Στην εγκυμοσύνη τρώμε για δύο;

Στην εγκυμοσύνη λοιπόν πρέπει να τρώμε για δύο μόνο σε ποιότητα, όχι σε ποσότητα!

Η αντίληψη ότι η έγκυος πρέπει να διπλασιάσει το φαγητό της λόγω των αυξημένων αναγκών του εμβρύου ήταν σωστή σε περιόδους πείνας και στέρησης, όταν οι περισσότερες γυναίκες υποσιτίζονταν σε καθημερινή βάση και έπρεπε να αυξήσουν την πρόσληψη τροφής για να συντηρήσουν μια φυσιολογική εγκυμοσύνη. Το αντίστοιχο δεν ισχύει στις μέρες μας. Ειδικά στην χώρα μας, μεγάλο ποσοστό γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας είναι υπέρβαρες ή παχύσαρκες. Το αυξημένο βάρος και ειδικά η παχυσαρκία, αλλά και η υπερβολική πρόσληψη βάρους συνδέονται με πολλές επιπλοκές κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Το έμβρυο δεν έχει ιδιαίτερα αυξημένες θερμιδικές ανάγκες. Η αύξηση στις ημερήσιες θερμίδες είναι αμελητέα το πρώτο τρίμηνο. Κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου η έγκυος πρέπει να καταναλώνει περίπου250 θερμίδες περισσότερες κάθε ημέρα (περίπου 1800-2000 θερμίδες για μια γυναίκα φυσιολογικού βάρους) και το τρίτο τρίμηνο περίπου 400 θερμίδες περισσότερες (περίπου 2200 θερμίδες την ημέρα για μια γυναίκα φυσιολογικού βάρους). Στην δίδυμη κύηση οι ανάγκες είναι πιο αυξημένες.

Ποια θεωρείται υγιής αύξηση βάρους στην εγκυμοσύνη για την μητέρα και το μωρό ;

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές του Διεθνούς Οργανισμού Ιατρικής, η προτεινόμενη αύξηση βάρους για μια υγιή εγκυμοσύνη εξαρτάται κατά κύριο λόγο από το βάρος και το δείκτη μάζας σώματος της εγκύου στην αρχή της κύησης.
Έτσι, μια γυναίκα που κυοφορεί ένα έμβρυο και ξεκινά την εγκυμοσύνη της από φυσιολογικό βάρος, δεν θα πρέπει να παίρνει πάνω από 15 κιλά συνολικά. Σε περίπτωση δίδυμης κύησης μπορεί να πάρει 2-3 κιλά παραπάνω. Μια γυναίκα όμως που είναι ήδη παχύσαρκη μπορεί να έχει μια φυσιολογική εγκυμοσύνη και να μην πάρει καθόλου βάρος.

Δείκτης μάζας σώματος στην αρχή της κύησης ΒΜΙ (kg/m2) Ημερήσιες θερμίδες ανά κιλό (Kcal/kg ) σωματικού βάρους

Συνιστώμενη αύξηση βάρους (kg) συνολικά
20-25 (φυσιολογικό) 30-35 11.3-15.9
26-30 (υπέρβαρο) 24 6.8-11.3
>30 (παχύσαρκο) 12-15 Έως 6.8
<20 (ελλιποβαρές) 30-40 12-18

Ποιος είναι ο σωστός ρυθμός αύξησης βάρους κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης;

Το πρώτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης η αλλαγή στο βάρος πρέπει να είναι πολύ μικρή, το πολύ 2-3 κιλά, εκτός αν η έγκυος ξεκινά την εγκυμοσύνη με πολύ χαμηλό βάρος. Στο δεύτερο και τρίτο τρίμηνο συστήνεται κατά μέσο όρο η αύξηση βάρους κατά ½ κιλό την εβδομάδα σε γυναίκες φυσιολογικού βάρους. Σε υπέρβαρες ή παχύσαρκες η πρόσληψη βάρους πρέπει να είναι έως 200 γραμμάρια ανά εβδομάδα.

Η παχυσαρκία αλλά και η υπερβολική πρόσληψη βάρους προκαλούν επιπλοκές στην εγκυμοσύνη

Οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν αυξημένο κίνδυνο πολλαπλών επιπλοκών κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ο κίνδυνος για διαβήτη κύησης, προεκλαμψία και ανάγκη για καισαρική τομή αυξάνει παράλληλα με τον δείκτη μάζας σώματος σε όλες της γυναίκες με ΔΜΣ >30 αλλά είναι πολύ μεγαλύτερος για γυναίκες με νοσογόνο παχυσαρκία (ΔΜΣ >40). Οι παχύσαρκες γυναίκες έχουν ακόμα αυξημένο κίνδυνο για υπέρταση, για θρομβωτικά επεισόδια και για αποβολές.

Η παχυσαρκία φαίνεται να σχετίζεται επίσης με αυξημένο κίνδυνο για διαταραχές διάπλασης του εμβρύου, κυρίως της καρδιάς και του νευρικού συστήματος του μωρού και θάνατο του νεογνού. Ένα ακόμα ανησυχητικό φαινόμενο που όλο και πιο συχνά παρατηρείται σε έρευνες είναι ότι, τα μωρά που γεννιούνται από παχύσαρκες μαμάδες ή από μαμάδες που παίρνουν πολλά κιλά στην εγκυμοσύνη, έχουν και τα ίδια αυξημένο κίνδυνο να κάνουν παχυσαρκία από την παιδική τους ηλικία.

Μπορεί μια υπέρβαρη μαμά να χάσει βάρος στην εγκυμοσύνη;

Οι γυναίκες που ξεκινούν την εγκυμοσύνη τους με σωματικό βάρος πάνω από το φυσιολογικό θα πρέπει να παρακολουθούνται από ειδικό με εμπειρία στην παχυσαρκία και να λαμβάνουν μια διατροφή με 1600 θερμίδες την ημέρα (όχι λιγότερες) που να καλύπτει όλες τις διατροφικές τους ανάγκες. Με αυτή τη διατροφή και μόνο υπό παρακολούθηση είναι πιθανή η ασφαλής απώλεια βάρους στην αρχή της εγκυμοσύνης.

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η σωστή και ισορροπημένη πρόσληψη υδατανθράκων έτσι ώστε και να αποφεύγεται από τη μια η μεγάλη αυξομείωση του σακχάρου μετά τα γεύματα, από την άλλη να μην υπάρχει καύση λίπους και παραγωγή κετόνης που είναι βλαπτική για την ανάπτυξη του εμβρύου.

Η απώλεια βάρους κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης δεν συστήνεται. Στην εγκυμοσύνη πρέπει να υπάρχει διατροφική επάρκεια που να καλύπτει όλες τις διατροφικές ομάδες.

Αν προετοιμάζετε μια εγκυμοσύνη μιλήστε με τον ιατρό σας για την σωστή διατροφή και πρόσληψη βάρους και, αν έχετε επιπλέον κιλά προσπαθήστε να τα χάσετε πριν μείνετε έγκυος.

Απώλεια βάρους μετά την εγκυμοσύνη

Η υπερβολική πρόσληψη βάρους στην εγκυμοσύνη και η μη απώλεια βάρους μέσα σε ένα χρόνο μετά την κύηση είναι ο πιο σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την ανάπτυξη παχυσαρκίας σε μια γυναίκα, ακόμα και φυσιολογικού βάρους. Η συσσώρευση βάρους μετά από διαδοχικές εγκυμοσύνες μπορεί να οδηγήσει πολύ γρήγορα μια γυναίκα από φυσιολογικό σε παχύσαρκο δείκτη μάζας σώματος. Η απώλεια βάρους μετά την εγκυμοσύνη πρέπει να γίνεται μεθοδικά και υπό παρακολούθηση ώστε μια γυναίκα να καταφέρει να επιστρέψει σε ένα φυσιολογικό βάρος σύντομα. Η προσπάθεια μπορεί να ξεκινήσει ακόμα και κατά τον θηλασμό, με κατάλληλες διαιτητικές οδηγίες και συχνή παρακολούθηση.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την: Μεντζελοπούλου Παρασκευή – Ενδοκρινολόγος Λέκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard, επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: www.endodiabetes.gr