Ψυχική υγεία παιδιών: Πώς επηρεάζεται ανά ηλικία

Η ψυχική υγεία των παιδιών επηρεάζεται από διαφορετικούς παράγοντες και με διαφορετικούς τρόπους καθώς αναπτύσσονται.

Ορισμένα βιώνουν περιστασιακά φόβους και ανησυχίες ή εμφανίζουν διαταραγμένη συμπεριφορά. Εάν τα συμπτώματα είναι σοβαρά και επίμονα και επηρεάζουν το σχολείο, το σπίτι ή τις δραστηριότητες παιχνιδιού, το παιδί μπορεί να διαγνωστεί με ψυχική διαταραχή.

Ψυχική υγεία παιδιών 0-4 ετών

Η καλή ψυχική υγεία, ευεξία και γνωστική ανάπτυξη σε παιδιά κάτω των 5 ετών διαμορφώνεται πολύ νωρίς και επηρεάζεται από πολλούς σύνθετους γενετικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες.

Η σωστή ανατροφή των γονιών καθώς και η υγιής προσκόλληση, λειτουργούν ως προστατευτικά μέτρα κατά του στρες, επιτρέποντας στα μωρά να μάθουν να αυτοκαταπραΰνονται. Επίσης, η ζεστασιά όσο και ο έπαινος τόσο της μητέρας όσο και του πατέρα επιδρούν θετικά στα παιδιά αναπτύσσοντας υψηλότερη αυτοεκτίμηση, κοινωνικές και ακαδημαϊκές ικανότητες και μειωμένη πιθανότητα διασπαστικής συμπεριφοράς. Τα βρέφη και τα νήπια που αντιμετωπίζουν τους υψηλότερους κινδύνους για κακή ψυχική υγεία είναι εκείνα των οποίων οι γονείς έχουν προβλήματα ψυχικής υγείας, υπόκεινται σε κακομεταχείριση και παραμέληση ή ζουν σε συνθήκες φτώχειας.

Ψυχική υγεία παιδιών 5- 10 ετών

Το σχολείο μπορεί είτε να ενισχύσει είτε να υπονομεύσει την ψυχική υγεία ενός παιδιού. Περίπου το 8% των παιδιών θα διαγνωστούν με ένα πρόβλημα ψυχικής υγείας κατά τη μέση παιδική ηλικία. Μελέτες δείχνουν ότι τα παιδιά που έχουν υποστεί εκφοβισμό έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να παρουσιάσουν προβλήματα ψυχικής υγείας που θα επηρεάσουν και την ενήλικη ζωή τους. Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική για να μπορούν τα παιδιά να λάβουν τη βοήθεια που χρειάζονται. Επομένως, είναι ιδιαίτερα σημαντική η στενή συνεργασία των γονιών με τους εκπαιδευτικούς αν υπάρχουν ανησυχίες για την ψυχική υγεία ενός παιδιού στο σχολείο.

Ψυχική υγεία παιδιών 11-15 ετών

Η εφηβεία είναι μια περίοδος σημαντικών νευροαναπτυξιακών αλλαγών για τα περισσότερα παιδιά.Τα αγόρια είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν προβλήματα συμπεριφοράς ενώ τα κορίτσια έχουν συνήθως προβλήματα συναισθηματικής φύσεως.

Ο αυτοτραυματισμός είναι σχετικά συχνός, ειδικά μεταξύ των κοριτσιών και των παιδιών με πρόβλημα ψυχικής υγείας που έχει διαγνωστεί.

Οι νέοι σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα δεν ξέρουν από πού να ζητήσουν βοήθεια καθώς θεωρούν ότι οι γονείς θα αυστηροί ή επικριτικοί μαζί τους.Το σημαντικό λοιπόν είναι να έχετε καλή επικοινωνία με το παιδί σας ώστε να μη φοβάται να σας μιλήσει για οτιδήποτε το απασχολεί.

Ψυχική υγεία εφήβων και ενηλίκων 16-25 ετών

Το 75% των ενηλίκων με πρόβλημα ψυχικής υγείας που έχει διαγνωστεί θα έχουν βιώσει τα πρώτα συμπτώματα μέχρι την ηλικία των 24 ετών. Τα στοιχεία δείχνουν ότι οι κοινές παθήσεις ψυχικής υγείας που εμφανίζονται για πρώτη φορά στην εφηβεία, έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες να επιμείνουν κατά την ενήλικη ζωή, εάν δεν αντιμετωπιστούν γρήγορα.

Έκθεση της Πρωτοβουλίας για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων σχετικά με την κατάσταση του τομέα στην Ελλάδα

Η Πρωτοβουλία για την Ψυχική Υγεία Παιδιών και Εφήβων διεξήγαγε μια ολοκληρωμένη ανάλυση πεδίου, στο πλαίσιο της Διεθνούς Πρωτοβουλίας για την Υγεία (ΔΠΥ) του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), με σκοπό να συμβάλει στην καλύτερη κατανόηση των αναγκών των παιδιών και εφήβων, των οικογενειών και των επαγγελματιών ψυχικής υγείας στη χώρα. Όπως προέκυψε από την πανελλαδική έρευνα με σχεδόν 4.000 συμμετέχοντες:

• Συνολικά το 11% των ερωτηθέντων γονέων στην έρευνα ανέφερε ότι το παιδί τους έχει λάβει εξειδικευμένη φροντίδα ψυχικής υγείας και σχεδόν οι μισοί από αυτούς απευθύνθηκαν σε διαθέσιμες υπηρεσίες του δημόσιου τομέα.
• Συνολικά το 22% όλων των επαγγελματιών υγείας στην έρευνα απάντησε ότι η καθημερινή τους πρακτική περιλαμβάνει την αξιολόγηση περιστατικών ύποπτων για παιδική κακοποίηση και παραμέληση και η εκπαίδευση σε αυτόν τον τομέα είναι εξαιρετικά κρίσιμη.
• Η συντριπτική πλειονότητα (πάνω από 80%) από τους 766 ερωτηθέντες δασκάλους στην έρευνα ανέφεραν ότι είναι ευαισθητοποιημένοι σε ζητήματα ψυχικής υγείας, πρόθυμοι να εμπλακούν σε εξειδικευμένα προγράμματα και επιθυμούν προσαρμοσμένη στον τομέα τους πρακτική κατάρτιση.
• Η συντριπτική πλειονότητα (πάνω από 75%) από τους 475 επαγγελματίες υγείας που συμμετείχαν στην έρευνα απάντησαν ότι είναι πρόθυμοι να λάβουν εκπαίδευση σε επιστημονικά τεκμηριωμένες ψυχοκοινωνικές θεραπείες.

Αποτελέσματα των συμπτωμάτων ψυχικής υγείας παιδιών και εφήβων από το δείγμα των ερωτηθέντων:

• 8%- 16% βιώνουν συμπτώματα που απαιτούν εκτίμηση από ειδικό
• 5 -13% εμφανίζουν υψηλά επίπεδα σε συμπτώματα συμπεριφορικών διαταραχών όπως επιθετικότητα και εναντιωματική συμπεριφορά
• 5 - 12% εμφανίζουν υψηλά επίπεδα σε συμπτώματα διαταραχών εσωτερίκευσης όπως το άγχος και η κατάθλιψη
• Έως και 13% βιώνουν προβλήματα σε σχέση με τους συνομιλήκους όπως εκφοβισμό
• 43% έχουν βιώσει κατά τη διάρκεια της ζωής τους μια τουλάχιστον στρεσογόνο εμπειρία που χαρακτηρίζεται ως τραυματική
• 14% των εφήβων ηλικίας 12 ̶ 17 παρουσίασαν μια τουλάχιστον αυτοτραυματική συμπεριφορά στο διάστημα των τελευταίων 6 μηνών πριν την έρευνα.

Με πληροφορίες από το centreformentalhealth.org.uk