Spoiler alert: Ο Άγιος Βασίλης δεν φέρνει ακριβά δώρα στα παιδιά

Η περίοδος των γιορτών είναι περίοδος χαράς, γιορτής και φυσικά, δώρων. Για πολλά παιδιά, ο ερχομός του Άγιου Βασίλη φέρνει ενθουσιασμό, αγωνία και προσδοκία. Αλλά τα δώρα από τον Άη Βασίλη - ειδικά τα ακριβά δώρα που λίγες οικογένειες έχουν την οικονομική άνεση να πληρώσουν - μπορεί επίσης να έχει ανεπιθύμητες συνέπειες.

Οι οικογένειες που γιορτάζουν τα Χριστούγεννα το κάνουν με πολλούς διαφορετικούς τρόπους, αλλά οι κανόνες του Άγιου Βασίλη είναι ίδιοι για όλους: ανταμείβει τα παιδιά με καλή διαγωγή και δεν φέρνει δώρα στα άτακτα και ζωηρά παιδιά. Τα παιδιά το μαθαίνουν αυτό από μικρή ηλικία και είναι ένα μάθημα που ενισχύεται κάθε χρόνο μέσα από ιστορίες, τραγούδια, και συχνά από τους ίδιους τους γονείς. Και παρόλο που η παράδοση του Άγιου Βασίλη έχει καλές προθέσεις, είναι εύκολο να δει κανείς πώς τα παιδιά που λαμβάνουν ακριβά δώρα από τον Άγιο Βασίλη μπορεί να πιστεύουν ότι ανταμείβονται για την καλή τους συμπεριφορά, ενώ εκείνα που παίρνουν δώρα χαμηλότερης αξίας —ή καθόλου δώρα— μπορεί να αισθάνονται ότι τιμωρούνται.

Στην πραγματικότητα τα δώρα του Άγιου Βασίλη δεν έχουν καμία σχέση με τον χαρακτήρα ή την εγγενή αξία ενός παιδιού - τις περισσότερες φορές, αυτά τα δώρα αντικατοπτρίζουν την κοινωνικοοικονομική κατάσταση μιας οικογένειας. Και δεν υπάρχει τίποτα λάθος στο να δίνεις σε ένα παιδί ένα δώρο ακριβό. Αλλά είναι σημαντικό οι γονείς και όλοι όσοι αγοράζουν δώρα να είναι προσεκτικοί όταν πρόκειται για δώρα του Άγιου Βασίλη. Αυτά τα δώρα έχουν νόημα, όχι μόνο για το παιδί που τα λαμβάνει, αλλά και για τους φίλους του. Ποιο είναι το πρώτο πράγμα που κάνουν τα παιδιά όταν επιστρέφουν στο σχολείο μετά τις γιορτές των Χριστουγέννων; Να λέει το ένα στο άλλο τι δώρο πήρε από τον Άγιο Βασίλη.

«Εγώ δεν αξίζω ένα ακριβό δώρο;»

Δεν είναι δύσκολο να δούμε πώς τα παιδιά σε κοινωνικοοικονομικά μικτές κοινότητες που λαμβάνουν δώρα χαμηλότερης αξίας από τον Άγιο Βασίλη μπορεί να αισθάνονται ότι έκαναν κάτι λάθος -ή χειρότερα, ήταν «κακά» παιδιά- όταν ο Άγιος Βασίλης έχει δώσει στους συμμαθητές τους κάτι ακριβό. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα παιδιά από νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, ιδιαίτερα εκείνα που ζουν σε συνθήκες φτώχειας, τείνουν να έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, η οποία μπορεί να αυξήσει την ευαλωτότητά τους σε θέματα ψυχικής υγείας. Οι διαφορές στην προσφορά δώρων μπορεί να αναγκάσουν αυτά τα παιδιά να αμφισβητήσουν τη δική τους αξία κάνοντάς τα να σκεφτούν ότι κατά κάποιο τρόπο δεν άξιζαν ένα καλό και ακριβό δώρο από τον Άγιο Βασίλη όπως συνέβη με τους φίλους τους.

Τι πρέπει λοιπόν να κάνουν όλοι εκείνοι που αγοράζουν δώρα στα παιδιά;

Σε έναν ιδανικό κόσμο, η περίοδος των γιορτών θα επικεντρωνόταν λιγότερο στα δώρα και περισσότερο στην ευγνωμοσύνη και στο να περνάμε χρόνο με αγαπημένα πρόσωπα με χαρά και ενθουσιασμό. Αλλά ο κόσμος μας απέχει αρκετά από αυτό το ιδανικό σενάριο. Και ενώ υπάρχουν πολλά που μπορούν να κάνουν οι οικογένειες για να καλλιεργήσουν αυτές τις μη υλικές αξίες κατά τη διάρκεια της περιόδου των γιορτών, είναι επίσης κατανοητό ότι οι οικογένειες λατρεύουν να αγοράζουν και να ανταλλάσσουν δώρα μεταξύ τους.

Ευτυχώς, υπάρχει μια εναλλακτική προσέγγιση: οι οικογένειες μπορούν να κάνουν πιο ακριβά δώρα αρκεί να μην αναφέρουν στα παιδιά ότι αυτά τα δώρα τα έφερε ο Άγιος Βασίλης. Μπορείτε για παράδειγμα να αφήσετε κάτω από το δέντρο ένα απλό δώρο, μέτριας τιμής (κάλτσες, ένα φούτερ, ένα απλό παιχνίδι και όχι κινητά τηλέφωνα, κονσόλες παιχνιδιών και branded ρούχα). Με αυτόν τον τρόπο ο Άγιος Βασίλης θα μπαίνει από την καμινάδα, θα τρώει τα μπισκότα που του αφήνετε, θα πίνει το γάλα—αλλά δεν θα κάνει στα παιδιά ακριβά δώρα.

Όταν το παιδί σας βάλει στη χριστουγεννιάτικη λίστα του για ένα κινητό τηλέφωνο αξίας 1.500 ευρώ επειδή το έχει ο φίλος του, πείτε του ότι στο δικό σας σπίτι ο Άγιος Βασίλης γεμίζει τις κάλτσες με απλά, όμορφα δώρα και όχι ακριβά. Αν πάλι σας ρωτήσει αν μπορείτε να του το αγοράσετε εσείς, μιλήστε του για τις διαφορετικές οικογένειες και για τις κοινωνικοοικονομικές διαφορές που έχουν μεταξύ τους.

Το πραγματικό δώρο; Αυτή η συζήτηση που θα κάνετε μεταξύ σας, θα βάλει τα θεμέλια για μελλοντικές συζητήσεις γύρω από το θέμα της ανισότητας. Συζητήσεις που πρέπει να γνωρίζετε ότι όσο τα παιδιά σας μεγαλώνουν, θα αυξάνονται.

^{πηγή: mcc.gse.harvard.edu}