Διαθήκες: Πόσα είδη υπάρχουν, πώς καταρτίζονται και πώς καθίστανται ισχυρές

Διαθήκη είναι το έγγραφο εκείνο με το οποίο ο άνθρωπος προσδιορίζει ο ίδιος κληρονόμους του αλλά και ρυθμίζει ορισμένες σχέσεις οικογενειακού δικαίου.

Διαθήκες: Πόσα είδη υπάρχουν, πώς καταρτίζονται και πώς καθίστανται ισχυρές

Στο νόμο συναντάται και ως «διάταξη τελευταίας βούλησης» ή «τελευταία διάταξη».

Η διαθήκη είναι δικαιοπραξία τυπική. Ο νόμος προβλέπει έγγραφο τύπο για τη σύνταξη της διαθήκης, ο οποίος είναι συστατικός, ενώ η μη τήρησή του καθώς και οι παραβάσεις σχετικά μ’ αυτόν έχουν ως συνέπεια την απόλυτη ακυρότητα της διαθήκης. Συντάσσεται αυτοπροσώπως και ανακαλείται ελεύθερα. Τα αποτελέσματα της διαθήκης παράγονται μόνο μετά το θάνατο του διαθέτη (αυτού του οποίου είναι η διαθήκη).

Από τον Αστικό Κώδικά προβλέπονται τρεις τακτικοί τύποι σύνταξης διαθήκης, η ιδιόγραφη, η δημόσια και η μυστική, καθώς και τύποι έκτακτων διαθηκών που υπό προϋποθέσεις συντάσσονται σε πλοίο ή σε εκστρατεία ή σε περίπτωση αποκλεισμού. Τα τρία βασικά είδη διαθηκών είναι τα εξής: η ιδιόγραφη διαθήκη, η δημόσια διαθήκη και η μυστική διαθήκη.

Τα χαρακτηριστικά εκάστης εξ αυτών έχουν ως εξής:
Η ιδιόγραφη διαθήκη είναι η πιο απλή μορφή διαθήκης. Γράφεται από το χέρι του διαθέτη, χρονολογείται (ημέρα, μήνας, έτος) και υπογράφεται από τον ίδιο. Η διαθήκη αυτή μπορεί να φυλαχθεί οπουδήποτε ή να κατατεθεί προς φύλαξη σε συμβολαιογράφο. Δεν μαθαίνουν τρίτοι ούτε το περιεχόμενό της, ούτε ότι συντάχθηκε και αναπροσαρμόζεται ανά πάσα στιγμή που διαθέτης πιστεύει ότι η τελευταία του βούληση άλλαξε.

Πλην όμως, συχνά παρατηρείται το φαινόμενο, ιδιόγραφες διαθήκες να περιέχουν όρους που είναι άκυροι και να μην μπορούν να εφαρμοστούν στην πράξη, επειδή ο διαθέτης κατά τη σύνταξή της ιδιόγραφης διαθήκης του δεν συμβουλεύτηκε κάποιο ειδικό, με αποτέλεσμα, αντί να βάζει τα πράγματα σε τάξη με την τελευταία βούλησή του, να τα μπερδεύει περισσότερο. Ο διαθέτης μπορεί να παραδώσει τη διαθήκη και σε τρίτο πρόσωπο να του τη φυλάξει ή και σε συμβολαιογράφο, με την απλή διαδικασία της κατάθεσης εγγράφων.

Η δημόσια διαθήκη συντάσσεται με δήλωση του διαθέτη σε συμβολαιογράφο με την παρουσία τριών μαρτύρων ή συντάσσεται ενώπιον δύο συμβολαιογράφων με την παρουσία ενός μάρτυρα. Και στις δύο περιπτώσεις οι μάρτυρες αυτοί δεν επιτρέπεται να είναι σύζυγοι ή συγγενείς του διαθέτη σε ευθεία γραμμή απεριόριστα ή σε πλάγια γραμμή εξ αίματος ή εξ αγχιστείας μέχρι τρίτου βαθμού συγγένειας. Τα πλεονεκτήματα της δημόσιας διαθήκης είναι ότι μπορούν με αυτόν τον τύπο να συντάξουν διαθήκη και πρόσωπα που δεν μπορούν να γράψουν, ούτε να υπογράψουν, αποτρέπεται ο κίνδυνος κλοπής από τρίτους ή απώλειας της διαθήκης, περιορίζεται ο κίνδυνος να ακυρωθεί η διαθήκη λόγω ασαφών διατυπώσεων και έχει την αποδεικτική δύναμη δημοσίου εγγράφου.

Η δημόσια διαθήκη όμως παρουσιάζει και σημαντικά μειονεκτήματα σε σχέση με την ιδιόγραφη. Ειδικότερα, η παράβαση κάποιας από τις διατυπώσεις που απαιτεί ο νόμος προκαλεί ακυρότητα της διαθήκης, ακόμη και αν η δήλωση βουλήσεως του διαθέτει δεν έχει κανένα ελάττωμα. Ο κίνδυνος αυτός, καθώς επίσης και το γεγονός ότι τρίτοι θα ακούσουν την τελευταία δήλωση βουλήσεως του διαθέτη, αποτρέπει πολλούς να επιλέξουν αυτόν τον τύπο διαθήκης.

Η μυστική διαθήκη έχει δύο στάδια: Στο πρώτο στάδιο σύνταξης της μυστικής διαθήκης, ο διαθέτης συντάσσει έγγραφο που περιέχει την τελευταία του βούληση και στο δεύτερο ο διαθέτης παραδίδει ο ίδιος το έγγραφο αυτό σε συμβολαιογράφο, μπροστά σε τρεις μάρτυρες ή μπροστά σε δεύτερο συμβολαιογράφο και ένα μάρτυρα, με τη δήλωση ότι περιέχει την τελευταία του βούληση.

Ο σκοπός και ο στόχος του διαθέτη με τη σύνταξη μίας διαθήκης είναι ότι καθορίζει ακριβώς πως επιθυμεί να διανεμηθεί η κληρονομιαία περιουσία του και με τον τρόπο αυτό εξαλείφει όλες τις αμφιβολίες που μπορεί να προκύψουν όταν δεν υπάρχουν αποδείξεις για την τελευταία πραγματική του βούληση.

Η σύνταξη μιας διαθήκης εξαλείφει τις αμφιβολίες και τις δυσκολίες που μπορεί να προκύψουν όταν δεν υπάρχουν αποδείξεις για τη βούληση του αποθανόντος.

Μπακαμήτσου Στυλιανή
ασκ. Δικηγόρος στο Δικηγορικό Γραφείο Αυλωνίτης Δημήτριος και Συνεργάτες
http://www.avlonitislaw.gr

© 2012-2024 Mothersblog.gr - All rights reserved