Δεν υπάρχει ένα απλό τεστ ή απλός τρόπος περιγραφής του πότε είναι απαραίτητη η λογοθεραπεία καθώς πρέπει να ληφθεί υπόψη η ηλικία του παιδιού.
Κάποιες δυσκολίες είναι εμφανείς, άλλες πάλι όχι και γι’ αυτό τον λόγο η απάντηση στο παραπάνω ερώτημα θα μπορεί να δοθεί μετά από εξειδικευμένη αξιολόγηση. Είναι βοηθητικό όμως, να γνωρίζουμε τα τυπικά στάδια ανάπτυξης και να τα χρησιμοποιούμε ως έναν αδρό οδηγό παρακολούθησης της επικοινωνιακής εξέλιξης των παιδιών.
Σύμφωνα με τον Πανελλήνιο Σύλλογο Λογοπεδικών-Λογοθεραπευτών τα βασικά εξελικτικά ορόσημα του παιδιού είναι τα εξής:
0-6 μηνών
Το μωρό σας αντιδρά στους ήχους, κοιτάζει ή στρέφει το κεφάλι του προς την πηγή τους. Παράγει ήχους.
Παρατηρήστε εάν το μωρό σας αντιδρά στους ήχους. Αν όχι, ελέγξτε την ακοή του. Αναζητήστε βοήθεια αν το μωρό σας, στην προσπάθειά του να επικοινωνήσει, δεν κάνει βλεμματική επαφή.
Έως 12 μηνών
Καταλαβαίνει απλές οδηγίες. Λέει "μαμά" και "μπαμπά". Ανταποκρίνεται στο όνομά του.
Σε αυτό το στάδιο η τηλεόραση προσφέρει ελάχιστα ερεθίσματα στο παιδί. Μην το αφήνετε να κάθεται και να βλέπει για πολλή ώρα, γιατί δεν προάγει την πραγματική επικοινωνία.
Έως 18 μηνών
Καταλαβαίνει απλές οδηγίες και προτάσεις. Πρέπει να ονομάζει οικεία αντικείμενα. Το λεξιλόγιό του εμπλουτίζεται.
Αναζητήστε βοήθεια αν το παιδί σας σταματήσει να μιλά ή αν η ομιλία του παραμένει στάσιμη ή παρουσιάζει ενδείξεις ότι χειροτερεύει.
Έως 2 χρονών
Καταλαβαίνει σύνθετες οδηγίες. Λέει το όνομά του. Χρησιμοποιεί προτάσεις με 2-3 λέξεις.
Αναζητήστε βοήθεια αν: το λεξιλόγιό του, εκτός από "μαμά"και "μπαμπά" περιλαμβάνει ελάχιστες λέξεις. Η ομιλία είναι δυσκατάληπτη. Δεν συνδυάζει 2 λέξεις για να σχηματίσει σύντομες φράσεις και προτάσεις.
Έως 3 χρονών
Καταλαβαίνει απλές ιστορίες. Χρησιμοποιεί προτάσεις. Κάνει ερωτήσεις. Χρησιμοποιεί πληθυντικό και προθέσεις.
Αναζητήστε βοήθεια αν: η ομιλία του παραμένει δυσκατάληπτη. Χρησιμοποιεί μόνο λίγα ρήματα ή/και καθόλου άρθρα ή επίθετα. Δεν χρησιμοποιεί πληθυντικό. Δεν σχηματίζει απλές προτάσεις.
Έως 4 χρονών
Η ομιλία του παιδιού σας πλησιάζει περισσότερο αυτή των ενηλίκων όσον αφορά τη γραμματική και το συντακτικό.
Αναζητήστε βοήθεια αν: Δυσκολεύεται να αρχίσει μια πρόταση ή να επαναλάβει συλλαβές ή λέξεις. Χρησιμοποιεί μικρές και όχι σωστά οργανωμένες προτάσεις. Η ομιλία του δε είναι πάντα κατανοητή. Δεν μπορεί να διηγηθεί απλά και πρόσφατα γεγονότα.»
Τα επίπεδα στα οποία τα παιδιά μπορεί να αντιμετωπίσουν δυσκολίες και να χρειαστεί αξιολόγηση ή/και λογοθεραπευτική παρέμβαση, εάν ξεπεραστούν τα εξελικτικά ορόσημα ή εάν εσείς ως γονείς προβληματίζεστε, είναι τα ακόλουθα:
- Ομιλία ( άρθρωση, καταληπτότητα ομιλίας)
- Λόγος (κατανόηση, λεξιλόγιο, σύνταξη, γραμματική, αφήγηση )
- Ροή της ομιλίας ( τραυλισμός, ταχυλαλία)
- Φώνηση (ρινικότητα, βραχνάδα)
- Μάσηση/ κατάποση
- Φωνολογική επίγνωση/ γραπτός λόγος
- Χρήση του λόγου, κοινωνικές δεξιότητες
