Οι επιπτώσεις της καφεΐνης στα παιδιά: Οδηγός για γονείς

Ένα φλιτζάνι καφέ ή τσάι το πρωί ή ένα απόγευμα για τόνωση με καφεΐνη είναι συνήθως ασφαλές για τους περισσότερους ενήλικες. Ωστόσο, οι γονείς ίσως θέλουν να δώσουν μεγαλύτερη προσοχή στην καφεΐνη και σε άλλα συστατικά στα ποτά που αγαπούν τα παιδιά τους.

Κάνει ή όχι να δίνετε στα παιδιά σας καφέ (ή ενεργειακά ποτά με καφεΐνη);

Πολλά δημοφιλή ποτά που τα παιδιά καταναλώνουν για γρήγορη ενέργεια περιέχουν εκπληκτική ποσότητα καφεΐνης. Ορισμένα ποτά περιέχουν και άλλες διεγερτικές ουσίες. Αυτά τα ενεργειακά συστατικά συσσωρεύονται γρήγορα σε ένα μικρότερο σώμα.

Οι επισκέψεις σε τμήματα επειγόντων των ΗΠΑ λόγω καφεΐνης σχεδόν διπλασιάστηκαν μεταξύ μαθητών γυμνασίου και λυκείου από το 2017 έως το 2023. Το 2023, τα κέντρα δηλητηριάσεων κατέγραψαν αύξηση 24% στις κλήσεις για νέους με αντιδράσεις σε ενεργειακά ποτά.

Στην Ελλάδα, δεν υπάρχουν διαθέσιμα αναλυτικά στατιστικά στοιχεία για επισκέψεις σε τμήματα επειγόντων περιστατικών λόγω καφεΐνης ή αντιδράσεων σε ενεργειακά ποτά. Ωστόσο, παρατηρείται αύξηση της κατανάλωσης ενεργειακών ποτών και ροφημάτων με καφεΐνη, ιδιαίτερα μεταξύ παιδιών και εφήβων.

Ενεργειακά ποτά: Οι επιπτώσεις στον ύπνο των εφήβων

Ακολουθεί ό,τι πρέπει να γνωρίζουν οι γονείς και οι φροντιστές για την καφεΐνη — και πώς να καθοδηγήσουν τα παιδιά και τους εφήβους προς υγιεινά ποτά.

Ποιες είναι οι επιπτώσεις της καφεΐνης στα παιδιά;

Δεν υπάρχει βιολογική ανάγκη για καφεΐνη. Η καφεΐνη είναι διεγερτική ουσία που αυξάνει την εγρήγορση, την ενέργεια και τη δραστηριότητα του εγκεφάλου. Οι κόκκοι καφέ και κακάο , τα φύλλα τσαγιού, τα μούρα γκουαράνα και οι καρποί κόλα είναι φυσικές πηγές αυτής της ουσίας, αλλά μπορεί επίσης να παραχθεί εργαστηριακά και να προστεθεί σε τρόφιμα, ποτά και φάρμακα.

Το αναπτυσσόμενο σώμα και μυαλό του παιδιού είναι πιο ευαίσθητα στη διέγερση από την καφεΐνη.

Παρενέργειες της καφεΐνης μπορεί να περιλαμβάνουν:

• Γρήγορος ή ακανόνιστος καρδιακός ρυθμός
• Αυξημένη αρτηριακή πίεση
• Ταχύτερη αναπνοή
• Άγχος
• Ναυτία
• Ανησυχία / ανυπομονησία
• Διάρροια
• Απώλεια ύπνου

Η καφεΐνη μπορεί να παραμείνει στο σώμα για περισσότερες από 8 ώρες, ανάλογα με τον μεταβολισμό του ατόμου. Όταν υποχωρεί η δράση της, τα παιδιά μπορεί να έχουν πονοκέφαλο και να αισθάνονται ευερέθιστα ή κουρασμένα.

Μπορεί η καφεΐνη να βλάψει την ανάπτυξη του παιδιού μου;

Η καφεΐνη μπορεί να επηρεάσει άλλα θρεπτικά συστατικά που βοηθούν τα παιδιά να μεγαλώσουν. Τα παιδιά μπορεί να καταναλώνουν λιγότερα φρούτα, λαχανικά, άπαχη πρωτεΐνη και υγιεινά δημητριακά αν καταναλώνουν αναψυκτικά, ενεργειακά ποτά, μπάρες πρωτεΐνης και άλλα υπερ-επεξεργασμένα τρόφιμα με καφεΐνη.

Έρευνα: Πώς η καφεΐνη εμποδίζει την ανάπτυξη του εγκέφαλου στην εφηβεία!

Η καφεΐνη επηρεάζει τον ύπνο των παιδιών. Η ανεπαρκής ή κακής ποιότητας ύπνος μπορεί να επηρεάσει τη σκέψη, τη διάθεση, την πέψη και την ικανότητα να αποφύγουν ασθένειες. Η απώλεια ύπνου προκαλεί δυσκολίες στο σχολείο και αφαιρεί από τα παιδιά την ενέργεια που χρειάζονται για δραστηριότητες που τους αρέσουν.

Είναι μερικά παιδιά πιο ευαίσθητα στην καφεΐνη από άλλα;

Χρειάζονται περισσότερες έρευνες για να απαντηθεί πλήρως αυτή η ερώτηση, αλλά οι μελέτες υποδεικνύουν ότι ναι:

Τα αγόρια επισκέπτονται πιο συχνά τα τμήματα επειγόντων λόγω συμπτωμάτων από καφεΐνη σε σχέση με τα κορίτσια.

Παιδιά με καρδιακά ή πνευμονικά προβλήματα μπορεί να είναι ιδιαίτερα ευαίσθητα, καθώς η καφεΐνη αυξάνει την αναπνοή και τον καρδιακό ρυθμό.

Παιδιά που λαμβάνουν διεγερτικά φάρμακα για ΔΕΠΥ ή άλλα προβλήματα μπορεί να αντιμετωπίσουν προβλήματα ύπνου, ευερεθιστότητα και αλλαγές διάθεσης όταν καταναλώνουν καφεΐνη.

Υπάρχει ηλικία που η καφεΐνη είναι πιο ασφαλής για τα παιδιά;

Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής συνιστά την αποφυγή καφεΐνης για όλα τα παιδιά. Οι οικογένειες θα πρέπει να κρατούν τρόφιμα, ποτά και φάρμακα με καφεΐνη μακριά από την πρόσβασή τους.

Για τους περισσότερους ενήλικες, η κατανάλωση κάτω από 400 mg καφεΐνης ημερησίως δεν σχετίζεται συνήθως με παρενέργειες. Συμβουλευτείτε τον γιατρό σας αν είστε έγκυος ή θηλάζετε. Ορισμένα άτομα με συγκεκριμένα προβλήματα υγείας ή που παίρνουν φάρμακα μπορεί να είναι πιο ευαίσθητα στην καφεΐνη.

Καφεΐνη με αριθμούς

Τι θεωρείται «φλιτζάνι» καφέ

Τα κλασικά φλιτζάνια κρατούν περίπου 300 ml. Μεγάλου μεγέθους καφέδες φτάνουν τα 450–600 ml και μπορεί να περιέχουν έως 490 mg καφεΐνης (ήδη πάνω από το όριο των 400 mg για ενήλικες).

Κρύα και ζεστά ποτά

Παγωμένα και αναψυκτικά καφέ περιέχουν επίσης καφεΐνη. Π.χ., ένα 400 ml Starbucks Frappuccino έχει 110 mg και ένα Dunkin' Iced Coffee 197 mg καφεΐνης.

Ενεργειακά ποτά

Τα ενεργειακά ποτά μπορεί να είναι επικίνδυνα λόγω της υψηλής περιεκτικότητας καφεΐνης και άλλων συστατικών όπως ταυρίνη, γκουαράνα, ginseng και L-καρνιτίνη. Πολλά είναι φρουτώδη και αρέσουν στα παιδιά, ενώ ορισμένα είναι και με ζάχαρη.

Αναψυκτικά και παιδιά: Πώς επηρεάζουν την υγεία τους

Ορισμένα αναψυκτικά περιέχουν καφεΐνη

Π.χ., 355 ml αναψυκτικών τύπου κόλα περιέχουν είτε 38 mg, είτε 46 mg. Εξαρτάται το αναψυκτικό. (Δείτε σχετική σήμανση στη συσκευασία)

Καφεΐνη σε τρόφιμα

Μπάρα μαύρης σοκολάτας 100 γρ.: 50–150 mg καφεΐνης. Παγωτά, μπάρες πρωτεΐνης, σοκολατάκια και τσίχλες μπορεί να περιέχουν κρυφή καφεΐνη.

Φάρμακα με καφεΐνη

Παραδείγματα: για ημικρανία, περιόδους, ρινική συμφόρηση ή μυϊκούς πόνους.

Φακελάκια καφεΐνης

Μικρά φακελάκια που τοποθετούνται στο στόμα και η καφεΐνη απορροφάται γρήγορα, με αποτελέσματα σε λίγα λεπτά. Μπορεί να περιέχουν έως 200 mg καφεΐνης και να είναι επικίνδυνα για τα παιδιά.

Πώς να βοηθήσετε τα παιδιά να αποφύγουν την καφεΐνη

Νερό: Η καλύτερη επιλογή για ενυδάτωση και υγιή δόντια.

Αρκετός ύπνος: Η καφεΐνη δεν αντικαθιστά τον ύπνο.

Δείτε τις ετικέτες: Υπενθυμίστε στα παιδιά ότι η καφεΐνη υπάρχει σε καφέ, αναψυκτικά, ενεργειακά ποτά και σοκολάτα.

Ακούστε το σώμα σας: Ανησυχία ή νευρικότητα μπορεί να σημαίνουν υπερκατανάλωση καφεΐνης.

Πώς να καταλάβετε αν το παιδί σας είναι αφυδατωμένο — και πώς να το προλάβετε

Τι να κάνετε σε περίπτωση υπερδοσολογίας

Μια υπερβολική ποσότητα καφεΐνης μπορεί να είναι επικίνδυνη. Ζητήστε άμεσα ιατρική βοήθεια αν το παιδί σας καταναλώσει μεγάλη ποσότητα και εμφανίσει:

• Ταχυκαρδία ή ακανόνιστο καρδιακό ρυθμό
• Γρήγορη αναπνοή
• Ανεξέλεγκτους σπασμούς (τρόμο)
• Αίσθημα άγχους
• Αδυναμία να μείνει ακίνητο (υπερκινητικότητα )

^{Πηγή: American Academy of Pediatrics Committee on Nutrition}