιο πλάσμα που βρίσκεται σε κάθε ωκεανό και όπως αναφέραμε και προηγουμένως, έχουν κατακλύσει από πέρυσι το Αιγαίο, το Κρητικό και φέτος και το Ιόνιο πέλαγος. Υπάρχουν πολλά είδη μεδουσών, αλλά το μωβ είναι εκείνο που πρέπει να προσέχουμε μιας και θεωρείται από τα πιο επικίνδυνα είδη μεδουσών στην Μεσόγειο.

Πώς αντιμετωπίζουμε το τσίμπημα από τσούχτρα;

Σύμφωνα με το Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας, 99%-100% των κολυμβητών θα τσιμπηθούν όταν υπάρχουν πληθυσμιακές εξάρσεις των μωβ μεδουσών (Pelagia noctiluca) και το τσίμπημα δημιουργεί φουσκάλες στο δέρμα όπου μπορούν να κρατήσουν από λίγες μέρες έως και έξι μήνες.

^{πηγή φωτογραφίας: Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας}

Τα κοινά συμπτώματα ενός τσιμπήματος μεδουσών περιλαμβάνουν:

• ένα αίσθημα καύσου, τσούξιμο στο δέρμα σας
• μυρμήγκιασμα ή μούδιασμα στο σημείο που εμφανίστηκε το τσίμπημα
• το δέρμα στην περιοχή όπου τσίμπησε η μέδουσα γίνεται κόκκινο ή μωβ

Τα πιο σοβαρά συμπτώματα ενός τσιμπήματος μεδουσών περιλαμβάνουν:

• ναυτία
• ζάλη
• εμετό
• δυσκολία αναπνοής

Τσίμπημα μέδουσας: Τι πρέπει να κάνετε και τι όχι

Η σοβαρότητα των συμπτωμάτων σας θα εξαρτηθεί από το είδος της μέδουσας που συναντήσατε και πόσο από το δέρμα σας επηρεάζεται από το δηλητήριό της.

Τσίμπημα μέδουσας τι να κάνετε αν τσιμπήσει εσάς ή τα παιδιά σας

• Πλύνετε προσεκτικά με θαλασσινό νερό, χωρίς να τρίβετε την περιοχή του τσιμπήματος.
• Αν είναι διαθέσιμο, εφαρμόζετε ένα μίγμα θαλασσινού νερού και μαγειρικής σόδας (σε αναλογία 1:1) για δύο λεπτά, ώστε να σταματήσει οποιαδήποτε επιπλέον έκκριση δηλητηρίου από πιθανά υπολείμματα κυττάρων πλοκαμιών που έχουν μείνει στο δέρμα.
• Χρησιμοποιείτε μια πλαστική τραπεζική κάρτα ή κάτι παρόμοιο (και όχι τα χέρια σας) για να αφαιρέσετε το μείγμα της μαγειρικής σόδας καθώς και οποιαδήποτε τυχόν υπολείμματα από το δέρμα
• Εφαρμόζετε πάγο πάνω στο τσίμπημα για 5-15 λεπτά. Ο πάγος ή ακόμη και κάποιο παγωμένο αναψυκτικό, θα πρέπει να είναι μέσα σε σακούλα ή κάποιο άλλο περίβλημα, όπως ένα ύφασμα ή μπλουζάκι.
• Ελέγξτε αν υποχώρησε ο πόνος, κι αν είναι ανάγκη ξαναβάλτε πάγο για άλλα 5-15 λεπτά.
• Αν ο πόνος επιμένει, συμβουλευτείτε έναν γιατρό ή φαρμακοποιό για να σας συνταγογραφήσει παυσίπονα ή αντιφλεγμονώδεις κρέμες (όπως π.χ. 3-4% λιδοκαΐνη και υδροκορτιζόνη).
• MHN τυλίγετε το σημείο τσιμπήματος σφιχτά με επιδέσμους, ΜΗΝ χρησιμοποιείτε ξύδι, ΟΥΤΕ γλυκό νερό, ΟΥΤΕ οινόπνευμα, ΟΥΤΕ αμμωνία.

Κατασκευή για τα νήπια: Φτιάξτε την πιο όμορφη μέδουσα

Τι να ΜΗΝ κάνετε σε τσίμπημα τσούχτρας

• Δεν πλένετε την πληγή με γλυκό νερό
• Δεν τρίβετε την πληγή με πετσέτα ή με άμμο στην παραλία
• Δεν πλένετε την πληγή με ξύδι, αλκοόλ ή αμμωνία
• Δεν αφαιρείτε υπολείμματα πλοκαμιών με γυμνά χέρια
• Αποφεύγετε τα θερμά επιθέματα

^{με πληροφορίες από ΣΚΑΪ / healthline.com / Ελληνικό Παρατηρητήριο Βιοποικιλότητας}

^{*πρώτη δημοσίευση 05/06/2022 - ανανεώθηκε}