ΜΙΚΡΟΒΙΩΜΑ ΚΑΙ IVF: Μπορεί το μικροβίωμα να προβλέψει την επιτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης;

Τι είναι το μικροβίωμα και πώς συνδέεται με τη γονιμότητα;

Το μικροβίωμα αναφέρεται στην κοινότητα μικροοργανισμών - όπως βακτήρια και μύκητες - που ζουν στο ανθρώπινο σώμα. Στη γονιμότητα, το κολπικό και το ενδομήτριο μικροβίωμα (μήτρας) μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την εμφύτευση του εμβρύου και την επιτυχία της εξωσωματικής γονιμοποίησης. Ένα υγιές περιβάλλον, όπου κυριαρχούν οι λακτοβάκιλλοι, θεωρείται βασικός παράγοντας για την επίτευξη εγκυμοσύνης.

Δεν υποτίθεται ότι η μήτρα είναι στείρα μικροβίων;

Αυτή ήταν η μακροχρόνια πεποίθηση. Ωστόσο, πρόσφατη έρευνα ανέτρεψε αυτή την ιδέα, δείχνοντας ότι η μήτρα φιλοξενεί μια ξεχωριστή μικροβιακή κοινότητα που μπορεί να επηρεάσει τις ανοσολογικές αντιδράσεις, τη φλεγμονή, ακόμη και την δεκτικότητα του ενδομητρίου - καθιστώντας το μικροβίωμα κρίσιμο παράγοντα για την αναπαραγωγική επιτυχία.

Πώς επηρεάζει το μικροβίωμα την εμφύτευση εμβρύου στην εξωσωματική γονιμοποίηση;

Αρκετές μελέτες δείχνουν ότι ένα μη ισορροπημένο ή «δυσβιοτικό» μικροβίωμα - ειδικά όταν κυριαρχείται από βακτήρια όπως Gardnerella, Streptococcus ή Escherichia coli - μπορεί να εμποδίσει την εμφύτευση. Από την άλλη πλευρά, ένα πλούσιο σε Lactobacillus μικροβίωμα υποστηρίζει ένα πιο σταθερό, λιγότερο φλεγμονώδες περιβάλλον, βελτιώνοντας τις πιθανότητες εμφύτευσης εμβρύου.

Μπορούν τα προβιοτικά ή τα αντιβιοτικά να βελτιώσουν πραγματικά τη γονιμότητα;

Ναι—σε ορισμένες περιπτώσεις. Όταν εντοπιστούν επιβλαβή βακτήρια, τα αντιβιοτικά μπορούν να μειώσουν τη φλεγμονή και τα προβιοτικά μπορούν να βοηθήσουν στην αποκατάσταση της υγιούς χλωρίδας. Αρκετές ασθενείς έχουν αναφέρει επιτυχία μετά τη διόρθωση ανισορροπημένων μικροβιωμάτων χρησιμοποιώντας προβιοτικά.

Απαιτείται αυτή η εξέταση για όλους όσους κάνουν εξωσωματική γονιμοποίηση;

Όχι ακόμα. Ο έλεγχος μικροβιώματος δεν απαιτείται αλλά συνιστάται συχνότερα για:

• Γυναίκες με επαναλαμβανόμενες αποτυχημένες εμβρυομεταφορές
• Περιπτώσεις επαναλαμβανόμενων αποβολών
• Υποψία ή επιβεβαιωμένη χρόνια ενδομητρίτιδα

Παίζει ρόλο η διατροφή στην ισορροπία του μικροβιώματος;

Ναι, η υγιής διατροφή μπορεί να υποστηρίξει την ανάπτυξη ενός θετικού μικροβιώματος, ενώ η κακή διατροφή μπορεί να προάγει την ανάπτυξη παθογόνων μικροοργανισμών και να οδηγήσει σε ανισορροπία του μικροβιώματος.

• Φυτικές ίνες και προβιοτικά: Τροφές πλούσιες σε φυτικές ίνες, όπως τα φρούτα, τα λαχανικά και οι ολικής άλεσης τροφές, βοηθούν στην ανάπτυξη «καλών» βακτηρίων, όπως τα Lactobacillus. Επιπλέον, τα προβιοτικά τρόφιμα (π.χ. γιαούρτι, κεφίρ) μπορούν να βοηθήσουν στην ενίσχυση της «καλής» μικροχλωρίδας.

• Αντιφλεγμονώδη τρόφιμα: Τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά (π.χ. μούρα, ελαιόλαδο, πράσινο τσάι) ενδέχεται να βοηθήσουν στην ενίσχυση του μικροβιώματος και στην αποτροπή φλεγμονών.

• Ζάχαρη: Η υπερβολική κατανάλωση ζάχαρης και επεξεργασμένων υδατανθράκων μπορεί να ενισχύσει την ανάπτυξη παθογόνων βακτηρίων ή ζυμών (μύκητες) (π.χ. Candida), οδηγώντας σε μυκητιάσεις, κολπικές λοιμώξεις ή ενδομητρίτιδα.

Κατερίνα Αθανασίου
Μαιευτήρας-Χειρουργός Γυναικολόγος
Κέντρο Εξωσωματικής Αθηνών –  IVF ATHENS CENTER
Hospitals of HUG, GHOL, HFR, Switzerland
MSc Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή, Université de Genève, Ελβετία
Research Fellow OBGYN, Weill Cornell, New York, USA
Υποψήφια διδάκτωρ ΕΚΠΑ